Με αφορμή τη συνάντηση της Διοικούσας Επιτροπής του TEE - Τμήμα Βορειοανατολικού Αιγαίου και εκπροσώπου του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, με ομάδα καθηγητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου σχετικά με το σεισμό της 12^ης Ιουνίου, τα μέλη του καταλήξανε σε μία σειρά χρήσιμων συμπερασμάτων αλλά και εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις που προκάλεσε στη Βρίσα αλλά και σε άλλους οικισμούς.

Για την κατάρρευση των κτισμάτων της Βρίσας

Σύμφωνα λοιπόν με το ΤΕΕ, στα λιθόκτιστα κτήρια παρατηρήθηκαν κατασκευαστικές αστοχίες και λανθασμένες επεμβάσεις, όπως για παράδειγμα, η αντικατάσταση ξυλοδεσιών με σενάζ, η διάνοιξη ανοιγμάτων στις φέρουσες τοιχοποιίες, το οποίο είχε αποτέλεσμα την μείωση της φυσικής ικανότητας των τοίχων, η απουσία μεταλλικών ελκυστήρων και κλειδιών, η δημιουργία τεράστιων ελεύθερων προβόλων (τοίχοι) 3,00 έως 6,00 μέτρα, με πλάτος 0,40μ., οπότε και είχαμε ανατροπές. Οι πλημμελείς εδράσεις στεγών στην τοιχοποιία προκάλεσαν τοπική αποδιοργάνωση κοντά στη στέψη των τοίχων, ενώ οι τοίχοι νεοκλασικών κτηρίων δεν ήταν δεμένοι μεταξύ τους. «Επομένως έχουμε μια τοπική ιδιαιτερότητα της περιοχής ως προς το σύστημα δόμησης των πέτρινων κτιρίων, σε συνάρτηση με το ότι το χαλαρό έδαφος σε ορισμένες περιοχές μεγέθυνε την επιτάχυνση του σεισμού. Αντίθετα κτήρια από οπλισμένο σκυρόδεμα που είχαν κατασκευαστεί στην δεκαετία του 1970 και παλαιοτέρα, πριν τους αντισεισμικούς κανονισμούς, δεν καταπονήθηκαν. Άποψη των καθηγητών του Ε.Μ.Π, είναι ότι στις πρώτες μέρες μετά τον σεισμό, λόγω του πανικού που επικράτησε, χαρακτηρίστηκαν κατεδαφιστέα κτήρια που πιθανώς να επισκευάζονται, έτσι ώστε να διασωθεί η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία και πολιτιστική κληρονομιά του οικισμού. Τονίστηκε επίσης ότι ο αρχαιολογικός νόμος 3028/2002, άρθρο 6, παράγραφος 10, αναφέρει ότι κτήρια άνω των 100 ετών που έχουν κριθεί κατεδαφιστέα, θα πρέπει να ελεγχθούν από την Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Βορείου Αιγαίου», σημειώνει το ΤΕΕ στη σχετική ανακοίνωσή του με τα συμπεράσματά του.

Προτάσεις

Οι προτάσεις των καθηγητών του Ε.Μ.Π. τώρα μετά από διαλογική συζήτηση με το TEE ΒΑ Αιγαίου και σύμφωνα με τις εξαγγελίες της πολιτείας, διαμορφώθηκαν ως εξής:

1) Να γίνει διαλογή των υλικών επί τόπου και εναπόθεση στο οικόπεδο του κάθε κτηρίου που έπαθε βλάβες ή κατέρρευσε, από ομάδα εργασίας μηχανικών ώστε τα δομικά υλικά (όπως αγκωνάρια, γωνιόλιθοι, οι λαξευτές πέτρες, κτλ.) να επαναχρησιμοποιηθούν. Διότι όπως είναι γνωστό, η προμήθεια αυτών των υλικών κοστίζει αρκετά και θα είναι πολύτιμα για τους ιδιοκτήτες σε περιπτώσεις αποκατάστασης ή ανακατασκευής των κτηρίων. Εκφράστηκε όμως η ανησυχία ότι ήδη έχουν αρχίσει οι κατεδαφίσεις και θα χαθεί πολύτιμο οικοδομικό υλικό.

2) Θεωρήθηκε απαραίτητη η θεσμοθέτηση - δημιουργία ενός νέου παράλληλου συμβουλίου αρχιτεκτονικής, χωρίς τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις από την νομοθεσία, αλλά με επιλογή των ατόμων από το TEE σε συνεργασία με τον ΣΑΔΑΣ για την επιτάχυνση των διαδικασιών.

3) Κρίθηκε επείγουσα και απαραίτητη η στελέχωση με προσωπικό των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού για την επιτάχυνση των διαδικασιών των αυτοψιών, καθώς και της έγκρισης των μελετών. Προτείνεται θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού, εκτός των σημαντικών μνημείων, να υποβάλλονται για έλεγχο από το Τοπικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για συντόμευση του χρόνου αδειοδότησης, διότι από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων ελέγχονται θέματα από όλη τη χώρα, επομένως έχει μεγάλο φόρτο εργασίας με ότι αυτό συνεπάγεται.

Το ΤΕΕ, μεταξύ άλλων, τονίζει προκειμένου και να μην πανικοβάλλονται οι πολίτες, ότι όλα τα νεόδμητα κτήρια (30ετίας) συμπεριφέρθηκαν σωστά, που σημαίνει ότι το ντόπιο τεχνικό δυναμικό, αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί και εργολήπτες, έχουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία και κατάρτιση να ανταποκριθούν στο έργο που θα αναλαμβάνουν. Επομένως η εκπόνηση των μελετών και η υλοποίηση των κατασκευών μπορεί και πρέπει κάλλιστα να γίνει αφενός από το ντόπιο επιστημονικό δυναμικό και τις τοπικές εργοληπτικές επιχειρήσεις που είναι γνώστες της τοπικής οικοδομικής και αντιμετωπίζουν στην καθημερινή πρακτική, θέματα ενισχύσεων και αποκαταστάσεων και αφετέρου προβάλλει και το θέμα της στήριξης της τοπικής οικονομίας, με τα γνωστά σε όλους σοβαρά θέματα που την απασχολούν.

«Τα 540 ευρώ ανά τ.μ., είναι λίγα»

Το ΤΕΕ στην ανακοίνωσή του ωστόσο υποστηρίζει μεταξύ άλλων, ότι επιβάλλεται η αύξηση της επιχορήγησης για επισκευές κτηρίων σε παραδοσιακούς οικισμούς και τις επισκευές διατηρητέων. «Θεωρείται ότι τα 540€/τ.μ. είναι ελάχιστα για την ορθή αρχιτεκτονική και στατική αποκατάσταση του κτηρίου, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, όπου προβλέπονται τα γνωστά μέτρα ενεργειακής επάρκειας. Είναι εξάλλου γνωστό στον τεχνικό κόσμο που δραστηριοποιείται, αλλά και τους πολίτες που έχουν κάνει ανακαινίσεις κατοικιών, ότι το κόστος μιας σοβαρής δουλειάς, που εξυπηρετεί τις σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης, είναι αρκετά υψηλό. Επιβάλλεται να δοθούν τα πρόσθετα και απαραίτητα κίνητρα στους κατοίκους, αφού οι κατευθύνσεις της πολιτείας προσανατολίζονται στην αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των οικισμών, που ούτως ή άλλως προστατεύονται από τα σχετική νομοθεσία», καταλήγει το ΤΕΕ.