Αρχικά να πούμε ότι από τον Ιούλιο του 2015 η χώρα έχει νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) το οποίο σε γενικές γραμμές κινούνταν σε θετική κατεύθυνση αφού προβλέπονταν η κατάργηση των ΣΔΙΤ, ο δημόσιος χαρακτήρας διαχείρισης των απορριμμάτων, η ριζική αναδιάρθρωση των ΣΕΔ (Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης) προωθώντας τις δημοτικές πρωτοβουλίες, την προτεραιότητα στην πρόληψη, την διαλογή στην πηγή,  την ανακύκλωση, την κομποστοποίηση, την απαγόρευση   της καύσης, τα τοπικά σχέδια διαχείρισης, το αποκεντρωμένο σύστημα διαχείρισης με δημόσιες εγκαταστάσεις χαμηλής όχλησης, προβάλλοντας την ανάγκη για αντίστοιχη χρηματοδότηση και πρόσληψη του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού.

Η κυβέρνηση όμως, μαζί με τη μεγάλη «στροφή», μαζί με τα συνεχόμενα «ναι», και υλοποιώντας τα μνημόνια προωθεί με την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ -11/12/2015) τις Συμπράξεις Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) σε Δυτική Μακεδονία, Ήπειρο, Πελοπόννησο , Ηλεία, Σέρρες, παραδίδοντας στα μεγάλα γνωστά ιδιωτικά εργολαβικά συμφέροντα την κατασκευή και διαχείριση μεγάλων εργοστασίων σύμμεικτων απορριμμάτων υιοθετώντας και υλοποιώντας πλήρως τα σχέδια των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Την ίδια ώρα εφαρμόζει και την απαγόρευση των προσλήψεων στους δήμους όπως απαιτούσαν οι δανειστές.

Μας παρουσιάζετε ένα υπεραισιόδοξο σχέδιο, που σε επίπεδο στοχοθεσίας θα έλεγα ότι κινείται σε σωστή κατεύθυνση, ωστόσο, από την αρχή γίνεται φανερό ότι με δεδομένες τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες της απόλυτης εξάρτησης από τους δανειστές, μόνο ρεαλιστικό ως προς την υλοποίησή του δεν μπορεί να είναι.

Αν μιλάμε για ένα προϋπολογισθέν κόστος της τάξης των περίπου 55 εκατ. ευρώ, όταν η κυβέρνηση γονυπετής ζητά συγχώρεση από τους δανειστές για τα 600 εκατ. φιλοδώρημα που έδωσε στους συνταξιούχους και δεσμεύεται ότι η αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά της περιφέρειάς μας αφορά ρητά και κατηγορηματικά μόνο το 2017, τότε είναι προφανές πώς θα βρεθούν τα κονδύλια για το φιλόδοξο ΠΕΣΔΑ που καλούμαστε σήμερα να αποφασίσουμε, πώς τα ιδιωτικά συμφέροντα θα κάνουν πάρτι και ποιος για ακόμα μια φορά θα πληρώσει το μάρμαρο.

Και για να γίνω πολύ συγκεκριμένη:

Στο κεφάλαιο 12, που αφορά τις προτάσεις έργων και την εκτίμηση του κόστους, από την αρχή ακόμα, στο σημείο που περιγράφονται οι «στόχοι για τη διαχείριση των αποβλήτων σε επίπεδο Περιφέρειας», αναφέρεται –μεταξύ άλλων- ως στόχος η «Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στους τομείς που παρουσιάζουν επιχειρηματικό ενδιαφέρον και με όρους ταυτόχρονης προάσπισης δημόσιου συμφέροντος»

Μήπως γι αυτό το στόχο πρέπει να δοθούν κάποιες σαφείς δεσμεύσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνονται και στη σχετική απόφαση;

Αντίστοιχα, στο κομμάτι που αφορά στην Ορθολογική Διαχείριση οργανικών αποβλήτων, σημειώνεται η «Συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, γεγονός που θα επιτρέψει την εξασφάλιση πρόσθετων πόρων αλλά και θα μεταφέρει μέρος του ρίσκου στην πλευρά του ιδιώτη». Πρόταση, που επαναλαμβάνεται και στην Ορθολογική Διαχείριση των ειδικών ρευμάτων αποβλήτων, καθώς και στη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων.

Στο ίδιο κεφάλαιο και στο κομμάτι που αφορά τα χρηματοδοτικά μέσα τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο ξεκάθαρα: Ποια είναι τα χρηματοδοτικά μέσα που προτείνονται; Εκτός από το ΕΣΠΑ κ.λπ., σαφέστατα αναφέρεται η μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων κατά περίπτωση, καθώς και οι Ιδιωτικές Επενδύσεις.

Και το πράγμα γίνεται ακόμα πιο σαφές, λίγο πιο κάτω, όπου αναφέρεται ότι «η ανάλυση του χρηματοδοτικού πλαισίου επικεντρώνεται στις εξής βασικές επιλογές:

Επιλογή 1η: Κοινοτική Χρηματοδότηση από την ένταξη στις διαδικασίες των έργων που θα επιλεχθούν στο ΕΣΠΑ 2014-2020 (Ταμείο Συνοχής / ΕΤΠΑ / ΕΚΤ) 

Επιλογή 2η: Άλλες χρηματοδοτικές δυνατότητες όπως ο Αναπτυξιακός ν. 3299/2004 ή ΕΣΠΑ/ΕΠΑνΕΚ, όπου η χρηματοδότηση επιμερίζεται σε δημόσια δαπάνη, ίδιους πόρους των φορέων και ιδιωτικά κεφάλαια.

Επιλογή 3η: Ιδιωτική Χρηματοδότηση (Παραχωρήσεις), δηλαδή με 100% της ευθύνης για την χρηματοδότηση από ιδιώτες και στη συνέχεια με αναζήτηση κεφαλαίων από τον πιστωτικό τομέα (τράπεζες, funds) και από άλλες χρηματοδοτικές δυνατότητες όπως ο Αναπτυξιακός ν. 3299/2004

Επιλογή 4η: Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (Ιδιωτικά Κεφάλαια και Εθνικοί Πόροι από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και από την Ειδική ΣΑΕ που έχει δημιουργηθεί με βάση τον ν. 3389/2005), ή με ένταξη στο ΕΣΠΑ και χρήση κοινοτικών πόρων, για έργα που εντάσσονται στον Κατάλογο Προτεινόμενων Συμπράξεων της Ειδικής Γραμματείας ΣΔΙΤ, με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής ΣΔΙΤ. Η τελευταία αυτή επιλογή δεν θεωρείται ρεαλιστική για την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου».

Η 4η επιλογή, των ΣΔΙΤ, χαρακτηρίζεται μη ρεαλιστική, οπότε, με βάση τη συνολική οικονομική ασφυξία και την επιτήρηση τι απομένει; Ρητορικό το ερώτημα. Τα πράγματα σπρώχνονται επιμελώς στην 3^η επιλογή, αυτή, δηλαδή, της παραχώρησης στους εργολάβους.

Να θυμίσω τι σημαίνει παραχώρηση; Έχουμε το παράδειγμα των μεγάλων οδικών αξόνων, τμήματα των οποίων τώρα τελευταία εγκαινιάζει πανηγυρικά η κυβέρνηση. Με συμβάσεις παραχώρησης υλοποιούνται. Ξέρετε, φαντάζομαι, τι διόδια πληρώνει κάποιος για να πάει από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη ή στην Καλαμάτα…

Αυτό το μοντέλο είναι ο στόχος και σε ό,τι αφορά τα απορρίμματα. Από το σπατόσημο παλιότερα και τα διόδια τώρα να πάμε και στο σκουπιδόσημο. Δηλαδή, το υπεραισιόδοξο σχέδιο για τα απορρίμματα να είναι ακόμα μια μεγάλη αιμορραγία των λαϊκών στρωμάτων των νησιών μας.

Και προσέξτε, θα έχουμε και σκουπιδόσημο υπέρ του εργολάβου και προφανώς αύξηση των δημοτικών τελών καθαριότητας, αφού κάπως πρέπει να βγουν τα κόστη για απορριμματοφόρα και λοιπές υποδομές που δεν συμφέρουν τους εργολάβους, κόστη που προφανώς δεν μπορούν να καλύψουν οι οικονομικά νεκροί δήμοι.

Είναι φανερό ότι ο σχεδιασμός που μπορεί στην ουσία του να κινείται σε σχετικά σωστή κατεύθυνση, στο οικονομικό-τεχνικό του κομμάτι είναι ναρκοθετημένος για να σπρώξει μια ακόμα «μπίζνα» στα ιδιωτικά συμφέροντα εις βάρος των πολιτών του Βορείου Αιγαίου.

Όσο κι αν δεν ομολογείται, οδηγεί στο μοντέλο που κυβέρνηση και ιδιωτικά συμφέροντα υλοποιούν ήδη στην υπόλοιπη Ελλάδα, με ΣΔΙΤ, ή παραχωρήσεις (θυμίζω ότι είναι κι αυτή μια από τις πολλές προτάσεις της  Ελληνογερμανικής   συνέλευσης του Φούχτελ) και εργοστάσια καύσης.

Θέση της παράταξής μας είναι

Δημόσια διαχείριση-στο σύνολο των απορριμμάτων – με πρωταγωνιστικό ρόλο των δήμων και των πολιτών και την ενίσχυση της εναλλακτικής διαχείρισης (πρόληψη, διαλογή στη πηγή, ανακύκλωση, κομποστοποίησηκ.λ.π.)

Πρόσληψη του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού και την εξασφάλιση της αντίστοιχης χρηματοδότησης.

Χρηματοδότηση των Δήμων  για την υλοποίηση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης, μετά από διαβούλευση  και αξιολόγηση, καθώς και ενθάρρυνση των συμπράξεων μεταξύ των όμορων Δήμων.

Σαφής απαγόρευση δημιουργίας εργοστασίων καύσης απορριμμάτων.

Κατάργηση των ΣΔΙΤ και των παραχωρήσεων σε όλη τη χώρα.