Το καφέ-Μεζεδοπωλείο «Μπόμπιρας» στη Μυτιλήνη και η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση ΑΙΓΙΛΟΠΑΣ (Δίκτυο για τη Βιοποικιλότητα και την Οικολογία στην Γεωργία), στο Εστιακό σημείο της Λέσβου διοργάνωσαν την Τετάρτη μια βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων, με σκοπό να θυμηθούμε αλλά και να γνωρίσουμε γεύσεις μέσα από μία σύγχρονη αντίληψη.

Σιτάρι «Σαρίτσαμ», αρακά Άντισσας, ντομάτα «κρασουλιά», ξινόμηλα Αγιάσου, αχλάδια «κουντουρέλια», κυδώνια, σύκα, φασόλια, κολοκύθα, και λεσβιακό ελαιόλαδο βιοδυναμικής γεωργίας δοκίμασαν μαγειρεμένα με μια σύγχρονη αντίληψη ντόπιοι παραγωγοί και Μυτιληνιοί. Όλα τα προϊόντα παραδοσιακών ποικιλιών της Λέσβου, καλλιεργημένα με πολύ κόπο, συνδυάστηκαν με τη σωστή διαχείριση και δημιουργική διάθεση από τον σεφ Βαγγέλη Ψαραδέλλη στο μεζεδοπωλείο «Μπόμπιρας» το βράδυ της Τετάρτης. Το μενού «απογειώθηκε» και δικαίωσε την προσπάθεια του «Αιγίλοπα» (σ.σ. άγριο σιτάρι), γεφύρωσης και επικοινωνίας παραγωγών, επαγγελματιών εστίασης και καταναλωτών μέσα από προϊόντα που συνδυάζουν τις παραδοσιακές καλλιέργειες και τη συλλογική προσπάθεια από το σπόρο στο τραπέζι.

Πίσω από την οργανωτική προσπάθεια και την εύρεση των ντόπιων παραγωγών που καλλιεργούν τις παραδοσιακές και τοπικές ποικιλίες είναι η εκπρόσωπος του Αιγίλοπα, Ραλλού Τσίγγου, γεωπόνος, υπάλληλος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου. Η κ. Τσίγγου γνώρισε την οργάνωση το 2011, όταν η τότε κρατική Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, νυν Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου πραγματοποιούσε μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος μία πιλοτική δράση για την καταγραφή των τοπικών ποικιλιών της Λέσβου. Το πρόγραμμα έκλεισε το 2012, αλλά ο Αιγίλοπας συνέχισε, και η κ. Τσίγγου εντάχθηκε στην ΑΜΚΕ αναλαμβάνοντας το εστιακό σημείο της Λέσβου.

«Χάνεται ο σπόρος»

«Οι τοπικές ποικιλίες δεν είναι εύκολο να διατηρηθούν, γιατί αν οι καλλιεργητές τους δεν έχουν κίνητρο, σιγά - σιγά τις εγκαταλείπουν, ειδικά όταν είναι μεγάλης ηλικίας. Έτσι χάνεται ο σπόρος, αλλά και όλη η παραδοσιακή γνώση που αυτοί κουβαλούν» εξηγεί στο «Ε» η κ. Τσίγγου.

Ανέκαθεν τα προϊόντα της γης ήταν κοσμοπολίτικα, όπως διαπιστώνει: «Για παράδειγμα στη Λέσβο δεν είχαμε την ντομάτα, είχαμε την ελιά. Τα προϊόντα μετακινούνται και εξελίσσονται, όταν μπορούν να προσαρμοστούν σε ένα διαφορετικό σημείο και μικροκλίμα και η προσαρμογή είναι πολύ σημαντική, στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής». Και εξηγεί ότι πέρσι έκανε διάλεξη στο μάθημα κατάρτισης των νέων γεωργών: «Μία κοπέλα που καλλιεργεί μία ντόπια ντομάτα στον Μόλυβο μου είπε ότι αυτή η ντόπια ποικιλία ήταν η μόνη που δεν της εμφάνιζε πρόβλημα έλλειψης ασβεστίου, την ξηρή εμφάνιση της ντομάτας. Από την άλλη, όμως η ίδια ποικιλία, η λεγόμενη «κρασουλιά» εμφάνιζε πρόβλημα μετασυλλεκτικό, δηλαδή κατά τη μετακίνησή της στην πρωτεύουσα του νησιού, χαλούσε πολύ πιο εύκολα και εν τέλει δύσκολα φτάνει στην αγορά της Μυτιλήνης».

Και καταλήγει: «Οι παραγωγοί θέλουν να παράγουν και τα προϊόντα τους κάποιος να τα αγοράζει, δεν μπορούν να είναι ταυτόχρονα έμποροι, αυτό πρέπει να καταλάβουμε. Ότι πρέπει να γίνει ένα είδος τυπικού ή άτυπου συνεταιρισμού μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, ώστε οι δεύτεροι να χρηματοδοτούν τους πρώτους και να καλλιεργήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης, κι αυτό μέχρι τώρα η κρίση έπρεπε να μας το έχει διδάξει.»

Ο Αιγίλοπας

Η οργάνωση είναι μη κερδοσκοπική και ιδρύθηκε το 2004 στο Βόλο και η δράση της προχώρησε στη συνέχεια και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Καστοριά, Αριδαία, Κιλκίς, Κεφαλονιά και Λέσβο). Ιδρυτικά μέλη της, μία παρέα που από τη δεκαετία του 1990, στη Θεσσαλονίκη είχε κοινό στόχο τη βιολογική Γεωργία, την ενίσχυση του αγρότη, την καλύτερη ποιότητα ζωής. Οι στόχοι σχηματοποιήθηκαν στον Αιγίλοπα που προσβλέπει στη διατήρηση και επανακαλλιέργεια των τοπικών και παραδοσιακών ποικιλιών και τη δημιουργία ποικιλιών και σπόρων προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες και την οικολογική γεωργία.

 Οι παραγωγοί και οι φίλοι του «Αιγίλοπα» γέμισαν τον «Μπόμπιρα» το βράδυ της Τετάρτης

 Ξέρατε ότι…

- Οι τοπικές ποικιλίες είναι αναγκαίο και επιτακτικό να ξαναμπούν στην καθημερινή γεωργική πρακτική, αλλά και στη διατροφική καθημερινότητα των ανθρώπων για τον Αιγίλοπα. Κυριότερος λόγος είναι, ότι «τα προϊόντα τους είναι εύγευστα, έχουν ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του γεωργικού πολιτισμού μας σε βάθος χρόνου, αλλά και της διατροφικής κουλτούρας του λαού μας. Επιπλέον, αποτελούν απάντηση στην γενετική διάβρωση και τις αλλαγές του κλίματος και λόγω της προσαρμοστικότητας τους στους εδαφοκλιματικούς χαρακτήρες του κάθε τόπου- ισχυρό εργαλείο μετάβασης από την συμβατική ενεργοβόρο γεωργία στην αειφορική, οικολογική γεωργία».

- Οι τοπικές ποικιλίες είναι οι ποικιλίες που καλλιεργούνται χρόνια σε ένα τόπο από αγρότες - κηπουρούς και έχουν προσαρμοστεί στις συνθήκες εδάφους, μικροκλίματος της περιοχής.

- Οι παραδοσιακές ποικιλίες (heritage varieties) εμπεριέχονται στις τοπικές και είναι αυτές που σχετίζονται με την ιστορία, τον πολιτισμό και την κουλτούρα ενός τόπου.

- Κοινώς η λευκή μελιτζάνα της Σαντορίνης είναι παραδοσιακή της Σαντορίνης, δεν είναι παραδοσιακή της Λέσβου, αλλά κάποιος που την καλλιεργεί πάνω από 5 χρόνια στη Λέσβο την έχει προσαρμόσει και αποτελεί τοπική ποικιλία της Λέσβου.

Οι παραγωγοί

Οι παραγωγοί παραδοσιακών ποικιλιών που διέθεσαν τα προϊόντα τους είναι:

Γιάννης Βωβός 6976243737 αρακά Άντισσας, Άντισσα

Γιώργος Βαμβακίτης 6909672933 κηπευτικά διάφορα, Μυτιλήνη

Δημήτρης Μαϊστρέλλης, 6985830713 κηπευτικά διάφορα-αχλάδια-μήλα Αγιάσου, μέλι, Αγιάσος

Κλεάνθης Μακαρώνης 6974892134 κηπευτικά διάφορα-κάστανα-αχλάδια-μήλα Αγιάσου, Αγιάσος

Λευκή Μιχαλάκη 2252022482, 6979489642, κηπευτικά διάφορα, κεράσια, αχλάδια, Ασώματος

Μπαντζής Προκόπης 6978531864, ελαιόλαδο βιοδυναμικής γεωργίας, Μυτιλήνη

Στρατής Γιακαλής 2253031536 αλεύρι από Σαρίτσαμ, Αγ. Παρασκευή

Οικοτεχνία Ερεσσύκο 6972838494, βράσμα σύκου, Ερεσσός