Ζήτημα ημερών είναι η κατάθεση στο κοινοβούλιο του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών, που ήδη έχει υποβληθεί στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και με το οποίο αλλάζει ριζικά ο χάρτης της Λέσβου. Ο Δήμος-τέρας σπάει στα τέσσερα, δίνοντας τη θέση του στους Δήμους Μυτιλήνης, Ολύμπου, Ταξιαρχών και Ερεσού - Καλλονής. Αυτό που περίμενε τρία χρόνια τώρα το νησί, σύντομα θα γίνει πραγματικότητα και παρά τις δυσκολίες που επιφυλάσσει το μεταβατικό στάδιο, είναι εκ προοιμίου βέβαιο πως θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για καλύτερη λειτουργία της αυτοδιοίκησης, για βελτιωμένες υπηρεσίες στους πολίτες.

Υπό την αίρεση στο πλαίσιο της διαβούλευσης και της κοινοβουλευτικής επεξεργασίας που θα προηγηθεί της ψήφισης, να αλλάξουν τυχόν στοιχεία του όλου σχεδιασμού, το «Ε» σήμερα δημοσιοποιεί τις επίμαχες σελίδες του σχεδίου νόμου που αναμενόταν χθες το βράδυ να αναρτηθεί προς διαβούλευση στην «Ανοιχτή Διακυβέρνηση». Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο με τίτλο «Επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών», αλλάζει ο χάρτης μόνο δύο νησιών, της Λέσβου και της Κέρκυρας, αφού φαίνεται ότι η κυβέρνηση έλαβε υπόψη της τις σοβαρές αντιρρήσεις των φορέων της Ρόδου, που επέμειναν να παραμείνει ενιαίος ο Δήμος-πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου.

Η πρόταση του νομοθέτη
Σύμφωνα με αυτό, ο ενιαίος Δήμος διαιρείται σε τέσσερις νέους και πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο:

«Ο Δήμος Λέσβου από 1 Σεπτεμβρίου του 2014 καταργείται. Στη θέση του συνιστώνται οι παρακάτω δήμοι:

Ι. Δήμος Μυτιλήνης με έδρα τη Μυτιλήνη, αποτελούμενος από τις δημοτικές ενότητες: α. Μυτιλήνης, β. Ευεργέτουλα και γ. Λουτροπόλεως Θερμής.

ΙΙ. Δήμος Ολύμπου με έδρα το Πλωμάρι, αποτελούμενος από τις δημοτικές ενότητες: α. Αγιάσου, β. Γέρας, γ. Πλωμαρίου και δ. Πολιχνίτου.

ΙΙΙ. Δήμος Ταξιαρχών με έδρα την Αγία Παρασκευή, αποτελούμενος από τις δημοτικές ενότητες: α. Αγίας Παρασκευής, β. Μανταμάδου, γ. Μήθυμνας και δ. Πέτρας.

ΙV. Δήμος Ερεσού - Καλλονής με έδρα την Καλλονή, αποτελούμενος από τις δημοτικές ενότητες: α. Ερεσού - Αντίσσης και β. Καλλονής.

Σε ό,τι αφορά στην επιλογή της έδρας, βάσει ασφαλούς πληροφόρησης, το βασικό κριτήριο με το οποίο διαμορφώθηκε η πρόταση - προκειμένου να αποφευχθούν και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ ισότιμων διοικητικά ή ιστορικά περιοχών - ήταν το πληθυσμιακό. Για αυτό και προκρίθηκε ως έδρα ο οικισμός-δημοτική κοινότητα που βάσει της τελευταίας απογραφής τού 2011, έχει το μεγαλύτερο πληθυσμό.

Με το ίδιο σχέδιο νόμου, και πιο συγκεκριμένα με το Άρθρο 41, προβλέπεται να γίνει και η διαίρεση της Κέρκυρας σε τρεις δήμους: Κέρκυρας με έδρα την πόλη της Κέρκυρας, Βόρειας Κέρκυρας με έδρα τη Αχαράβη και Νότιας Κέρκυρας με έδρα τη Βρυώνη.

Ήταν λάθος κι αλλάζει
Στο 70 σελίδων νομοσχέδιο περιλαμβάνονται αρκετές αλλαγές του «Καλλικράτη», όπως και βελτιώσεις του νόμου για τη μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης. Για παράδειγμα, υπάρχει διάταξη με την οποία καταργείται ο θεσμός του αντιπροέδρου στο τοπικό συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας και καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα ορίζεται όποιος αναπληρώνει τον πρόεδρο στα καθήκοντά του όταν αυτός απουσιάζει ή κωλύεται, καθώς και μια σειρά από ζητήματα που αφορούν στην απλούστευση των διαδικασιών αναπλήρωσης του προέδρου.

Ειδικό ενδιαφέρον για τη Λέσβο, όμως, παρουσιάζει και το σκεπτικό που οδήγησε στο σπάσιμο του ενιαίου Δήμου όπως αυτό αποτυπώνεται στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, αφού διατυπώνεται η παραδοχή του λάθους που έγινε με το δόγμα «κάθε νησί και δήμος» στις περιπτώσεις των μεγάλων νησιών:

«Κατά την εφαρμογή του προγράμματος “Καλλικράτης” κατέστη σαφές ότι καίτοι η νέα διοικητική διαίρεση της νησιωτικής Ελλάδας απεδείχθη κατά βάση ορθή και λειτουργική, τούτο δεν ίσχυσε για τα πιο μεγάλα νησιά της χώρας, δηλαδή τη Μυτιλήνη και την Κέρκυρα. Για τα νησιά αυτά και ενώ ήταν σαφές ότι έπρεπε να μειωθεί ο αριθμός των προϋπαρχόντων του Νόμου 3852/2010 δήμων, ακολουθήθηκε η πρακτική να ενταχθεί όλη η γεωγραφική τους περιοχή υπό τη σκέπη ενός και μόνο δήμου. Αυτή η πρακτική απεδείχθη δυσλειτουργική. Ορίστηκαν, έτσι, δήμοι γεωγραφικά δυσανάλογα μεγάλοι σε σχέση με τους υπολοίπους δήμους της χώρας και δημιουργήθηκαν ζητήματα αποτελεσματικής διοίκησης αυτών, αλλά και πρόσβασης όλων των δημοτών στις δημοτικές αρχές, καθότι αυτοί συχνά θα έπρεπε να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις μέσα από οδικό δίκτυο όχι της καλύτερης ποιότητας για να λύσουν μερικά από τα πιο βασικά τους καθημερινά προβλήματα. Συχνά, οι δήμοι αυτοί είχαν και ζητήματα ανομοιογένειας, καθώς οι πληθυσμοί που τους αποτελούσαν είχαν διαφορετικά χαρακτηριστικά λόγω των κύριων οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά και της μορφολογίας της κάθε περιοχής.»

Αρρυθμίες, τέλος
Με την προτεινόμενη διάταξη, όπως συνεχίζει η ίδια έκθεση, λύεται το πρόβλημα αυτό με τη διοικητική διαίρεση σε τρεις ή τέσσερις δήμους, ενώ η εφαρμογή της θα εξαφανίσει τις αρρυθμίες στην εφαρμογή του «Καλλικράτη», υιοθετώντας τα πρότυπα που εφαρμόζονται και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας αναφορικά με την έκταση, τον πληθυσμό κ.λπ. των ΟΤΑ α΄ βαθμού. Θεωρείται δε, ότι με τον τρόπο αυτό θα υποβοηθηθεί η καλύτερη λειτουργία των νησιών και η τοπική ανάπτυξη, αλλά και θα ενθαρρυνθεί η μεγαλύτερη συμμετοχή των δημοτών στα κοινά.

Σ’ όλα τα παραπάνω εντοπίζονται πολλές απ’ τις επισημάνσεις και αιτιάσεις που οι τοπικοί φορείς, αυτοδιοικητικοί και μη, είχαν καταθέσει όλο το προηγούμενο διάστημα διεκδικώντας την κατάργηση του ενιαίου Δήμου, ενώ είναι ξεκάθαρο πως χρησιμοποιήθηκε και η επιχειρηματολογία που συχνά, από πέρυσι το Μάιο έως και προσφάτως, χρησιμοποιούσε ο Χαράλαμπος Αθανασίου επαναλαμβάνοντας κατ’ επανάληψη την προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης ότι ο Δήμος Λέσβου θα σπάσει. Η επιλογή των τεσσάρων δήμων (κι όχι των τριών, που θεωρείτο η πλέον επικρατέστερη λόγω του αριθμού των παλιών επαρχιών) εκλαμβάνεται ως προσωπική του πρόταση στον αρμόδιο υπουργό Εσωτερικών, που θα υποστηρίξει και το νομοσχέδιο τις επόμενες μέρες κοινοβουλευτικά.