Είναι στο χέρι της Λέσβου να αξιοποιήσει το νέο αναπτυξιακό παράθυρο που ανοίγει για το νησί η αναγνώρισή του ως γεωπάρκου του διεθνούς Δικτύου τής UNESCO. Γιατί αυτή η διάκριση, η πιστοποίηση των ιδιαίτερων τοπικών γεωλογικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών, της φυσιογνωμίας της Λέσβου, μπορεί να γίνει το εφαλτήριο, μέσω της διεθνούς προβολής που εξασφαλίζει για τον τόπο, μιας νέας αναπτυξιακής πορείας. Γιατί η συμμετοχή στο Δίκτυο, ακόμη και μέσα στη δεινή συγκυρία της οικονομικής κρίσης, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην τοπική ανάπτυξη και να κάνει εν τέλει τη διαφορά στην πραγματική οικονομία.

Ο πρωταγωνιστής της προσπάθειας, Νίκος Ζούρος, κατέθεσε στην υπηρεσία του νησιού την πολύτιμη εμπειρία του απ’ την ανάλογη διαδικασία πιστοποίησης του Απολιθωμένου Δάσους ως γεωπάρκου τής UNESCO. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε στον απόηχο της διάκρισης, μας εξηγεί, και με την παράθεση απλών παραδειγμάτων, τι σημαίνει αυτό το «σήμα ποιότητας» για το νησί, πώς μπορούμε και τι πρέπει να κάνουμε για να το εκμεταλλευτούμε.

Ο διευθυντής του Μουσείου Απολιθωμένου Δάσους Σιγρίου Λέσβου, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και πρόεδρος του Τμήματος Γεωγραφίας δεν παραλείπει να επισημάνει ότι, όπως είναι στο χέρι μας με τον κατάλληλο συντονισμό και συνεργασία να πετύχουμε και να απολαύσουμε ως τοπική κοινωνία πολλαπλασιαστικά οφέλη, ομοίως το ίδιο εύκολα μπορούμε να ρίξουμε μια κλοτσιά και να χύσουμε την καρδάρα με το γάλα, αν αδιαφορήσουμε για τη Λέσβο-γεωπάρκο. Επαφίεται λοιπόν στον ίδιο τον τόπο και στους ανθρώπους του, κι όχι στην τύχη, να κερδίσουν ή όχι το αναπτυξιακό λαχείο που απέκτησαν, μετά την πρώτη, και στις επόμενες κληρώσεις.

Ένα χρόνο τώρα συζητάμε για την προετοιμασία και την ένταξη της Λέσβου στο Δίκτυο Γεωπάρκων τής UNESCO. Τι σημαίνει αυτή η αναγνώριση για το νησί;
«Το γεγονός της ένταξης ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα να προβληθεί το σύνολο της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού, αλλά και η Λέσβος ως ένας τόπος με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που λόγω της αναγνώρισης απ’ την UNESCO γίνεται περισσότερο ελκυστική στο παγκόσμιο κοινό.

Πρόκειται δηλαδή για ένα “σήμα ποιότητας” για τον τόπο, για το νησί στο σύνολό του, αφού με τον τρόπο αυτό η Λέσβος αναβαθμίζεται ως ένας διακριτός προορισμός για υψηλού επιπέδου και απαιτήσεων επισκέπτες. Γιατί είναι σαφές πως εκείνοι που αξιολογούν τον πολιτισμό και τη φύση ως στοιχεία ενδιαφέροντός τους προκειμένου να επιλέξουν και να επισκεφτούν έναν τόπο, δεν είναι απλοί τουρίστες, αλλά επισκέπτες που θα τον “ζήσουν” και θα συμβάλουν και οικονομικά με την επίσκεψή τους, στη στήριξή του. Σε αντίθεση με τους τουρίστες του μαζικού τουρισμού, που είναι γνωστό πως επιλέγουν ό,τι το φτηνότερο, με μοναδικό κριτήριο το κόστος.

Στην πράξη, η ένταξη βοηθά έμμεσα, αλλά καίρια, στη στροφή προς τον ποιοτικό τουρισμό. Με ό,τι αυτό σημαίνει στην εποχή που ζούμε, στην εποχή της παγκόσμιας κρίσης. Και χρειάζεται να σημειώσουμε ότι για την τεράστια αυτή αναβάθμιση του “τουριστικού” μας προϊόντος, δεν απαιτήθηκαν υψηλές επενδύσεις και η δαπάνη τεράστιων ποσών, αλλά απλά η αξιοποίηση των γηγενών πόρων, αυτών που η φύση και η ιστορία, η πολιτισμική διαδρομή του τόπου, έχει δημιουργήσει. Αξιοποιήθηκε η φυσιογνωμία, τα πραγματικά στοιχεία που συγκροτούν αυτήν τη φυσιογνωμία, το τοπικό κεφάλαιο και απολύτως τίποτε άλλο.»

Ανοίγει πόρτες…

Άξιζε, και γιατί, ο κόπος της προσπάθειας που έγινε και ουσιαστικά επιφορτιστήκατε να συντονίσετε ως επικεφαλής της, προκειμένου να ενταχθεί η Λέσβος στο Δίκτυο Γεωπάρκων;
«Αξίζει κάθε προσπάθεια στο βαθμό που έχει τη δυναμική να αλλάξει προς το θετικότερο την πορεία ενός τόπου. Κι αυτή η αναγνώριση εφόσον αξιοποιηθεί με τον κατάλληλο τρόπο, μπορεί να βελτιώσει καθοριστικά την εικόνα της Λέσβου στο εξωτερικό και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο, και κατά συνέπεια να συμβάλει στη γενικότερη αναβάθμιση του τόπου. Μπορεί να ανοίξει πόρτες στο διεθνές περιβάλλον και να προσελκύσει επενδύσεις ή να αποτελέσει αφορμή για θετική διάκριση στα πλαίσια κοινοτικών ή διεθνών χρηματοδοτήσεων. Πάρτε ως παράδειγμα το μεγάλο δημοτικό έργο του τέως Δήμου Ερεσού - Αντίσσης για το περιβάλλον.

Δε θα είχε χρηματοδοτηθεί (λόγω πληθυσμιακών κριτηρίων δεν ήταν επιλέξιμο) απ’ το Ταμείο Συνοχής, αν δεν είχε υποστηριχθεί ως πρόταση από την αναγνώριση του Απολιθωμένου Δάσους ως γεωπάρκου τής UNESCO.σ

Όπως είχε γίνει και με την προσπάθεια ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους, όπου υπήρξε η επιδίωξη να αξιοποιηθούν όλα τα στοιχεία της φύσης, του τοπίου και του πολιτισμού που συνδέονται με το μνημείο της φύσης, ώστε αυτό να αποκτήσει μεγαλύτερη εμβέλεια και μεγαλύτερη σημασία για τον τοπικό πληθυσμό, έτσι έγινε και στην περίπτωση του γεωπάρκου της Λέσβου. Με βάση και την προηγούμενη εμπειρία, έγινε προσπάθεια να συγκεντρωθούν και να παρουσιαστούν με ενιαίο τρόπο το σύνολο των στοιχείων της γεωλογικής ιστορίας, οι θέσεις οικολογικής αξίας και τα πολιτιστικά μνημεία του τόπου, καθώς και τα στοιχεία της παράδοσης, αλλά και της σύγχρονης παραγωγής, ώστε να αναδειχθεί η ταυτότητα της Λέσβου, ως ολότητα και όχι αποσπασματικά ως σημειακά δεδομένα και μεμονωμένα στοιχεία ενδιαφέροντος.»

Σε πρακτικό επίπεδο, τι άμεσα, αλλά και μακροπρόθεσμα, θα μπορεί να ωφεληθεί το νησί και οι άνθρωποί του;
«Για να υπάρξουν άμεσα και μετρήσιμα αποτελέσματα θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε τη συγκυρία, ώστε να μην περάσει ως στιγμιαία επιτυχία, μια φωτοβολίδα που έλαμψε και έσβησε, αλλά να αποκτήσει διάρκεια με έξυπνες κινήσεις, οι οποίες θα στηρίζονται σε επαγγελματισμό και μεθοδικότητα και θα χαρακτηρίζονται από συνέχεια και συνέπεια. Τίποτε δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη του. Για να γίνει πιο συγκεκριμένο τι εννοώ, σας δίνω ένα παράδειγμα:

Την επόμενη βδομάδα, αξιοποιώντας το γεγονός της διάκρισης αυτής θα παρουσιαστεί μια μεγάλη έκθεση για το Απολιθωμένο Δάσος στην καρδιά της Γερμανίας, που αποτελεί άλλωστε τη μεγαλύτερη τουριστική αγορά για τη Λέσβο, στο Μουσείο και Κέντρο Ενημέρωσης του Μέσσελ. Εκεί βρίσκεται η πιο γνωστή θέση και συλλογή παλαιοντολογικών ευρημάτων στη Γερμανία, που έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς τής UNESCO.

Η διάρκεια της έκθεσης θα είναι έξι μήνες και σ’ όλο αυτό το διάστημα, με ευθύνη του αντίστοιχου γερμανικού μουσείου, θα διοργανωθούν ποικίλες εκδηλώσεις για την προβολή τόσο της γεωλογικής κληρονομιάς της Λέσβου, όσο και της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού. Με τον τρόπο αυτό, η Λέσβος αποκτά έναν πρεσβευτή αλλά και πρόσβαση σε ένα τεράστιο κοινό. Ταυτόχρονα η συμμετοχή αυτή συνεπάγεται ευρεία προβολή στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, που κάθε άλλο παρά θετική εικόνα εξέπεμπαν για τη χώρα μας, κι όλα αυτά σημειωτέον δίχως το ανάλογο κόστος για το νησί. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή, ή μία μόνο διάσταση των ωφελημάτων που μπορεί να προέλθουν για την προβολή του νησιού διεθνώς.

Πολλαπλάσια οφέλη
»Είναι προφανές πως τέτοιες ενέργειες προβολής του τουριστικού μας προϊόντος έχουν πολύ σημαντική συμβολή στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, της απασχόλησης και της τοπικής οικονομίας. Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στη Γαλλία και αφορά σε αστικές και αγροτικές περιοχές, για το σύνολο της χώρας κάθε ευρώ που επενδύεται στον τομέα της ανάδειξης πολιτιστικής κληρονομιάς αποδίδει 20 ευρώ στην εθνική οικονομία, και αυτό δείχνει τη σημασία που μπορεί να έχει για τη λεσβιακή οικονομία η επένδυση στον πολιτιστικό και οικολογικό τουρισμό.

Ολοκληρωμένη ανάδειξη
»Ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου λειτουργίας που πρέπει να ακολουθήσουμε για την ανάδειξη της ποικιλίας των πόρων που διαθέτει το νησί, αποτελεί η ολοκληρωμένη ανάδειξη της διαχρονικής σχέσης του Λέσβιου τεχνίτη με την κεραμική τέχνη. Στην ανατολική ακτή της Λέσβου, στην περιοχή της Θερμής, έχει αναδειχθεί από την Κ΄ ΕΠΚΑ με υποδειγματικό τρόπο ένας μοναδικός αρχαιολογικός χώρος, ο προϊστορικός οικισμός της Θερμής, όπου διατηρούνται κατάλοιπα κλιβάνων που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι 3.000 χρόνια π.Χ. για τη δημιουργία κεραμικών σκευών εξαιρετικής τέχνης. Λίγα χιλιόμετρα βορειότερα, στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου του Μανταμάδου, διατηρείται ακόμα και σήμερα σε λειτουργία παραδοσιακό εργαστήριο κεραμικής, το οποίο αξιοποιώντας το λεσβιακό πηλό διατηρεί με αδιάσπαστη χρονική συνέχεια μια πανάρχαια τέχνη 5.000 ετών και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί πανομοιότυπους κλιβάνους για τη δημιουργία κεραμικών σκευών. Ποιο άλλο σημείο της Γης μπορεί να αναδείξει με καλύτερο τρόπο τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με τα γήινα υλικά αναδεικνύοντας τη διαχρονία ενός πολιτισμού;

Αυτήν τη μοναδική υλική και άυλη κληρονομιά, που αποτελεί ένα πρόσθετο στοιχείο που διαφοροποιεί τη Λέσβο από άλλους τόπους, έχουμε καθήκον να αναδείξουμε.

Τέλος, είναι δύσκολο να βρει κανείς μια άλλη περιοχή όπου η γεωλογική ιστορία είναι τόσο ανεξίτηλα δεμένη με τα έργα του ανθρώπου και τα μνημεία του πολιτισμού. Για τη δημιουργία των εξαίρετων και μοναδικών στο είδος τους αιολικών κιονόκρανων του Ιερού της Κλοπεδής, αποθεώνεται ως υλικό ο ηφαιστειακός ανδεσίτης, το ηφαιστειακό πέτρωμα που δημιούργησε η ηφαιστειακή δραστηριότητα του ηφαιστείου του Λεπετύμνου, ενώ τα βυζαντινά οχυρωματικά έργα και τα θρησκευτικά μνημεία της Λέσβου δοξάζουν την παρουσία του κόκκινου ηφαιστειακού ιγνιμβρίτη, που ταυτίζεται όσο κανένα άλλο υλικό με την εικόνα των μνημείων και της αρχιτεκτονικής του νησιού.»

Πότε μπορεί να προσδοκά η Λέσβος και σε «εξαργύρωση» αυτής της αναγνώρισης;
«Και πάλι κρίνοντας απ’ την εμπειρία που έχουμε απ’ την ανάδειξη του Απολιθωμένου Δάσους με τη δημιουργία του Μουσείου και των Πάρκων, διαπιστώνουμε ότι ενώ πριν από μία δεκαετία περίπου στο σύνολό τους οι επισκέπτες του μνημείου δεν ξεπερνούσαν τις μερικές χιλιάδες, μέσα σε λίγα χρόνια ο αριθμός αυτός έχει δεκαπλασιαστεί, προσφέροντας εισόδημα στην περιοχή, αλλά και απασχόληση μέσω των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται. Αν αυτό το κάνουμε αντίστοιχα προβολή σε όλη τη Λέσβο, γίνεται κατανοητό τι αποτέλεσμα θα υπάρξει με την ανάδειξη του συνόλου των φυσικών και πολιτιστικών πόρων του νησιού, μέσα απ’ την ανάπτυξη συνεργειών με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Εξυπακούεται ότι για την αξιοποίηση των θετικών αποτελεσμάτων αυτής της διάκρισης, χρειάζεται να υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας και στοίχιση του συνόλου των τοπικών φορέων στον ίδιο σκοπό. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να συνεχίσουμε με ό,τι κάναμε έως τώρα, αλλά να αντιληφθούμε πως η διάκριση αυτή μάς αφορά όλους και αποτελεί ευκαιρία την οποία επιβάλλεται με κάθε τρόπο να αδράξουμε και να αξιοποιήσουμε, ώστε να μπορεί να προσδοκά ο τόπος και στα αντίστοιχα αποτελέσματα.»

Αξιολόγηση σε τέσσερα χρόνια

Υπάρχουν αναπτυξιακές δραστηριότητες που εκ των πραγμάτων θα πρέπει να διαφοροποιηθούν;
«Η ανακήρυξη της Λέσβου ως γεωπάρκου δεν έχει νομικές συνέπειες, δεν επιβάλλει πρόσθετους συγκεκριμένους περιορισμούς, ούτε απαιτεί επιπλέον απαγορεύσεις. Πιστοποιεί την ύπαρξη μιας ιδιαίτερα σημαντικής γεωλογικής κληρονομιάς, η οποία συνδυάζεται με την οικολογική αξία και τα πολιτιστικά μνημεία της περιοχής, τα οποία η τοπική κοινωνία αναγνωρίζει ως στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία ανάπτυξης, και για το λόγο αυτό τα προστατεύει και τα αναδεικνύει. Η Λέσβος μέχρι σήμερα, μέσω της ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους, απέδειξε ότι αξιολογεί ως σημαντικά και αξιοποιεί τα φυσικά χαρακτηριστικά της. Διαθέτει όμως μεγάλο πρόσθετο πλούτο, τον οποίο θα πρέπει τώρα επίσης να αναδείξει κατ’ ανάλογο τρόπο.

Αν δε συνειδητοποιήσουμε ότι αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελούν πολύτιμα στοιχεία που μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη και την έξοδό μας απ’ την κρίση και αδιαφορήσουμε για αυτά, τότε κατά την επανααξιολόγηση, σε τέσσερα χρόνια, υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε τη σημαντική αυτή δυνατότητα διεθνούς αναγνώρισης και προβολής που κερδίσαμε.

Χαρακτηριστικά θα ήθελα να αναφέρω ως παράδειγμα άλλες περιοχές (σε Ισπανία, Αγγλία, Ιταλία, Γαλλία κ.λπ.), οι οποίες δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ανάδειξης και προστασίας των φυσικών τους μνημείων τα οποία είχαν περιλάβει στο φάκελο υποψηφιότητας, με αποτέλεσμα να χάσουν την αναγνώριση και να τεθούν εκτός Δικτύου. Δεν μπορείς να αδιαφορείς ή να καταστρέφεις ό,τι συνέβαλε στην αναγνώρισή σου από έναν οργανισμό, τη διεθνή κοινότητα, όπως εκπροσωπείται απ’ την UNESCO, και να μην υποστείς τις επιπτώσεις. Η κάθε περιοχή κρίνεται απ’ την εφαρμογή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου προστασίας που το ίδιο το κράτος έχει θεσπίσει. Τηρείται ό,τι προβλέπεται ή όχι;»

Υπάρχουν κάποιες άλλες δραστηριότητες, που οφείλει ο τόπος να αναπτύξει ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που απορρέουν απ’ την ένταξη;
«Το βασικό, κι έχουν ήδη αναφερθεί σε αυτό οι αξιολογητές, είναι να υπάρξει ένας καλός συντονισμός μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων που δραστηριοποιούνται εδώ και έχουν την ευθύνη της διαχείρισης στοιχείων της φυσικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού, έτσι ώστε να δίνεται στον επισκέπτη της Λέσβου η διακριτή ταυτότητά της ως γεωπάρκου, αλλά και υψηλής ποιότητας παρεχόμενες υπηρεσίες, που να συνάδουν με τη διεθνή της αναγνώριση.

Αναγνωρισιμότητα
»Ένα κρίσιμο σημείο είναι η απαίτηση της “αναγνωρισιμότητας” του νησιού ως γεωπάρκου. Αυτό σημαίνει πως χρειάζεται να υπάρξει πλέον διαφοροποίηση της κατάστασης σε σχέση με ό,τι ίσχυε προηγουμένως και να γίνεται αντιληπτός ο σεβασμός προς τα στοιχεία που συγκροτούν τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά.

Ας μην απαξιώνουμε κάθε επένδυση που έχουμε ήδη κάνει προκειμένου να αναδείξουμε αυτά τα στοιχεία, κι είναι πολλές αυτές οι επενδύσεις, αλλά αντίθετα να προσπαθήσουμε να ενισχύσουμε παραμέτρους που συμβάλλουν στη διευκόλυνση του επισκέπτη να επισκεφτεί και να γνωρίσει την κληρονομιά, εξασφαλίζοντας αξιοπρεπή πρόσβαση, σωστή σήμανση, καλή ενημέρωση, καθαριότητα και ολοκληρωμένη ανάδειξη των επισκέψιμων χώρων. Εκεί κρίνεται και θα κριθεί ο τόπος.»

Θα δημιουργηθεί ένας υποστηρικτικός μηχανισμός της διατήρησης της φυσιογνωμίας και του τίτλου «όλο το νησί - ένα γεωπάρκο»;
«Αυτό που απαιτείται, είναι ο συντονισμός και η ανάπτυξη συνεχούς συνεργασίας και σύμπνοιας ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Κάθε φορέας έχει το δικό του ρόλο και τις δικές του ευθύνες. Δεν πρέπει να αναθέσουμε σε έναν καινούργιο φορέα ευθύνες ή ρόλους που δεν μπορεί να τους αντέξει. Ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα ο δημόσιος τομέας, από άποψη, και πόρων, και προσωπικού.

Χρειάζεται, απ’ την άλλη, να συγκροτηθεί ένα ουσιαστικού συντονιστικού και εποπτικού χαρακτήρα όργανο, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από όλους τους φορείς, που θα συμφωνήσουν και θα υλοποιήσουν από κοινού τις απαιτούμενες κοινές δράσεις, ό,τι έχουμε ήδη περιγράψει.»

Θετικό πρόσημο

Νιώθετε πως δεδομένης της δύσκολης συγκυρίας, ο μέσος σε ενημέρωση κάτοικος του νησιού ενδιαφέρθηκε και ασχολήθηκε με το θέμα; Θα έπρεπε;

«Εδώ και δυόμισι χρόνια ο Έλληνας πολίτης και κατά συνέπεια και ο κάτοικος της Λέσβου, βομβαρδίζεται συνεχώς από ειδήσεις που συνδέονται με την οικονομική κρίση την οποία περνά ο τόπος και τις δραματικές συνέπειες στην τοπική οικονομία και ανάπτυξη, αλλά και στις προοπτικές της. Βιώνει ταυτόχρονα την τουριστική ύφεση από τη μείωση των αφίξεων ξένων και Ελλήνων επισκεπτών (με εξαίρεση τη νέα αγορά της Τουρκίας), που επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση. Μια θετική είδηση είναι φυσικό να προκαλεί το ενδιαφέρον και να τροφοδοτεί ελπίδες για κάτι καλύτερο.

Σίγουρα δεν υπάρχει ακόμη πλήρης ενημέρωση, ούτε και συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων που ανοίγονται μπροστά μας. Υπάρχει όμως ήδη ένα θετικό πρόσημο και μια ελπίδα ότι μπορεί μια τέτοια διάκριση να κάνει την αναπτυξιακή διαφορά, όχι απλά σε θεωρητικό, αλλά και στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας. Αρκεί το ενδιαφέρον να μην περιοριστεί στην υπόθεση ότι κάποιοι άλλοι θα φροντίσουν για την αξιοποίηση ώστε όλοι να απολαύσουμε τα αποτελέσματα, αλλά να μεταφραστεί στην αίσθηση ευθύνης του κάθε κατοίκου του νησιού, για την εικόνα που προσφέρει το νησί στους επισκέπτες του και την ποιότητα των υπηρεσιών που τους παρέχει. Αν προσπαθήσουμε όλοι μαζί, μπορούμε να τα καταφέρουμε.»

Βασικές προτεραιότητες της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020»
Εφαρμογή στα Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα

του JOSÉ MANUEL BARROSO
προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Κυρίες και κύριοι,
Είμαι πολύ χαρούμενος που μου δίνεται η δυνατότητα να απευθυνθώ σε όλους σας με την ευκαιρία του 11ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων και θα ήθελα να ευχαριστήσω το συντονιστή του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων, Νικόλαο Ζούρο, και το διευθυντή του Ινστιτούτου για την Ανάπτυξη και Ανάδειξη της Κληρονομιάς του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, H. Passamar, για την ηγετική τους παρουσία και την ισχυρή αφοσίωσή τους στη διατήρηση και προβολή της ευρωπαϊκής γεωλογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η επιτυχής δυναμική ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων είναι πράγματι εντυπωσιακή. Από τέσσερις περιοχές το 2000, περιλαμβάνει σήμερα 50 περιοχές από 18 ευρωπαϊκές χώρες και προσελκύει αυξανόμενο ενδιαφέρον από τοπικές κοινότητες από όλη την Ευρώπη, αλλά και από την ευρύτερη γεωλογική κοινότητα. Πράγματι δεν εκπλήσσομαι από μία τέτοια επιτυχία. Η ενεργός συμμετοχή στην υποστήριξη βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης στις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως γεωπάρκα, δεν ήταν ποτέ τόσο σημαντική. Περισσότερο από ποτέ χρειάζεται να μοιραστούμε προσπάθειες και να δουλέψουμε μαζί για να δώσουμε ώθηση στην ανάπτυξη, να δημιουργήσουμε απασχόληση, να προωθήσουμε την τοπική οικονομία και να ισχυροποιήσουμε την κοινωνική συνοχή. Μοιραζόμαστε το ίδιο αντικείμενο, θέλουμε καλύτερο μέλλον για τη νέα γενιά, αυτό είναι ένα μέλλον όπου στον καθένα μπορεί να δοθεί η ευκαιρία να αναπτύξει τις ικανότητές του και όπου ο καθένας θα έχει μεγαλύτερο σεβασμό για το ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον μας.

Για την οικοδόμηση ενός τέτοιου μέλλοντος, θα πρέπει να κεφαλαιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματά μας ώστε να αντιμετωπίσουμε τα σημερινά μεγάλα προβλήματα, και η γεωλογική και πολιτιστική μας κληρονομιά είναι σίγουρα ένα από τα μεγάλα μας πλεονεκτήματα, που η επίδρασή της έχει τη δυνατότητα να διαχέεται σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα στον τομέα του τουρισμού, έναν από τους τομείς της οικονομίας ο οποίος αντιμετωπίζει αρκετά καλά την τρέχουσα τεράστια οικονομική κρίση.

Επίσης, συνεισφέρει σημαντικά στην ενίσχυση της κοινωνικής και περιφερειακής συνοχής και στη δημιουργία απασχόλησης. Γι’ αυτόν το λόγο, η διατήρηση και προστασία της κληρονομιάς είναι μια πολύ σημαντική επένδυση, σε ένα περισσότερο βιώσιμο, δίκαιο και δημιουργικό μέλλον, σε άμεση σύνδεση με τις κύριες προτεραιότητες της ευρωπαϊκής Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», την ευρωπαϊκή προσπάθεια να θέσει την οικονομία και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης την προσεχή δεκαετία.

Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία βρίσκονται στην καρδιά αυτής της Στρατηγικής, η οποία μπορεί να είναι επιτυχής μόνο όταν υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση κοινού καθήκοντος και ενεργού συμμετοχής από όλους τους τοπικούς φορείς και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, και το Γεωπάρκο Arouca στην Πορτογαλία που φιλοξενεί αυτό το Συνέδριο, είναι ακριβώς ένα καλό παράδειγμα μιας ενεργούς συμμετοχής. Παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο η επιστήμη, η εκπαίδευση και οι γεωτουριστικές δραστηριότητες μπορούν να βοηθήσουν την τοπική οικονομία ενισχύοντας ταυτόχρονα την πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής. Πράγματι, όλοι εσείς που συμμετέχετε σήμερα εδώ, αντιπροσωπεύετε την απίστευτη ποικιλία και τον πλούτο της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αλλά επίσης, όλοι εσείς αναδεικνύετε την αλληλεγγύη και τη συνεργασία περιοχών από όλη την Ευρώπη, πίσω από έναν κοινό στόχο, να οικοδομήσουμε μαζί μια ισχυρότερη και περισσότερο ενωμένη Ευρώπη, σεβόμενη τη διαφορετικότητα κάθε περιοχής.

Η αφοσίωσή σας σε αυτόν το στόχο θα κάνει την Ευρώπη ικανή να επιτύχει μια περισσότερο βιώσιμη, ευφυή και περιβαλλοντικά φιλική ανάπτυξη και μπορείτε να υπολογίζετε όπως πάντα στην υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κυρίως μέσω της πολιτικής συνοχής για την εφαρμογή ενός μεγάλου εύρος προγραμμάτων για την προστασία και ανάδειξη και προστασία της γεωλογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, για την ενίσχυση δραστηριοτήτων που συνδέονται με την ανάπτυξη του τουρισμού, την προστασία της βιοποικιλότητας και την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Για να σας δώσω μόνο ένα παράδειγμα, για την περίοδο 2007 - 2013 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης έχει διαθέσει τρία δισεκατομμύρια ευρώ για την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, 2,2 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη πολιτιστικών υποδομών και 775 εκατ. ευρώ για να υποστηρίξει πολιτιστικές υπηρεσίες.

(Τον παραπάνω χαιρετισμό απηύθυνε στο 11ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Γεωπάρκων, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, José Manuel Barroso. Θυμίζουμε ότι στο πλαίσιο του Συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία από 19 έως 21 Σεπτεμβρίου, επικυρώθηκε, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Γραφείου Γεωπάρκων τής UNESCO, η απόφαση ένταξης του Γεωπάρκου «Λέσβος».)