ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΜΑΡΙΝΟ ΟΡΦΑΝΟ

Το «Ε» σε μία ακόμη ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον υπεύθυνο μιας εκ των πιο σημαντικών οργανώσεων στη διαχείριση του προσφυγικού στη Λέσβο, συζητά για πολλά και ενδιαφέρονται με τον Πάνο Ναβροζίδη, διευθυντή του γραφείου της μεγαλύτερης ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στη Λέσβο, της IRC.

Ο κ. Ναβροζίδης μιλά ανοιχτά για όλα τα φλέγοντα ζητήματα που αναδεικνύονται από τη διαχείριση της μεγάλης σημερινής ανθρωπιστικής κρίσης, καταθέτει τη δική του «οπτική» για τον απόηχο των περίφημων συμβάσεων της ΔΕΔΑΠΑΛ με ΜΚΟ για την καθαριότητα και αναδεικνύει τη βασική αρχή της IRC στη Λέσβο: η οποία δεν είναι άλλη, όπως σημειώνει, από τη στενή συνεργασία με όλους χωρίς εξαιρέσεις και τον απόλυτο σεβασμό της τοπικής κοινωνίας και των νόμων του ελληνικού κράτους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Απάνεμο», όπως ονομάζουν το κέντρο βραχείας φιλοξενίας που δημιούργησε κοντά στην Εφταλού με την σύμφωνη γνώμη και των Μολυβιατών.

Παράλληλα εκτιμά πως το καλοκαίρι που θα μας έρθει, θα είναι το πιο δύσκολο του «προσφυγικού» και τονίζει σε κάθε περίπτωση πως η λύση για το σημερινό πρόβλημα, δεν βρίσκεται στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη. Αλλά αποκλειστικά μέσα στην Συρία. Μαζί με την υποδιευθύντρια της IRC στην Ελλάδα, Jane Waite, που έχει καταγωγή από τη Λέσβο, δηλώνει εντυπωσιασμένος από τις ομορφιές του νησιού και την αλληλεγγύη των κατοίκων του και τονίζει σε κάθε τόνο πως επιδιώκει συνεργασία με τον οποιονδήποτε επιθυμεί να συμβάλλει για ένα καλύτερο ακόμη αποτέλεσμα στη διαχείριση των ροών.

Καταρχήν θα ήταν καλό να συστηθείτε στην τοπική κοινωνία. Τι είναι η IRC και πώς βρέθηκε στη Λέσβο από το περασμένο καλοκαίρι;

«Η IRC είναι μία διεθνής Μη κυβερνητική οργάνωση, που ιδρύθηκε το 1933 με προτροπή του Άλμπερτ Αϊνστάιν και δραστηριοποιείται αυτή τη στιγμή σε πάνω από 40 χώρες. Στην περίπτωση της Λέσβου φτάσαμε στα μέσα του Ιουλίου του 2015 και ξεκινήσαμε με κάποιες άμεσες ενέργειες -όσο μπορούσαμε την περίοδο εκείνη- να βρούμε λύσεις στον Καρά Τεπέ και στη συνέχεια επεκταθήκαμε στο βόρειο κομμάτι του νησιού. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα κέντρο βραχείας παραμονής το οποίο βρίσκεται ανατολικά της Εφταλού, όπως γνωρίζετε. Αυτό το κέντρο έγινε σε συνεννόηση με τις τοπικές αρχές και τις τοπικές κοινωνίες, έπειτα από διαβούλευση και εκεί έρχονται οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που προσεγγίζουν τις βόρειες ακτές.

Μέσα στο κέντρο, οι πρόσφυγες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν ρούχα, να βρουν φαγητό, να τους δει γιατρός μέχρι και να φορτίσουν τα κινητά τους και να πάρουν κάποιες σημαντικές πληροφορίες για τα επόμενα βήματά τους. Στη συνέχεια με μίνι βανς τους πηγαίνουμε προς το Μόλυβο για τα μεγαλύτερα λεωφορεία που θα τους μεταφέρουν πια στη Μόρια. Το κέντρο μας έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει ή ακριβέστερα να διαχειριστεί μέχρι και 2.000 άτομα. Εάν χρειαστεί όμως, όπως σε περιπτώσεις απεργίας ή σε περιπτώσεις που η Μόρια και ο Καρά Τεπές φτάνουν σε οριακά επίπεδα, μπορούμε και να φιλοξενήσουμε το βράδυ μέχρι και 500 άτομα.

Και αυτά τα άτομα μπορούν να μείνουν είτε σε ένα γενικό χώρο θερμαινόμενο που υπάρχει, με τηλεοράσεις που δίνουν πληροφορίες, ή σε σκηνές για οικογένειες που χρειάζεται να έχουν έναν πιο ιδιωτικό χώρο. Ένα άλλο κομμάτι είναι η προστασία των ευπαθών ομάδων. Για τις οποίες έχουμε ειδικό προσωπικό στον ίδιο χώρο, ώστε αν υπάρχει π.χ. μια μητέρα που ταξιδεύει μόνο με το παιδί της ή αν υπάρχει κάποιο ανήλικο ασυνόδευτο, οι συνάδελφοί μας να κάνουν την καταγραφή τους, για να τους υποδεχτούν στη συνέχεια άλλοι συνάδελφοι στη Μόρια, που θα τους αναλάβουν σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία να τους περάσουν από τη διαδικασία της επίσης καταγραφής τους με έναν πιο ευέλικτο τρόπο. Το άλλο μεγάλο κομμάτι της δράσης μας φυσικά είναι στον Καρά Τεπέ, στον οποίο τελειώνουμε αυτή τη στιγμή κάποια κατασκευαστικά έργα στην πίσω πλευρά, για τουαλέτες, ντους με πρόβλεψη για ζεστό νερό καθώς και με πρόβλεψη για πλύσιμο ρούχων, αλλά και κάποιες εργασίες σχετικά με την οριοθέτηση και τον ηλεκτροφωτισμό του χώρου.

Επίσης διαθέτουμε εκεί προσωπικό για ειδικές ομάδες, για τους ευπαθείς πληθυσμούς που έρχονται από τη Μόρια προς τον Καρά Τεπέ και είναι κυρίως οικογένειες Σύρων και Ιρακινών, μέχρι να οδηγηθούν για το καράβι. Για το βόρειο κομμάτι θα ήθελα να σημειώσω, ότι είμαστε σε αγαστή συνεργασία με όλους τους φορείς. Δεν καλύπτουμε φυσικά όλο το κομμάτι, καθώς είναι συγκεκριμένη η οριοθέτηση για το πού μπορούμε να εμπλακούμε κι αυτό γιατί προφανώς δεν έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε παντού. Οπότε έχουμε συνεργασία και συνεννόηση με άλλες ΜΚΟ και εθελοντικές ομάδες, για να βελτιώσουμε τις δυνατότητες εξυπηρέτησης των ροών».

«Περιμένουμε δύσκολο καλοκαίρι…»

Γνωρίζοντας τη διαδρομή του «προσφυγικού» από πέρυσι ως σήμερα, σε συνάρτηση με την παράλληλη προετοιμασία των μηχανισμών διαχείρισης στη Λέσβο, θεωρείτε ότι είμαστε αυτή τη στιγμή ως ένα σημείο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε μεγάλες ροές;

«Εμείς θεωρούμε ότι έχουν γίνει μεγάλα βήματα αν συγκρίνουμε την κατάσταση αυτή τη στιγμή με ό,τι ίσχυε πέρυσι το καλοκαίρι.

Εμείς όμως προετοιμαζόμαστε σαν οργάνωση για ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι. Βέβαια παραμένει δύσκολο να προβλέψεις με ακρίβεια το τι θα γίνει τους επόμενους μήνες, καθώς αυτό είναι συνδεδεμένο με γεωπολιτικές εξελίξεις, τις οποίες σαφώς δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε εμείς. Αν δούμε τις εξελίξεις στην Συρία και στο Ιράκ και την κατάσταση που επικρατεί στο Αφγανιστάν και τις υπόλοιπες χώρες που θεωρούνται “δεξαμενή” προσφύγων και μεταναστών, δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει ότι αυτοί οι άνθρωποι θα σταματήσουν να έρχονται στην Ευρώπη.

Σε κάθε περίπτωση, απαντώντας γενικότερα θα σας έλεγα ότι θεωρούμε ότι αυτό το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό και δεν είναι ελληνικό. Δεν είναι άμεσα διαχειρίσιμο από την ελληνική κυβέρνηση. Πιστεύουμε όμως ότι έχουν γίνει κάποιες σοβαρές προσπάθειες από τα υπουργεία Εσωτερικών και Μεταναστευτικής Πολιτικής, αλλά φυσικά χρειάζεται μεγαλύτερη βοήθεια και καλύτερη συνεννόηση με τους ευρωπαίους εταίρους. Και αυτό που λέω είναι κάτι που δύσκολα κάποιος μπορεί να διαφωνήσει».

Ήταν στρατηγική επιλογή η δημιουργία ενός καμπ κοντά στην Εφταλού, που βοήθησε ομολογουμένως καθοριστικά στο βόρειο κομμάτι του νησιού για τη διαχείριση των ροών σε όλο το νησί. Θεωρείτε σκόπιμο να δημιουργηθεί και άλλο στη Λέσβο ενόψει του καλοκαιριού;

«Αυτό που εμείς λέμε, είναι ότι χρειάζεται ένας γενικότερος σχεδιασμός για την Ελλάδα με ειδικότερο πλάνο δράσης για τα νησιά. Αυτό ζητάμε από την κυβέρνηση και από τις τοπικές αρχές. Είναι το λεγόμενο μάστερ πλαν, που δεν έχει γίνει προς το παρόν ή είναι ίσως υπό επεξεργασία. Μέσα σε όλο αυτό το σχεδιασμό λοιπόν, θεωρούμε ότι οι δομές που εμείς τουλάχιστον υποστηρίζουμε σίγουρα, θα μπορούσαν να βρουν χώρο».

 

«Το κέντρο λέγεται “Απάνεμο” και το έχουν βαφτίσει οι Μολυβιάτες»

 

Βοηθήσατε τα μέγιστα στην Εφταλού με το καμπ, που βρίσκεται ωστόσο και σε μια ιδιαίτερη περιοχή για τη Λέσβο. Την κατεξοχήν τουριστική περιοχή του νησιού, που εκφράζει σήμερα προβληματισμό για το ερχόμενο καλοκαίρι. Αλήθεια, ποιες είναι οι σχέσεις με τους κατοίκους εκεί και πόσο δύσκολο ήταν να πείσετε ότι πρέπει να γίνει μία τέτοια δομή;

«Από την πρώτη στιγμή προσπαθήσαμε και προσπαθούμε να έρθουμε σε συνεννόηση με τους τοπικούς φορείς και την κοινωνία και συνεχίζουμε να μιλάμε με όλους χωρίς καμία εξαίρεση. Είμαστε ανοιχτοί προς συζήτηση με τον οποιονδήποτε, έχοντας πάντα την πόρτα μας ανοιχτή. Θα σας πω ότι δεν κάναμε, ούτε κάνουμε ποτέ τίποτα χωρίς την συναίνεση των τοπικών φορέων και της κοινωνίας. Καταλαβαίνω βεβαίως τις ανησυχίες των κατοίκων για την τουριστική σεζόν που έρχεται. Και θα σας πω ξανά πως είμαστε στη διάθεσή του και για οτιδήποτε άλλο θέλουν από εμάς. Καταλαβαίνω επίσης και τις ανησυχίες του κόσμου για τον τουρισμό του καλοκαιριού που έρχεται. Δεν έχει σημασία να πω βέβαια εγώ κάτι καθησυχαστικό ή οτιδήποτε άλλο, εκτός από το να καταθέσω τη δική μου αίσθηση. Η οποία δίνει στη Λέσβο μία τεράστια προβολή από την πρωτοφανή της αλληλεγγύη σε παγκόσμιο επίπεδο και η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη διαφήμιση που θα μπορούσε να έχει ποτέ. Όλος ο κόσμος που έχει έρθει ως σήμερα στη Λέσβο, εθελοντικά, γνώρισε ένα νησί παρεξηγημένο όλα τα προηγούμενα χρόνια, αλλά να είστε σίγουροι ότι θα ξανάρθει…».

Εκτός από το ζήτημα του τουρισμού, υπάρχει και ένας άλλος προβληματισμός της τοπικής κοινωνίας. Τη δυσπιστία που εκφράζει για τη λειτουργία κάποιων ΜΚΟ, ειδικά και λόγω κάποιων μεμονωμένων περιστατικών αυθαιρεσίας…

«Καταρχάς να σου ξαναπώ ότι εμείς ό,τι κάναμε στο νησί, το κάναμε έπειτα από διεξοδική διαβούλευση. Και έχοντας ανοιχτό κάλεσμα στην κοινωνία συνεχώς να μας γνωρίσει και να συμμετέχει στην προσπάθεια που κάνουμε. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι υποδομές του κέντρου μας, είναι ζωγραφισμένες από παιδιά από τα τοπικά σχολεία, τα οποία ήρθαν και βάψανε με σχέδια και ζωγραφιές τους, τις υποδομές. Αυτό δείχνει ότι είμαστε ανοιχτοί στην κοινωνία, καθώς την καλέσαμε να συμμετάσχει στη διαμόρφωση του χώρου. Επίσης θα πρέπει να σας πω ότι και το όνομα του κέντρου “Απάνεμο” είναι όνομα που του το έδωσε η ίδια η τοπική κοινωνία! Και αυτό μιλάει από μόνο του για την ανοιχτή λειτουργία μας. Επίσης να διευκρινίσουμε ότι αυτή τη στιγμή έχουμε επτά με οκτώ οργανώσεις και εθελοντές που δραστηριοποιούνται μέσα στο κέντρο. Η κεντρική διαχείριση είναι λοιπόν από την IRC, αλλά είμαστε ανοιχτοί για κάθε συνεργασία με όλες τις οργανώσεις να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέσα στο κέντρο. Είναι μία μοναδική περίπτωση πολύ καλής συνεργασίας των οργανώσεων. Ωστόσο και γενικά υπάρχει μία καλή συνεργασία στο νησί μεταξύ των ΜΚΟ στο νησί, παρά τα όποια προβλήματα αναδείχθηκαν».

Περί ΔΕΔΑΠΑΛ και σχέσεων με την κυβέρνηση

Αφού μιλάμε για συνεργασίες και «σχέσεις», πώς κρίνετε την συνεργασία σας με τους τοπικούς φορείς και την κυβέρνηση φυσικά;

«Ξαναλέω ότι περιμένουμε ένα δύσκολο καλοκαίρι και σε ό,τι αφορά εμάς, είμαστε στη φάση ενός εσωτερικού σχεδιασμού για να είμαστε πανέτοιμοι τους επόμενους μήνες. Και είμαστε στη διάθεση της κυβέρνησης και του Δήμου για να συζητήσουμε για το ποιο είναι το πλάνο δράσης που θέλουν να θέσουν εκείνοι για το νησί της Λέσβου. Δεν είμαστε φυσικά σε θέση να υποκαταστήσουμε τους φορείς, δεν είναι αυτή η δουλειά μας. Εμείς είμαστε όμως εδώ για να βοηθήσουμε σε ό,τι μας ζητηθεί, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν γιατί είχαμε μία πολύ καλή συνεργασία.

Μια και μιλάμε για το Δήμο, με δεδομένο ότι πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας και στη δική μας εφημερίδα, σχετικά δημοσιεύματα -το θέμα απασχόλησε και το Δημ. Συμβούλιο- που αναφέρονταν στην οικονομική συνεργασία σας με το Δήμο και τη δημοτική εταιρεία, ειδικότερα σε θέματα καθαριότητας, γιατί έμεινε αυτή η συνεργασία «κρυφή»;

«Να πούμε εμείς ότι από την πρώτη στιγμή ήρθαμε σε επαφή με το Δήμο και του προσφέραμε τις υπηρεσίες μας, για να διασφαλίσουμε την καθαριότητα των χώρων. Αυτό ξεκίνησε στα τέλη του καλοκαιριού με αρχές φθινοπώρου. Υπήρξαν συμβάσεις με τη ΔΕΔΑΠΑΛ που ανακοινώσαμε στο taxis net την ίδια στιγμή και αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί. Υπάρχουν όλα τα παραστατικά που υποστηρίζουν τη δράση, υπάρχει πιστοποιητικό εκτέλεσης έργου και όλα τα σχετικά νόμιμα για οποιαδήποτε σύμβαση. Η δουλειά τώρα όντως έγινε, αλλά για τα υπόλοιπα δεν είναι η δουλειά μας πια να κάνουμε κάποιο σχόλιο. Εμείς θεωρούμε ότι όλα έχουν γίνει νομότυπα από τη δική μας πλευρά, έχει εμπλοκή άμεσα η Εφορία και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε το Δήμο. Δεν έχουμε κάποιο λόγο να μην είμαστε σε συνεργασία με το Δήμο γιατί θεωρούμε ότι έχει προσφέρει αρκετά. Ωστόσο είμαστε ανοιχτοί να συνεργαστούμε και με άλλους, με όλους τους τοπικούς φορείς».

Παρ’ όλα αυτά βάσει των τελευταίων δημόσιων προκηρύξεών σας, βλέπουμε ότι δεν συνεχίζετε την συνεργασία με τη ΔΕΔΑΠΑΛ σε θέματα καθαριότητας. Σημαίνει κάτι αυτό;

«Αυτό είναι καθαρά θέμα υπηρεσιακό. Θεωρούμε ότι λόγω των αυξομειούμενων ροών, χρειαζόμαστε κάποια μεγαλύτερη ευελιξία. Οπότε στα πλαίσια του δικού μας σχεδιασμού στην παρούσα φάση, πιστεύουμε ότι θα ήταν καλύτερο να συνεργαστούμε με κάποιον εξωτερικό συνεργάτη ή να ενεργοποιήσουμε άμεσα δικό μας προσωπικό, ως καλύτερη λύση τη δεδομένη χρονική στιγμή. Και αυτός είναι ο μόνος λόγος που επιλέγουμε αυτήν τη διαδρομή».

Να πάμε και σε επίπεδο κυβέρνησης και στην προσπάθεια καταγραφής των ΜΚΟ, που ξεκινά. Θεωρείτε ότι θα βοηθήσει;

«Να πούμε ότι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε απόλυτη εικόνα για το πού βρισκόμαστε. Ξέρουμε από συναντήσεις που είχαμε με τη Γενική Γραμματεία και στο γενικό meeting που γίνεται κάθε Πέμπτη πρωί με τους κ.κ. Γιαννέλλη και Μιχαλακέλλη, ότι ξεκινάει. Δεν έχουμε όμως πλήρη εικόνα για το πού είναι οι φόρμες, πότε θα έρθουν και τι θα λένε (σ.σ. η συνέντευξη δόθηκε πριν αναρτηθούν οι φόρμες από τη Γ.Γ). Εμείς όποτε αυτές είναι έτοιμες και διαθέσιμες, δεν έχουμε λόγο να μην τις υποστηρίξουμε και να συμμετέχουμε. Είναι στη σωστή κατεύθυνση».

«Η λύση είναι στη Συρία, όχι στην Ευρώπη»

 

Τελευταία υπάρχει μία αυξημένη πίεση της Ευρώπης προς την Ελλάδα στο θέμα ολοκλήρωσης και των Ηot spots. Η Ευρώπη που πιέζει, έχει βοηθήσει τη χώρα μας όσο ενδεχομένως θα μπορούσε, κατά τη γνώμη σας;

«Εμείς σε αυτήν τη φάση έχουμε εικόνα κυρίως για τη Λέσβο. Δεν δραστηριοποιούμαστε άμεσα στη Μόρια, για την οποία γίνεται λόγος τελευταία. Απ’ ό,τι βλέπουμε, υπάρχει όντως μία προσπάθεια για υποστήριξη σε υλικοτεχνική υποδομή για το προσφυγικό. Θεωρούμε πάντως πως η λύση δεν βρίσκεται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ούτε στην Ελλάδα. Η λύση βρίσκεται στη Συρία, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Γι’ αυτό ζητάμε πολιτική λύση του προβλήματος και θεωρούμε πως οτιδήποτε άλλο μπορεί να προσφέρει ασφαλή δίοδο, είναι καλοδεχούμενο όπως και το οτιδήποτε μπορεί να μειώσει τους θανάτους στη θάλασσα. Αλλά επιμένω και θέση μας είναι ότι η λύση βρίσκεται μέσα στη Συρία».