Ένα μνημείο σε «όσους έζησαν σαν ξένοι σε ξένο τόπο», των προσφύγων από τη μια στην άλλη μεριά του Αιγαίου ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923, αποκαλύφθηκε την περασμένη Κυριακή στην άκρη του Αιγαίου, στο μικρασιατικό Κιουτσούκκουγιου.

Μια σφυρηλατημένη σε μέταλλο και στην αιωνιότητα οικογένεια, με ένα ανδρόγυνο και δυο παιδιά, αποβιβάζονται στην ακτή και στέλνουν 90 χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης που χώρισε οριστικά στα δύο τους λαούς της Ελλάδας και της Τουρκίας, μήνυμα συναδέλφωσης.

Το μνημείο-μήνυμα, που στη βάση του γράφει στα ελληνικά, τα τουρκικά και τα αγγλικά «ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ», στήθηκε στο Κιουτσούκκουγιου με χρηματοδότηση του Τουρκικού Υπουργείου Πολιτισμού και μετά από πρωτοβουλία του Δήμου Κιουτσούκκουγιου, δεδομένου τού ότι μεγάλο μέρος των κατοίκων του είναι ανταλλαγέντες στη βάση της Συνθήκης της Λωζάννης Τούρκοι της Κρήτης.

Ιδιαίτερη σημασία, όμως, προσλαμβάνουν τα αποκαλυπτήρια ενός μνημείου που είναι αφιερωμένο σε ένα γεγονός που μέχρι προσφάτως ήταν κυριολεκτικά «κρυφό» από τον τουρκικό λαό. Ουδέποτε αναφέρεται ότι από την Τουρκία σε εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάννης και των όσων προηγήθηκαν αυτής από τον Αύγουστο του 1922, ξεκληρίστηκε ένας ολόκληρος λαός. Κι αυτό το «ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ» αποτελεί μια έμμεση αποδοχή από την άλλη πλευρά, της Μικρασιατικής Καταστροφής που ακολούθησε την Ελληνική Εκστρατεία στη Μικρά Ασία την περίοδο 1919 - 1922.

Έλληνες και Τούρκοι κάνουν τα αποκαλυπτήρια ενός μνημείου για τους πρόσφυγες και των δύο πλευρών

Παρόντες
Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν την Κυριακή το μεσημέρι παρόντων κατοίκων του Κιουτσούκκουγιου, των τοπικών αρχών και πολλών κατοίκων της Λέσβου. Ανάμεσα τους, ο βουλευτής Λέσβου Παύλος Βογιατζής, αντιπροσωπείας της Κίνησης «Συνύπαρξη και Επικοινωνία στο Αιγαίο» και του Συλλόγου Μικρασιατών Σκάλας Λουτρών «Το Δελφίνι».

Μαζί, ακόμα, αυτοδιοικητικοί όπως ο πρώην δήμαρχος Μανταμάδου Απόστολος Αποστόλου, που στο παρελθόν είχε συνεργασθεί στενά με το Δήμο Κιουτσούκκουγιου.

Ιδιαίτερη η αξία της αναφοράς σε αυτό και στην ελληνική γλώσσα

«Είναι ένα μνημείο συναδέλφωσης των δύο λαών που στο παρελθόν βρέθηκαν αντιμέτωποι», τόνισε ο δήμαρχος Κιουτσούκκουγιου, Τζενγκίζ Μπαλκάν, ενώ «χρήσιμο» χαρακτήρισε το μνημείο ο Παύλος Βογιατζής. «Μας θυμίζει τις ρίζες μας και τα λάθη που δεν πρέπει να επαναλάβουμε», σημείωσε ο Λέσβιος βουλευτής.

Ιδιαίτερα φορτισμένος ο λόγος του εκπροσώπου της Κίνησης «Συνύπαρξη και Επικοινωνία στο Αιγαίο» Απόστολου Κομνηνάκα. «Ίσως, ποιος ξέρει, το μεγαλείο της ψυχής που εκπέμπει αυτό το μνημείο, να μας οδηγήσει στο μέλλον να στήσουμε και ένα άλλο κοινό μνημείο. Αφιερωμένο στους νεκρούς του πολέμου. Και από τις δύο πλευρές. Και αυτό το μνημείο να είναι το τελευταίο», κατέληξε ο κ. Κομνηνάκας.