Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος σήμερα. Πέρα από τις δράσεις τις σχετικές με το θεσμό που έχουν εκπονηθεί ή διοργανώνονται αυτές τις μέρες από φορείς και απλούς κατοίκους της Λέσβου, επιλέξαμε ένα αφιέρωμα στο θέμα του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης της Σκάλας Καλλονής, που εγκαινιάστηκε με όλες τις τιμές το 2007 και ακόμη δεν έχει λειτουργήσει. Πολλοί θα σκεφτούν ότι για άλλη μια φορά επιλέγουμε να παρουσιάσουμε τα κακώς κείμενα, και όχι να παρουσιάσουμε μια από τις ομορφιές του νησιού ή κάποιο από τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια προς την κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος. Ωστόσο, είναι ένας τρόπος να θυμούνται οι αρμόδιοι κάποιες εκκρεμότητες, που όσο δεν ολοκληρώνονται ή όσο δε λειτουργούν, μόνο αρνητική εικόνα δημιουργούν στους επισκέπτες του νησιού, αλλά και στους ίδιους τους κατοίκους του. Και, αν μη τι άλλο, δεν προάγουν την ενημέρωση γύρω από το περιβάλλον, που είναι θεμέλιος λίθος της προστασίας του. Παράλληλα, φιλοξενούμε τη γνώμη εκπροσώπων των πολιτικών κομμάτων σχετικά με τη σημασία του σημερινού θεσμού, με τη διάσταση που αυτός μπορεί να έχει σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες του τόπου.


Εγκαινιάστηκε το Δεκέμβριο του 2007, παρουσία εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και καθηγητών των Τμημάτων Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Επιστήμης της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και άλλους ειδικούς επιστήμονες. Τότε, ο νομάρχης Λέσβου, Παύλος Βογιατζής, τόνιζε ότι επιδίωξη της νομαρχίας ήταν να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό η λειτουργία του. Σήμερα, δυόμισι χρόνια μετά και παρ’ όλο που το περασμένο φθινόπωρο υπογράφηκε η προγραμματική σύμβαση μεταξύ των τριών εμπλεκόμενων φορέων - νομαρχίας Λέσβου, Πανεπιστημίου Αιγαίου και δήμου Καλλονής -, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης στη Σκάλα Καλλονής, ένα πολυδάπανο έργο δίπλα στον υγροβιότοπο, εξακολουθεί να παραμένει κλειδωμένο και αναξιοποίητο, φιλοξενώντας μόνο υγρασία που καταστρέφει σταδιακά τον ακριβό εξοπλισμό που έχει τοποθετηθεί ήδη από τα εγκαίνιά του και αποτελώντας, δυστυχώς, ένα μελανό παράδειγμα της κωλυσιεργίας των αρμοδίων στον τομέα της περιβαλλοντικής ενημέρωσης.

Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης στη Σκάλα Καλλονής, ένα διώροφο κτήριο συνολικού εμβαδού 420 τ.μ., είναι έτοιμο εδώ κι ενάμιση χρόνο. Το κτήριο έχει ανεγερθεί, βαφτεί και εξοπλιστεί με εκθέματα, πληροφοριακό υλικό, ενυδρείο και γενικό ηλεκτρονικό και μη εξοπλισμό, ενώ έχει διακοσμηθεί ακόμη και ο ξενώνας του. Το μόνο που υπολειπόταν κατά τα εγκαίνιά του, ήταν η φύτευση των σπόρων στον αύλειο χώρο του, που θα του έδιναν μια πιο «πράσινη» αισθητική. Ίσως να είναι και καλύτερα που δε φυτεύτηκαν, όμως, αφού δε θα υπήρχε κανείς να φροντίσει τα φυτά.

Ζημιές σε ένα χρόνο
Από τις 22 Δεκεμβρίου του 2007 που εγκαινιάστηκε, το Κέντρο παραμένει ανεκμετάλλευτο, παρά τις τότε διαβεβαιώσεις της νομαρχίας. Ο εξοπλισμός και τα εκθέματά του, που τότε είχαν χαρακτηριστεί ως «εντυπωσιακά και άξια συστηματικής παρατήρησης», πέρυσι το χειμώνα που κάναμε το πρώτο σχετικό ρεπορτάζ δεν είχαν καταφέρει ακόμη να επιτελέσουν το ρόλο τους, ενώ είναι πολύ πιθανό να είχαν ήδη καταστραφεί μέσα στην υγρασία που συγκεντρώνει ο χώρος όλο το χρόνο και ειδικά το χειμώνα. Ο δήμαρχος Καλλονής, Δημήτρης Φαναραδέλλης, υποστήριζε, μάλιστα, ότι την πρώτη χρονιά είχε ζητηθεί από το δήμο πετρέλαιο προκειμένου να θερμαίνεται το Κέντρο και να προστατεύεται από την υγρασία, ωστόσο αυτό δεν ίσχυσε και για τον περσινό χειμώνα. Όπως έλεγε τότε ο ίδιος, ο λόγος που δεν είχε αρχίσει ακόμη η λειτουργία του Κέντρου ήταν πως δεν είχε συσταθεί το διοικητικό συμβούλιο που θα ήταν υπεύθυνο γι’ αυτή, κάτι για το οποίο ο δήμαρχος Καλλονής έριχνε την ευθύνη στη νομαρχία Λέσβου και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Φέτος, ένα χρόνο μετά το προηγούμενο ρεπορτάζ του «Ε», δυόμισι χρόνια μετά τα εγκαίνια, η κατάσταση του εξωτερικού του κτηρίου έχει επιδεινωθεί σημαντικά: σοβάδες έχουν αρχίσει να πέφτουν, τα σημάδια υγρασίας στον πίσω τοίχο φανερώνουν πως ανάλογη κατάσταση επικρατεί ενδεχομένως και στο εσωτερικό του, η πινακίδα του έχει αφαιρεθεί και μένει μόνο ο σκελετός της. Τα μόνα δείγματα ζωής, που έρχονται να καλύψουν το κενό που αφήνει η παρουσία του ανθρώπινου στοιχείου, είναι οι φωλιές από πουλιά και μέλισσες που έχουν αυξηθεί στις κάσες των παραθύρων, καθώς και τα εκατοντάδες μικροσκοπικά κοχύλια που βρίσκονται προσκολλημένα στο τζάμι της κύριας εισόδου. Επιπλέον, η αυλόπορτα του Κέντρου ανοίγει με μεγάλη δυσκολία, κάτι που φανερώνει ότι έχει περάσει καιρός από τότε που κάποιος το επισκέφτηκε και ενδιαφέρθηκε γι’ αυτό…


Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης της Σκάλας Καλλονής το Μάρτιο του 2009 και τον Ιούνιο του 2010. Η επιδείνωση της φθοράς του από το χρόνο και την υγρασία είναι εμφανής

Υπογράφηκε η σύμβαση
Μέσα στο Νοέμβριο που μας πέρασε, υπογράφηκε η προγραμματική σύμβαση μεταξύ της νομαρχίας Λέσβου, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του δήμου Καλλονής, την οποία υπέγραψαν ο νομάρχης Παύλος Βογιατζής, ο πρύτανης Ανδρέας Τρούμπης και ο δήμαρχος Καλλονής, Δημήτρης Φαναραδέλλης.
Σύμφωνα με αυτή, η νομαρχία έχει αναλάβει τις δαπάνες της έκδοσης ενημερωτικού υλικού, βιβλίων και αντικειμένων προς πώληση, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου θα είναι υπεύθυνο για το επιστημονικό μέρος, συμμετέχοντας με προσωπικό που θα αναλαμβάνει την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων με οπτικοακουστικά μέσα και έντυπα, καθώς και τη γενικότερη επιστημονική υποστήριξη, και ο δήμος Καλλονής θα είναι αρμόδιος για την ύδρευση, τη φύλαξη και την περιποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, καθώς και για τη γενικότερη λειτουργία του Κέντρου.
Ωστόσο, εξακολουθεί να μην έχει γίνει καμμία κίνηση λειτουργίας του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης. Ο κ. Φαναραδέλλης υποστηρίζει πως κάτι τέτοιο δεν είναι αρμοδιότητα του δήμου και θα πρέπει να γίνει με πρωτοβουλία της νομαρχίας, ισχυριζόμενος πως ο δήμος δε διαθέτει κλειδιά για το χώρο.
«Κάθε φορά τα λέμε, το κτήριο αρχίζει και χαλάει, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι αφού δεν έχουμε κλειδιά. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να κάνει ένα φορέα διαχείρισης, αφού χωρίς αυτόν δε γίνεται τίποτα.»
Ο δήμαρχος, πάντως, επιβεβαιώνει στην πραγματικότητα την απουσία ουσιαστικής μέριμνας για το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης, δηλώνοντας στο «Ε» πως από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης, ο δήμος Καλλονής δεν έχει προσπαθήσει να πιέσει ξανά τη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση προς αυτή την κατεύθυνση.

Θα πάει στον ενιαίο δήμο
Οι λόγοι που, σύμφωνα με το νομάρχη Λέσβου, Παύλο Βογιατζή, υπάρχει τόσο μεγάλη καθυστέρηση λειτουργίας του Κέντρου, τόσο μετά τα εγκαίνιά του όσο και μετά την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης το περασμένο φθινόπωρο, είναι διάφοροι. Αρχικά, η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων, αφού υπήρχαν - όπως λέει - άλλες προτεραιότητες. Στη συνέχεια, η απουσία οικονομικών πόρων για τη λειτουργία του. Είναι, επιπλέον, τα προβλήματα στην υγεία του κ. Τρούμπη που δεν άφησαν τη συνεργασία να προχωρήσει.
«Το σίγουρο είναι ότι το έργο θα πρέπει να πάει πλέον στον ενιαίο δήμο της Λέσβου. Εμείς, ως νομαρχιακή αρχή, θα παραδώσουμε το κτήριο με επισκευές, που σκοπεύουμε να κάνουμε μέσα στο καλοκαίρι, πριν το τέλος της θητείας μας», λέει ο κ. Βογιατζής.
Ας γίνει τουλάχιστον αυτό, ώστε ένα έργο που δεν προχωρά, να μην πηγαίνει τουλάχιστον πίσω…