Μια νέα αρχή για το συνεταιριστικό κίνημα της χώρας επιδιώκει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με νομοσχέδιο που τίθεται από σήμερα Πέμπτη και για ένα μήνα σε διαβούλευση.

Όπως δήλωσε στο πλαίσιο της χθεσινής συνέντευξης Τύπου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου, η λειτουργία υγιών και δυνατών συνεταιρισμών είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στη χώρα μας και προς τούτο με το εν λόγω νομοσχέδιο, ο στόχος είναι αφενός να εξαλειφθούν όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν συντελέσει στην απαξίωση του συνεταιριστικού κινήματος και αφετέρου με τη δημιουργία υγιών συνεταιρισμών, να εξασφαλίσουν οι αγρότες χαμηλότερο κόστος παραγωγής και καλύτερες τιμές.

«Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στους συνεταιρισμούς είναι απογοητευτική», είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός, προσθέτοντας ότι από τους 6.500 καταγεγραμμένους συνεταιρισμούς, μόνο 1.042 λειτουργούν και οι υπόλοιποι στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτοι. Παράλληλα, καταγράφεται υψηλός βαθμός υπερχρέωσης, καθώς, από τους 1.042, μόνο οι 18 έχουν κύκλο εργασιών πάνω από 10 εκατ. ευρώ.

Με το νομοσχέδιο αυστηροποιείται ο έλεγχος της λειτουργίας των αγροτικών συνεταιρισμών και, μεταξύ άλλων, δημιουργείται στα όργανα της διοίκησης, ο θεσμός του Εποπτικού Συμβουλίου με σκοπό να ελέγχει τις πράξεις του Διοικητικού Συμβουλίου.

Καταργούνται οι αμοιβές
Θα χορηγούνται μόνον έξοδα κίνησης, διαμονής εκτός έδρας και έξοδα παράστασης στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. ενώ καταργούνται οι αμοιβές των μελών τους. Στη Λέσβο, τα Δ.Σ. των πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών δεν λάμβαναν αμοιβές, το Δ.Σ. της ΕΑΣ Λέσβου ακόμη και ο πρόεδρος της λαμβάνουν αποζημιώσεις για έξοδα παράστασης και για την συμμετοχή τους στο Δ.Σ. Δηλαδή αν ένα μέλος του Δ.Σ., ο πρόεδρος ή άλλος εκπροσωπεί την Ένωση σε μία υπόθεση, λαμβάνει έξοδα παράστασης. Συνήθως με ανάλογο τρόπο αμείβονται και τα μέλη των τριτοβάθμιων συνεταιριστικών οργανώσεων. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, ένα μέλος Δ.Σ. συνεταιρισμού ή πρόεδρος μπορεί να λειτουργεί και ως υπάλληλος (π.χ. διαχειριστής ή διευθύνων σύμβουλος) του συνεταιρισμού και να έχει μηνιαίο μισθό.

Και απαγορεύονται αιρετές θέσεις
Επίσης, απαγορεύεται η κατάληψη δημόσιας αιρετής θέσης από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των συνεταιρισμών, πριν παρέλθουν τρία χρόνια από την εκλογή τους σε θέση μέλους του και θεσπίζονται νέα δικαιώματα των μελών, όπως της συμμετοχής στη συνεταιριστική εκπαίδευση, της ενημέρωσης σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, την πορεία των υποθέσεων, την οικονομική κατάσταση των αγροτικών συνεταιρισμών και το δικαίωμα της λήψης αντιγράφων για όλα τα θέματα λειτουργίας του συνεταιρισμού.

Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν και σήμερα ωστόσο δεν εφαρμόζονταν στην πράξη.
Επιπλέον, με το νομοσχέδιο παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας περιφερειακών αγροτικών συνεταιρισμών, είτε εθνικών αγροτικών συνεταιρισμών, σε κλαδικό επίπεδο, μέλη των οποίων είναι οι τοπικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί και η δυνατότητα συγκρότησης ιδεολογικής συνεταιριστικής οργάνωσης σε εθνικό επίπεδο, με μέλη τοπικούς ή περιφερειακούς συνεταιρισμούς. Για να αναγνωρίζεται από την πολιτεία ως η οργάνωση που εκπροσωπεί τους συνεταιρισμένους αγρότες, οφείλει να έχει ως μέλη της τουλάχιστον το 50% των οργανώσεων που είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο.

Το θέμα αυτό αφορά την ΠΑΣΕΓΕΣ, που είναι η μόνη ιδεολογική συνεταιριστική οργάνωση της χώρας. Και η οποία τις δύο τελευταίες δεκαετίες ανέπτυξε επιχειρηματική δράση μέσω της διαχείρισης κοινοτικών προγραμμάτων και του ΟΣΔΕ.

Τέλος καταργείται η χρηματοδότηση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, των δευτεροβάθμιων και των τριτοβάθμιων συνεταιριστικών οργανώσεων. Κι αυτή η ρύθμιση αφορά την ΠΑΣΕΓΕΣ καθώς είναι η μόνη συνεταιριστική οργάνωση που χρηματοδοτείται μέσω του ΕΛΓΑ. Χρηματοδότηση προβλέπεται και δίνεται και στη ΓΕΣΑΣΕ, τη μόνη εν λειτουργία σήμερα αγροτοσυνδικαλιστική οργάνωση που είναι αναγνωρισμένη από το κράτος. Η ΣΥΔΑΣΕ διαλύθηκε πριν μερικά χρόνια με δική της απόφαση.

Άλλες διατάξεις
Με το σχέδιο νόμου δημιουργείται το νομικό πλαίσιο για την προστασία της τιμής των αγροτικών προϊόντων, μέσω των συμβάσεων μελλοντικής πώλησης τους, που είναι ιδιωτικές γραπτές συμβάσεις βεβαίας χρονολογίας και αφορούν στη μελλοντική πώληση αγροτικών προϊόντων από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς για λογαριασμό των μελών τους.

Η διάταξη αυτή εισάγει τη λογική χρηματιστηριακών προϊόντων στο χονδρικό εμπόριο αγροτικών προϊόντων. Για παράδειγμα, συμβόλαια μελλοντικής αγοράς σε προσυμφωνημένη τιμή συντάσσονται αυτή την περίοδο για το ελαιόλαδο στην Ιταλία και στην Ισπανία.

Παράλληλα, προβλέπεται και η δημιουργία φορέα με τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία «Διαχείριση Ακινήτων, Γαιών, Εξοπλισμών και Προϊόντων» (ΔΙΑΓΕΠ ΑΕ), με σκοπό την αξιοποίηση της ακίνητης δημόσιας αγροτικής περιουσίας.

Για την εξυπηρέτηση των σκοπών της, η ΔΙΑΓΕΠ Α.Ε. μπορεί να καταγράφει, να διαχειρίζεται και να ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα προς όφελος των νέων αγροτών και των οργανώσεων τους.

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ - ΜΠΕ

Οι καινοτομίες που εισάγει το νομοσχέδιο

Συνέχεια αλλά και τομή στο νομικό πλαίσιο για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς της χώρας, είναι το σχέδιο νόμου που παρουσίασε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το οποίο τίθεται σε διάλογο για ένα μήνα.

Το ίδιο το Υπουργείο σημειώνει πως ο νέος νόμος στηρίζεται κυρίως στη δομή του 2810/2000 και σε άρθρα του 4015/2011. Οι δύο αυτοί νόμοι μέσα σε 15 χρόνια έχουν υποστεί πάνω από 35 τροποποιήσεις, γεγονός που προκαλεί σύγχυση στην εφαρμογή της συνεταιριστικής νομοθεσίας.

Ο νέος νόμος συγκεντρώνει όλη τη νομοθεσία διατηρώντας διατάξεις που άντεξαν στο χρόνο και αποδείχθηκαν αποτελεσματικές, εισάγοντας παράλληλα νέες ρυθμίσεις απαραίτητες για την ανάπτυξη και λειτουργία των ΑΣ.

Τα κύρια σημεία και οι καινοτομίες του νομοσχεδίου είναι:
- Δημιουργία του Εθνικού Μητρώου των ΑΣ, της Ελεγκτικής Αρχής και του Σώματος Επιθεωρητών στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
- Δημιουργία νομικών διατάξεων, ευνοϊκών για τις συγχωνεύσεις αγροτικών συνεταιρισμών, τη λύση του συνεταιρισμού εάν το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων του καταστεί κατώτερο από το 1/5 του συνεταιριστικού κεφαλαίου και τη μίσθωση περιουσιακών στοιχείων ΑΣ σε άλλον ΑΣ εάν διατελεί σε κατάσταση εκκαθάρισης.

- Απλούστευση της διαδικασίας έγκρισης του συνεταιρισμού από το Ειρηνοδικείο.
- Μείωση του αριθμού των απαιτούμενων μελών του ΑΣ σε δέκα φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
- Κατάργηση του προσδιορισμού υποχρεωτικού ελάχιστου συνεταιριστικού κεφαλαίου, καθώς πλέον ο προσδιορισμός θα γίνεται από το καταστατικό.

- Δυνατότητα και άλλων νομικών προσώπων να γίνουν μέλη του συνεταιρισμού με μία μερίδα, όπως και τα φυσικά πρόσωπα.
- Καθιέρωση της προαιρετικής μερίδας χωρίς δικαίωμα ψήφου, ως δυνατότητας επένδυσης στον συνεταιρισμό και από τρίτους.
- Υποχρέωση του μέλους να παραδίδει την παραγωγή του και να προμηθεύεται τα εφόδιά του από τον συνεταιρισμό.

- Δυνατότητα διορισμού γενικού διευθυντή σε συνεταιρισμούς με κύκλο εργασιών άνω του 1.000.000 ευρώ.
- Σύνταξη προγράμματος δράσης και ανάπτυξης από το Δ.Σ..
- Θέσπιση νέων υποχρεώσεων στα μέλη, όπως της αποχής από δραστηριότητες ανταγωνιστικές με εκείνες του ΑΣ ή από πράξεις που μπορούν να βλάψουν τα συμφέροντά του, της εχεμύθειας κ.λπ.. Η μη συμμετοχή των μελών σε ανταγωνιστικές δραστηριότητες ισχύει και σήμερα ωστόσο συχνά πυκνά παραβιάζεται.

Και οι αλλαγές στη λειτουργία των συνεταιρισμών
Σημαντικές αλλαγές προβλέπει το νομοσχέδιο στη λειτουργία και τον έλεγχο των συνεταιρισμών. Συγκεκριμένα, προβλέπονται τα ακόλουθα:
- Καθορισμός αυστηρού πλαισίου με παρουσία δικαστικών ή δικηγόρων κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας για την εκλογή μελών του ΔΣ. Θέσπιση σταυρών προτίμησης στα 2/5 του αριθμού των μελών του ΔΣ.

- Δημιουργία στα όργανα της διοίκησης, του θεσμού του Εποπτικού Συμβουλίου με σκοπό να ελέγχει τις πράξεις του ΔΣ. Δυνατότητα του Εποπτικού Συμβουλίου να καλεί Γενική Συνέλευση για σοβαρό λόγο.
- Χορήγηση μόνο εξόδων κίνησης, διαμονής εκτός έδρας και εξόδων παράστασης στις συνεδριάσεις του ΔΣ. Καταργούνται οι αμοιβές των μελών του ΔΣ.

- Η απαγόρευση κατάληψης δημόσιας αιρετής θέσης από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των συνεταιρισμών, πριν παρέλθουν τρία χρόνια από την εκλογή τους σε θέση μέλους του ΔΣ.
- Θέσπιση νέων δικαιωμάτων των μελών, όπως της συμμετοχής στη συνεταιριστική εκπαίδευση, της ενημέρωσης σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, την πορεία των υποθέσεων και την οικονομική κατάσταση του ΑΣ, και το δικαίωμα της λήψης αντιγράφων για όλα τα θέματα λειτουργίας του συνεταιρισμού.

Το νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση συγκροτημένων ομάδων με σκοπό να δημιουργηθεί η απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για τη συγκέντρωση και την προώθηση της παραγωγής συγκεκριμένων προϊόντων, όπως οι Ομάδες Παραγωγών, οι Οργανώσεις Παραγωγών και οι Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών. Επίσης καθορίζεται το πλαίσιο λειτουργίας των Διεπαγγελματικών Οργανώσεων που είναι η σύνδεση εκπροσώπων όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα. Για τη διαφύλαξη των ιδιαιτεροτήτων των προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης, δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης Ομάδων Διαχείρισης και Προστασίας Προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ.

Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται η δημιουργία του Ταμείου Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης. Για την προστασία της ποιότητας και της επωνυμίας των συνεταιριστικών προϊόντων θεσπίζεται η δημιουργία της Ενιαίας Ψηφιακής Βάσης για την ιχνηλασιμότητα των συνεταιριστικών προϊόντων.