Στις 4 Απριλίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφους 553 υπέρ, 44 κατά και 33 αποχές, ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο επιχειρήθηκε η ταύτιση του φασισμού με τον κομμουνισμό και των ναζιστικών και φασιστικών καθεστώτων με το καθεστώς που είχαν οι λεγόμενες σοσιαλιστικές χώρες. Το Ψήφισμα το είχαν προτείνει από κοινού το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Φιλελεύθεροι, η Ένωση για την Ευρώπη των Εθνών και οι Πράσινοι και κατά την ψηφοφορία, εκτός από τους παραπάνω, το υπερψήφισαν και οι σοσιαλιστές.
Πιστεύω πως με το ψήφισμα αυτό οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις που κυριαρχούν στην Ευρώπη, με την αξιοθρήνητη σοσιαλδημοκρατία να τρέχει ξωπίσω τους, πήραν τη ρεβάνς, ύστερα από 70 χρόνια. Πάντοτε θεωρούσαν την πρώτη φάση του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου (1939 - 1941, δηλαδή πριν από την εισβολή του Χίτλερ στην Ε.Σ.Σ.Δ.) σαν εμφύλια ενδοκαπιταλιστική σύρραξη, που την προκάλεσε η παρανοϊκή μεγαλομανία του Χίτλερ και το πείσμα του Τσώρτσιλ και η οποία δεν έπρεπε να συμβεί. Και ποτέ δεν μπόρεσαν να χωνέψουν το ιστορικό γεγονός, πως όταν ήρθε η ώρα να διαλέξουν με ποιον θα πάνε, ακραιφνείς συντηρητικοί αστοί πολιτικοί, όπως ο Τσώρτσιλ και ο Ρούζβελτ, προτίμησαν τον Στάλιν από τον Χίτλερ.
Η ιστορία όμως ούτε αναθεωρείται ούτε ξαναγράφεται. Ούτε οποιαδήποτε απόφαση ή ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου μπορούν να αναιρέσουν την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι πως αυτές οι δύο κοσμοθεωρίες, ο φασισμός και ναζισμός από τη μια και ο κομμουνισμός σοσιαλισμός από την άλλη, όχι μόνο δεν μπορούν να ταυτιστούν αλλά αποτελούν τους αντίποδες, οι μεν των δε. Καμμία εξομοίωση δεν είναι ούτε ανεκτή ούτε δικαιολογημένη, γιατί στερείται από κάθε λογική.
Ο φασισμός και ο ναζισμός είχαν βασική φιλοσοφία τους τη βία και την επικράτηση του ισχυρότερου. Ουσιαστικά μεταφέρανε το νόμο της ζούγκλας στην πολιτική. Ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός είναι, στην ουσία, ανθρωπιστικές φιλοσοφίες, αφού βάζουνε τον άνθρωπο και τις ανάγκες του στο προσκήνιο και έχουν προϋπόθεσή τους τη δημοκρατία. Ο κομμουνισμός μάλιστα την άμεση δημοκρατία.
Φυσικά όλα αυτά ισχύουν στο επίπεδο της θεωρίας. Και στα μεν ναζιστικά και φασιστικά καθεστώτα η θεωρία εφαρμόστηκε στην πράξη με άψογο τρόπο και απόλυτη συνέπεια, ενώ αντίθετα στα λεγόμενα σοσιαλιστικά, η θεωρία εφαρμόστηκε στην πράξη με άθλιο τρόπο. Στην ουσία τα καθεστώτα που επικράτησαν στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., στην Ανατολική Ευρώπη, την Κίνα, την Β. Κορέα (ακόμα και στο Βιετ Ναμ και την Κούβα), δεν μπορούνε να θεωρούνται πλήρως σοσιαλιστικά και πολύ περισσότερο κομμουνιστικά.
Κατ’ αρχήν σε όποια από αυτά λειτουργούσε η δημοκρατία, ήταν κουτσουρεμένη και ατελής. Στα περισσότερα δε, δεν λειτούργησε καν. Ύστερα δεν ήταν ο άνθρωπος και οι ανάγκες του στο προσκήνιο, αλλά το ξεπέρασμα του πλάνου και άλλες οικονομίστικες επιδιώξεις. Ουσιαστικά δεν ήταν δικτατορία του προλεταριάτου πάνω στην αστική τάξη αλλά δικτατορία του κόμματος πάνω στο προλεταριάτο.
Η βασική αιτία που τα καθεστώτα αυτά δεν ήταν σοσιαλιστικά είναι πως δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν έναν καινούργιο τρόπο παραγωγής, διαφορετικόν από τον καπιταλιστικό. Και όπως δέχονται οι κοινωνιολόγοι, ο τρόπος παραγωγής αποτελεί καθοριστικό γνώρισμα κάθε κοινωνικού καθεστώτος. Στις χώρες του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού, ο τρόπος παραγωγής παρέμεινε καπιταλιστικός. Το παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Λένιν, όταν είπε πως «θα φτιάξουμε καπιταλισμό χωρίς καπιταλιστές». Όμως ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δημιουργεί αναπόφευκτα τους δικούς του καπιταλιστές και αυτό έγινε στις χώρες του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού και γίνεται με ορμητικό τρόπο στις μέρες μας, στην Κίνα.
Από την άλλη μεριά όμως, είναι αναμφισβήτητο γεγονός πως το σύστημα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» σε όλες τις χώρες όπου επικράτησε, μόρφωσε το λαό και του εξασφάλισε σύστημα προνοίας και ασφάλειας. Αν δεχτούμε πως ο αμόρφωτος άνθρωπος, που δεν έχει μόνιμη δουλειά, που δεν έχει στέγη, περίθαλψη και σύνταξη, είναι στην ουσία άνθρωπος χωρίς αξιοπρέπεια, τότε το σύστημα αυτό έδωσε στους πολίτες του την αξιοπρέπεια. Και σ’ αυτό βρισκόταν η δύναμή του. Το ότι πολλές φορές η αξιοπρέπεια αυτή τσαλακωνόταν από την εξουσία των κομματικών στελεχών και των παρακεντέδων τους, αυτό δεν αναιρεί την αλήθεια, πως υπήρχε αξιοπρέπεια.
Πιστεύω (και ελπίζω) πως το σωστό δρόμο μας τον δείχνουν οι Ζαπατίστες, οι οποίοι, μολονότι έχουν τη δύναμη και τα μέσα, δεν επιδιώκουν να πάρουν την εξουσία, αλλά αφήνουν τους χωριάτες της Τσιάπας να αυτενεργούν χωρίς καθοδήγηση και περιορίζονται μόνο να εμποδίζουν τον μεξικανικό στρατό να καταστρέψει όσα κάνουν μόνοι τους οι ντόπιοι. Οι Ζαπατίστες δείχνουν περίτρανα πως η εποχή του κόμματος-οδηγού, με την αλάνθαστη ηγεσία, που είναι κάτοχος της απόλυτης αλήθειας, έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Οι άνθρωποι δε θέλουν πια να αποτελούν ποίμνια πιστών ή μάζες οπαδών, αλλά ζητάνε να γίνουν ελεύθεροι και αυτεξούσιοι δημιουργοί του μέλλοντός τους.

*O Δημήτρης Σαραντάκος γεννήθηκε στη Mυτιλήνη, σπούδασε χημικός μηχανικός και μετά τη συνταξιοδότησή του εκδίδει το σατιρικό περιοδικό «το Φιστίκι» και κάνει τον συγγραφέα. Το τελευταίο (ενδέκατο στη σειρά) βιβλίο του «Οι Αρχαίοι είχαν την πλάκα τους» - Αθήνα 2008 - κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Γνώση».