Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Την περασμένη Κυριακή, Έλληνες και Τούρκοι, στελέχη της αυτοδιοίκησης, άνθρωποι των γραμμάτων και ακτιβιστές προσπάθησαν να φτάσουν μέχρι τους αρχαίους Αλλιανούς 18 χιλιόμετρα από την Πέργαμο, προκειμένου να δουν από κοντά την αρχαία πόλη που απειλείται να θαφτεί για πάντα κάτω από το υπό ολοκλήρωση φράγμα του Γιορτανλί.
Στρατοχωροφύλακες με προτεταμένα τα πολυβόλα και ένα οδόφραγμα τους σταμάτησε.
Το «Ε» σήμερα παρουσιάζει αποκλειστικά φωτογραφίες της αρχαίας πόλης λίγες μέρες πριν τη βύθισή της. Φανερά είναι τα έργα που έγιναν, το κουρασάνι στην επιφάνεια των λιθοδομών, αλλά και οι τεράστιοι γερανοί που δουλεύουν για το υπό ολοκλήρωση φράγμα. Μαζί με τις φωτογραφίες, δημοσιεύουμε και ένα άρθρο του γνωστού στη Μυτιλήνη πρώην δημάρχου της Περγάμου Σεφά Τασκίν, σχετικό με το θέμα.
Ας μεταφέρουμε το παρελθόν στο μέλλον
Γράφει ο ΣΕΦΑ ΤΑΣΚΙΝ*
Στην Ιστορία, ο Σμυρνιός Αριστείδης, γνωστός ως Αέλιος Αριστείδης, ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Αυτός ο Έλληνας σοφός έζησε το 2ο μ.Χ. αιώνα στη Μικρά Ασία, που ήταν υπό ρωμαϊκή κυριαρχία.
Λέγεται ότι γεννήθηκε στο Ορχάνγκαζί της Προύσσας, ιστορικά γνωστό ως Αδριανοί της Μυσίας. Εκπαιδεύτηκε κοντά στον Αλέξανδρο από την Κιουτάχεια, βιογράφο του σοφού Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Η εκπαίδευσή του ολοκληρώθηκε σε ηλικία 26 ετών, οπότε και ταξίδεψε στη Ρώμη όπου όμως αρρώστησε, πιθανά από κάποια ψυχική ασθένεια. Ας σημειωθεί ότι η μόρφωσή του περιστράφηκε γύρω από την εκφώνηση ωραίων λόγων, δηλαδή τη ρητορική, το δε επάγγελμα του ρήτορα την εποχή εκείνη ήταν φημισμένο.
Η σοφία του Αριστείδη βαθμηδόν, αλλά με ταχύτητα, μεγάλωνε και αφού περιόδευσε σε πολλά μέρη της Ασίας και της Αφρικής, εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη, γνωστή τότε ως Σμύρνα. Ανάπνευσε τον μπάτη της, ανατρίχιασε στο βοριά της και ξεκουράστηκε στη σκιά των μαρμάρινων στοών της.
Το 178 μ.Χ. η Σμύρνη έζησε ένα μεγάλο σεισμό που ταρακούνησε όλο το Αιγαίο. Στη διάρκειά του σκοτώθηκε μεγάλος αριθμός πολιτών και διαλύθηκε η ομορφιά της μαρμάρινης πολιτείας. Οι κάτοικοί της, άστεγοι και πληγωμένοι, υπέφεραν. Τότε, ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, προκειμένου να δει τις ζημιές, έφτασε στη Μικρά Ασία. Όταν δε ο Αριστείδης συνάντησε και γνωρίστηκε με το Μάρκο Αυρήλιο, πέτυχε να τον επηρεάσει με μια συγκινητική ομιλία. Ήταν δε τόσο δυνατή και συγκινητική η ομιλία του ρήτορα, που ο Μάρκος Αυρήλιος πνίγηκε στα δάκρυα και για να αναστηλωθεί η καταστραφείσα Σμύρνη προσέφερε απλόχερη οικονομική βοήθεια.
Με τα χρήματα αυτά, οι Σμυρνιοί σε μικρό χρονικό διάστημα ξανάχτισαν την πόλη τους και επειδή ήταν υποχρεωμένοι στον Αριστείδη, τοποθέτησαν χάλκινο άγαλμά του στη φημισμένη αγορά της πόλης και τον ανακηρύξαν ιδρυτή της. Θέλησαν να του προσφέρουν και άλλες τιμές, αλλά αυτός προτίμησε μόνο να γίνει εκπρόσωπος του θεού Ασκληπιού, διότι ήταν για τον Αριστείδη ο μεγαλύτερος θεός, ο θεός της υγείας, που με την κόρη του Υγεία γλύτωσαν το μανιώδη σοφό από τα προβλήματα υγείας. Για τούτο ο Αριστείδης επισκεπτόταν συχνά την Πέργαμο, όπου υπήρχε το Ασκληπιείο.
Στο εν λόγω «νοσοκομείο» της εποχής εφήρμοζαν ενδιαφέρουσες μεθόδους θεραπείας, που, κατά τον μετά τον Ιπποκράτη μεγαλύτερο γιατρό, το Γαληνό, «οι ασθενείς δεν πίστευαν στις θεραπείες που τους προσέφεραν οι γιατροί, αν όμως τους έλεγες ότι τις θεραπείες αυτές τις είπε ο θεός, τις εφήρμοζαν και γιατρευόντανε». Στο Ασκληπιείο οι θεοί έρχονταν στα όνειρα των ασθενών και έδειχναν το δρόμο της θεραπείας.
Ο Αριστείδης, τακτικός επισκέπτης του Ασκληπιείου, σε κάθε ευκαιρία έρχονταν και ξεκουράζονταν και παράλληλα κατέγραφε όλες τις θεραπείες που γνώριζε από τα μέρη που είχε επισκεφθεί, με τον τίτλο δε «θεϊκοί λόγοι» σώθηκαν μέχρι σήμερα.
Ο Αριστείδης στα γραπτά του έκανε λόγο και για ένα χώρο υγείας με το όνομα Αλλιανοί. Πράγματι, 18 χιλιόμετρα βόρεια της Περγάμου υπάρχει τοποθεσία Paşa Ilıcası («Το λουτρό του Πασά») με θερμά νερά 47 βαθμών Κελσίου, ενώ πλάι στο αρχαίο ποτάμι αποκαλύφθηκαν αρχαία ερείπια. Αυτή η θερμή πηγή, από τον ποταμό Ilıca, θα εξαφανιστεί όταν κατασκευαστεί το φράγμα ύδρευσης Yortanlı, προς τούτο οι αρχαιότητες θα πρέπει να αποκαλυφθούν και να διασωθούν.
Με την πρόοδο των ανασκαφών διαπιστώθηκε ότι οι αρχαιότητες είναι συνεχόμενες και αξιόλογες και τελικά παρουσιάστηκε μια αρχαία πόλη. Ανακαλύφθηκε επίσης μια λεκάνη νερού μαρμάρινη, που κρατά μια νύμφη, νεράιδα του νερού. Ήλθαν στο φως επίσης λιθόστρωτοι δρόμοι με ωραίες γέφυρες, θερμά λουτρά με μωσαϊκά, χαβούζες θερμού νερού, πέτρινα τούνελ, λεπτεπίλεπτοι κίονες και ωραίες βρύσες, που δείχνουν το υψηλό επίπεδο του πολιτισμού και τον πλούτο της πόλης.
Σε μια αξιοθαύμαστη γεωγραφική θέση, αυτή η πόλη, κέντρο της Ιατρικής, πρέπει να έχει σχέση με τον πολιτισμό της Περγάμου. Αν και δεν υπάρχουν σχετικές επιγραφές και ιστορικές αποδείξεις, με βάση τα γραπτά του Αριστείδη ταυτίστηκε η πόλη με τους αρχαίους Αλλιανούς. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και οι ελπίζοντες να αρδευτούν τα χωράφια τους αγρότες της κοιλάδας είναι υπέρ της κατασκευής του φράγματος. Αντίθετα, οι κάτοικοι της Περγάμου, άνθρωποι του πνεύματος και καλλιτέχνες, καθώς και ιδιόκτητες κτημάτων από το γειτονικό χωριό Πασάκιοϊ, προκειμένου να προστατευτεί η πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και οι αρχαιότητες που θα αναδειχθούν με την πρόοδο των ανασκαφών, ενεργοποιήθηκαν και παρουσίασαν ένα πρωτόγνωρο και αναπτυσσόμενο στη χώρα αίσθημα προστασίας του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Μην εγκαταλείψετε τη νεράιδα του νερού κάτω από τα νερά του φράγματος». «Ας μεταφέρουμε το παρελθόν στο μέλλον». «Πριν 150 χρόνια έκλεψαν από την Πέργαμο το βωμό του Δία, ας σώσουμε σήμερα τους Αλλιανούς», είναι μερικά από τα συνθήματα τα οποία διαδόθηκαν παντού. Δικαστήρια, συζητήσεις, διαφωνίες, ακόμα και συγκρούσεις, προχωρούν και φεύγουν. Πρέπει να μάθουμε να κινητοποιούμαστε καλύτερα, για να προστατεύουμε τις ιστορικές αξίες και την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Αυτές οι πέτρες, αυτά τα εδάφη είναι δικά μας. Ανήκουν σε όλους μας.
Θα δείξουμε στις απαρχές του 21ου αιώνα το επίπεδο του πολιτισμού μας με το να μην επιτρέψουμε το θάψιμο των Αλλιανών; Με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς που μας άφησαν οι άνθρωποι που έζησαν στην περιοχή; Αλλά και την εξεύρεση λύσης για την υδροδότηση των αγροτών;
Άραγε, τα όσα μας άφησε παρακαταθήκη ο εκ Σμύρνης Αριστείδης μάς θυμίζουν τίποτε;
* Ο Σεφά Τασκίν είναι συγγραφέας, πρώην δήμαρχος Περγάμου. Το άρθρο γράφτηκε και δημοσιεύθηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού του «Πανεπιστημίου της 9ης Σεπτεμβρίου» της Σμύρνης (μετάφραση άρθρου Στρατής Χαραλάμπους).
Στρατοχωροφύλακες με προτεταμένα τα πολυβόλα και ένα οδόφραγμα τους σταμάτησε.
Το «Ε» σήμερα παρουσιάζει αποκλειστικά φωτογραφίες της αρχαίας πόλης λίγες μέρες πριν τη βύθισή της. Φανερά είναι τα έργα που έγιναν, το κουρασάνι στην επιφάνεια των λιθοδομών, αλλά και οι τεράστιοι γερανοί που δουλεύουν για το υπό ολοκλήρωση φράγμα. Μαζί με τις φωτογραφίες, δημοσιεύουμε και ένα άρθρο του γνωστού στη Μυτιλήνη πρώην δημάρχου της Περγάμου Σεφά Τασκίν, σχετικό με το θέμα.
Ας μεταφέρουμε το παρελθόν στο μέλλον
Γράφει ο ΣΕΦΑ ΤΑΣΚΙΝ*
Στην Ιστορία, ο Σμυρνιός Αριστείδης, γνωστός ως Αέλιος Αριστείδης, ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Αυτός ο Έλληνας σοφός έζησε το 2ο μ.Χ. αιώνα στη Μικρά Ασία, που ήταν υπό ρωμαϊκή κυριαρχία.
Λέγεται ότι γεννήθηκε στο Ορχάνγκαζί της Προύσσας, ιστορικά γνωστό ως Αδριανοί της Μυσίας. Εκπαιδεύτηκε κοντά στον Αλέξανδρο από την Κιουτάχεια, βιογράφο του σοφού Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Η εκπαίδευσή του ολοκληρώθηκε σε ηλικία 26 ετών, οπότε και ταξίδεψε στη Ρώμη όπου όμως αρρώστησε, πιθανά από κάποια ψυχική ασθένεια. Ας σημειωθεί ότι η μόρφωσή του περιστράφηκε γύρω από την εκφώνηση ωραίων λόγων, δηλαδή τη ρητορική, το δε επάγγελμα του ρήτορα την εποχή εκείνη ήταν φημισμένο.
Η σοφία του Αριστείδη βαθμηδόν, αλλά με ταχύτητα, μεγάλωνε και αφού περιόδευσε σε πολλά μέρη της Ασίας και της Αφρικής, εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη, γνωστή τότε ως Σμύρνα. Ανάπνευσε τον μπάτη της, ανατρίχιασε στο βοριά της και ξεκουράστηκε στη σκιά των μαρμάρινων στοών της.
Το 178 μ.Χ. η Σμύρνη έζησε ένα μεγάλο σεισμό που ταρακούνησε όλο το Αιγαίο. Στη διάρκειά του σκοτώθηκε μεγάλος αριθμός πολιτών και διαλύθηκε η ομορφιά της μαρμάρινης πολιτείας. Οι κάτοικοί της, άστεγοι και πληγωμένοι, υπέφεραν. Τότε, ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, προκειμένου να δει τις ζημιές, έφτασε στη Μικρά Ασία. Όταν δε ο Αριστείδης συνάντησε και γνωρίστηκε με το Μάρκο Αυρήλιο, πέτυχε να τον επηρεάσει με μια συγκινητική ομιλία. Ήταν δε τόσο δυνατή και συγκινητική η ομιλία του ρήτορα, που ο Μάρκος Αυρήλιος πνίγηκε στα δάκρυα και για να αναστηλωθεί η καταστραφείσα Σμύρνη προσέφερε απλόχερη οικονομική βοήθεια.
Με τα χρήματα αυτά, οι Σμυρνιοί σε μικρό χρονικό διάστημα ξανάχτισαν την πόλη τους και επειδή ήταν υποχρεωμένοι στον Αριστείδη, τοποθέτησαν χάλκινο άγαλμά του στη φημισμένη αγορά της πόλης και τον ανακηρύξαν ιδρυτή της. Θέλησαν να του προσφέρουν και άλλες τιμές, αλλά αυτός προτίμησε μόνο να γίνει εκπρόσωπος του θεού Ασκληπιού, διότι ήταν για τον Αριστείδη ο μεγαλύτερος θεός, ο θεός της υγείας, που με την κόρη του Υγεία γλύτωσαν το μανιώδη σοφό από τα προβλήματα υγείας. Για τούτο ο Αριστείδης επισκεπτόταν συχνά την Πέργαμο, όπου υπήρχε το Ασκληπιείο.
Στο εν λόγω «νοσοκομείο» της εποχής εφήρμοζαν ενδιαφέρουσες μεθόδους θεραπείας, που, κατά τον μετά τον Ιπποκράτη μεγαλύτερο γιατρό, το Γαληνό, «οι ασθενείς δεν πίστευαν στις θεραπείες που τους προσέφεραν οι γιατροί, αν όμως τους έλεγες ότι τις θεραπείες αυτές τις είπε ο θεός, τις εφήρμοζαν και γιατρευόντανε». Στο Ασκληπιείο οι θεοί έρχονταν στα όνειρα των ασθενών και έδειχναν το δρόμο της θεραπείας.
Ο Αριστείδης, τακτικός επισκέπτης του Ασκληπιείου, σε κάθε ευκαιρία έρχονταν και ξεκουράζονταν και παράλληλα κατέγραφε όλες τις θεραπείες που γνώριζε από τα μέρη που είχε επισκεφθεί, με τον τίτλο δε «θεϊκοί λόγοι» σώθηκαν μέχρι σήμερα.
Ο Αριστείδης στα γραπτά του έκανε λόγο και για ένα χώρο υγείας με το όνομα Αλλιανοί. Πράγματι, 18 χιλιόμετρα βόρεια της Περγάμου υπάρχει τοποθεσία Paşa Ilıcası («Το λουτρό του Πασά») με θερμά νερά 47 βαθμών Κελσίου, ενώ πλάι στο αρχαίο ποτάμι αποκαλύφθηκαν αρχαία ερείπια. Αυτή η θερμή πηγή, από τον ποταμό Ilıca, θα εξαφανιστεί όταν κατασκευαστεί το φράγμα ύδρευσης Yortanlı, προς τούτο οι αρχαιότητες θα πρέπει να αποκαλυφθούν και να διασωθούν.
Με την πρόοδο των ανασκαφών διαπιστώθηκε ότι οι αρχαιότητες είναι συνεχόμενες και αξιόλογες και τελικά παρουσιάστηκε μια αρχαία πόλη. Ανακαλύφθηκε επίσης μια λεκάνη νερού μαρμάρινη, που κρατά μια νύμφη, νεράιδα του νερού. Ήλθαν στο φως επίσης λιθόστρωτοι δρόμοι με ωραίες γέφυρες, θερμά λουτρά με μωσαϊκά, χαβούζες θερμού νερού, πέτρινα τούνελ, λεπτεπίλεπτοι κίονες και ωραίες βρύσες, που δείχνουν το υψηλό επίπεδο του πολιτισμού και τον πλούτο της πόλης.
Σε μια αξιοθαύμαστη γεωγραφική θέση, αυτή η πόλη, κέντρο της Ιατρικής, πρέπει να έχει σχέση με τον πολιτισμό της Περγάμου. Αν και δεν υπάρχουν σχετικές επιγραφές και ιστορικές αποδείξεις, με βάση τα γραπτά του Αριστείδη ταυτίστηκε η πόλη με τους αρχαίους Αλλιανούς. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και οι ελπίζοντες να αρδευτούν τα χωράφια τους αγρότες της κοιλάδας είναι υπέρ της κατασκευής του φράγματος. Αντίθετα, οι κάτοικοι της Περγάμου, άνθρωποι του πνεύματος και καλλιτέχνες, καθώς και ιδιόκτητες κτημάτων από το γειτονικό χωριό Πασάκιοϊ, προκειμένου να προστατευτεί η πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και οι αρχαιότητες που θα αναδειχθούν με την πρόοδο των ανασκαφών, ενεργοποιήθηκαν και παρουσίασαν ένα πρωτόγνωρο και αναπτυσσόμενο στη χώρα αίσθημα προστασίας του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Μην εγκαταλείψετε τη νεράιδα του νερού κάτω από τα νερά του φράγματος». «Ας μεταφέρουμε το παρελθόν στο μέλλον». «Πριν 150 χρόνια έκλεψαν από την Πέργαμο το βωμό του Δία, ας σώσουμε σήμερα τους Αλλιανούς», είναι μερικά από τα συνθήματα τα οποία διαδόθηκαν παντού. Δικαστήρια, συζητήσεις, διαφωνίες, ακόμα και συγκρούσεις, προχωρούν και φεύγουν. Πρέπει να μάθουμε να κινητοποιούμαστε καλύτερα, για να προστατεύουμε τις ιστορικές αξίες και την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Αυτές οι πέτρες, αυτά τα εδάφη είναι δικά μας. Ανήκουν σε όλους μας.
Θα δείξουμε στις απαρχές του 21ου αιώνα το επίπεδο του πολιτισμού μας με το να μην επιτρέψουμε το θάψιμο των Αλλιανών; Με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς που μας άφησαν οι άνθρωποι που έζησαν στην περιοχή; Αλλά και την εξεύρεση λύσης για την υδροδότηση των αγροτών;
Άραγε, τα όσα μας άφησε παρακαταθήκη ο εκ Σμύρνης Αριστείδης μάς θυμίζουν τίποτε;
* Ο Σεφά Τασκίν είναι συγγραφέας, πρώην δήμαρχος Περγάμου. Το άρθρο γράφτηκε και δημοσιεύθηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού του «Πανεπιστημίου της 9ης Σεπτεμβρίου» της Σμύρνης (μετάφραση άρθρου Στρατής Χαραλάμπους).