Μέχρι την Παρασκευή παρατείνεται, λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κοινού και ειδικά των σχολείων της πόλης, η έκθεση με θέμα «Πόλη, νοσταλγία μου», που φιλοξενείται στη μαρίνα Μυτιλήνης. Πραγματοποιούμενη από την Κίνηση Πολιτών «Συνύπαρξη και Επικοινωνία στο Αιγαίο» σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ανταλλαγέντων Λοζάννης από την Τουρκία, εγκαινιάστηκε την περασμένη Παρασκευή μέσα σε κλίμα συγκίνησης. Μια έκθεση που θα πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτούν όχι μόνο όσοι κατάγονται από την Πόλη, αλλά όλοι οι Μυτιληνιοί, αφού θα τους φέρει σίγουρα ένα βήμα πιο κοντά στην ιστορική πραγματικότητα.

Η έκθεση αποτελεί ουσιαστικά μια φωτογραφική απεικόνιση της ζωής και της νοσταλγίας 47 Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γενέτειρά τους και σήμερα ζουν στην Ελλάδα. Την έρευνα και το στήσιμό της ανέλαβε το Ίδρυμα Ανταλλαγέντων με τη Συνθήκη της Λοζάνης, μια μη κυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε από τα εγγόνια και τα παιδιά των οικογενειών που ξεριζώθηκαν από τα μέρη τους με τις συνθήκες ανταλλαγής της πρόσφατης ιστορίας και που έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια σχέσεις με αντίστοιχους συλλόγους της Ελλάδας. Κάνοντας σχέδια για την προστασία της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς και καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια για τη διατήρηση της ειρήνης μεταξύ των δύο λαών, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ιδρύματος, Αρίφ Ουμίτ Ισλέρ.

«Γυρίστε στην πατρίδα μας!»
Η συγκεκριμένη έκθεση, που συνοδεύεται από σχετικό ντοκυμαντέρ και λεύκωμα που έχει εκδοθεί με το υλικό της, παρουσιάστηκε πρώτη φορά πέρυσι στην Κωνσταντινούπολη, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, και στη συνέχεια στην Έδεσσα, ενώ η Μυτιλήνη είναι ο δεύτερος σταθμός της στην Ελλάδα.
Στα εγκαίνια που έγιναν την Παρασκευή παρευρέθηκαν πάρα πολλοί επισκέπτες, ανάμεσα σε αυτούς και ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Σηφουνάκης, που εκτός άλλων δήλωσε: «Με μια τέτοια έκθεση, ερμηνεύεις την Ιστορία πιο σωστά, πιο ανεξάρτητα, πιο ανθρώπινα. Πριν από μερικές δεκαετίες, υπήρχε ένας άλλου είδους φανατισμός και κανείς δε θα μπορούσε να αποδώσει έτσι την Ιστορία. Η αποτίμησή της είναι ωστόσο σημαντικό να γίνεται, έστω και μετά από πολλά χρόνια, αφού τότε κατανοούμε τι συνέβη, τι δεν πήγε καλά, τι υπήρξε λάθος και γιατί το μεγάλο όραμα του Βενιζέλου δεν έγινε πραγματικότητα.»
Ο πρόεδρος της «Συνύπαρξης», Γιώργος Παπαπορφυρίου, χαρακτήρισε την έκθεση ως μια «σημαντική δουλειά, που βοηθά στο να δημιουργηθούν καλύτερες σχέσεις μεταξύ των δύο λαών, μετά από τους διωγμούς».


Ολόκληρες ζωές Ρωμιών αφηγείται η έκθεση (πάνω). Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων, Αρίφ Ουμίτ Ισλέρ, με τους κυρίους Γιάννη Ματζουρίδη και Νίκο Μεταξόπουλο

Ευχαριστώντας τη «Συνύπαρξη» για την ευκαιρία που έδωσε στο Ίδρυμα να παρουσιάσει την έκθεση και στη Μυτιλήνη, η γενική γραμματέας του Ιδρύματος, Μουφιντέ Πεκίν, είπε χαρακτηριστικά: «Κι εμείς είμαστε πρόσφυγες κι έχουμε πολλά κοινά με τους Ρωμιούς της Πόλης και χαίρομαι που αναπτύσσουμε κοινές δραστηριότητες. Είναι πολύ καλό για τους δύο λαούς να επικοινωνήσουν, να μάθει ο κόσμος τι συνέβη κι εμείς να τους βοηθήσουμε να δουν την ιστορία. Ρωτάμε και μας λένε τις ιστορίες τους, αλλά όταν ζητάμε να μας μιλήσουν, οι πληγές ανοίγουν. Πολλοί δακρύζουν, μερικοί έχουν ξεχάσει τα τουρκικά τους. Δεν ήθελαν να φύγουν και με την πρώτη ευκαιρία επιστρέφουν.»
«Είχαμε φίλους στην Ελλάδα πριν ακόμη κάνουμε την έκθεση, αφού εδώ και 10 χρόνια επισκεπτόμαστε διάφορες περιοχές της χώρας», εξήγησε ο πρόεδρος του Ιδρύματος, Αρίφ Ουμίτ Ισλέρ, μιλώντας στο «Ε». «Σήμερα εισπράξαμε πολλή ζεστασιά από τον κόσμο και το μόνο που έχουμε να πούμε προς τους Κωνσταντινουπολίτες, είναι πως τους θέλουμε και πάλι κοντά μας. “Γυρίστε πάλι στην πατρίδα μας!”»


«Μυτιληνιοί» Ρωμιοί της Πόλης, μιλούν στο «Ε» για την έκθεση

Η έκθεση στη μαρίνα είναι πιο συγκινητική για τους ίδιους τους κατοίκους της Μυτιλήνης που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Πόλη και έφυγαν για να έρθουν στην Ελλάδα. Τέσσερις από τους αρκετούς που βρέθηκαν στα εγκαίνια της περασμένης Παρασκευής, μίλησαν στο «Ε» για όσα θυμούνται και για το τι σημαίνει γι’ αυτούς η συγκεκριμένη έκθεση.


Δε φεύγουν οι αναμνήσεις από την Πόλη για το Γιώργο Βαρκάρη

Γιάννης Ματζουρίδης
ιδιοκτήτης καταστήματος
«Γεννήθηκα στην Πόλη και ήρθα στη Μυτιλήνη το 1975, σε ηλικία 27 ετών. Την έκθεση αυτή την είδα πρώτη φορά στην Πόλη και με συγκίνησε με όσα παρουσιάζει, αφού βλέπω ανάμεσα στα πρόσωπα και πολλούς φίλους και γνωστούς μου.»

Νίκος Μεταξόπουλος
καλλιτέχνης
«Γεννήθηκα στην Κωνσταντινούπολη. Ήρθα στην Ελλάδα το 1964 και στη Μυτιλήνη το 1973, όπου και ζω μόνιμα. Νιώθω ιδιαίτερα συγκινημένος για το ότι γίνεται η έκθεση αυτή, γιατί πιστεύω ότι πρέπει να συνυπάρχουμε και πως ο πολιτισμός, όταν υπάρχει, δένει τα κράτη και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Έχω πολύ καιρό να πάω στην Πόλη, δεν έχω πια σπίτι εκεί. Στις φωτογραφίες της έκθεσης, όμως, βλέπω πολλές γνωστές μου γειτονιές.»


«Με ικανοποιεί η σταδιακή προσέγγιση των δύο λαών», λέει ο Ιωάννης Λαφάτης

Γιώργος Βαρκάρης
διευθυντής της Τράπεζας της Ελλάδας
«Είμαι γεννημένος το 1953 στην Πόλη, η μητέρα μου ήταν από την Ίμβρο και ο πατέρας μου από εκεί, μέναμε στα Ταταύλα. Φύγαμε το 1964, με τον τελευταίο διωγμό, και ήρθαμε εδώ στη Μυτιλήνη όταν εγώ ήμουν Δ΄ δημοτικού, αφού ο πατέρας μου είχε ελληνική υπηκοότητα και τον έδιωξαν και εμείς ακολουθήσαμε. Οι αναμνήσεις από τα παιδικά χρόνια στην Πόλη δε φεύγουν και με την έκθεση αυτή βλέπω γνωστές γειτονιές. Έχω πάει πίσω μόνο μια φορά, πριν από 10 χρόνια, σπίτι δεν έχουμε πια, το πήρε η τουρκική κυβέρνηση.»

Ιωάννης Λαφιατής
παθολόγος
«Γεννήθηκα στην Ίμβρο το 1966 και μεγάλωσα στην Πόλη, μέχρι το 1984 που ήρθα στην Ελλάδα. Δεν ήμουν από αυτούς που διώχθηκαν, αλλά διάφορες συγκυρίες με ανάγκασαν να φύγω. Μερικές από τις γειτονιές που βλέπω στις φωτογραφίες της έκθεσης, τις ξέρω. Δεν έχω ξεχάσει τα τουρκικά μου και ξαναπήγα στην Πόλη φέτος, μετά από 21 χρόνια. Αυτό που με ικανοποιεί όσον αφορά και την έκθεση, είναι η διαδικασία της σταδιακής προσέγγισης των δύο λαών, χωρίς φανφάρες. Είναι καλύτερη από το να λέμε ξαφνικά ότι είμαστε “φίλοι”, το να δεθούμε με κοινά στοιχεία που οδηγούν σε πραγματική φιλία.»