Βρέθηκα την Τετάρτη σε ελληνικό σχολείο της διασποράς, σε γιορτή για το 1821. Δυστυχώς, η γιορτή μού θύμισε τα «ελληνοχριστιανικά ιδεώδη» της περιόδου της χούντας των συνταγματαρχών, ενώ έγινε εκτενής αναφορά και στη συμβολή της Εκκλησίας με το «κρυφό σχολειό»... Σήμερα, χάρη στην ιστορική έρευνα, γνωρίζουμε ότι το «Κρυφό Σχολειό» δεν υπήρξε ποτέ! Η εκπαιδευτική δραστηριότητα των Ελλήνων κάτω από τον οθωμανικό ζυγό δεν υπέστη διωγμό, με την έννοια της συγκροτημένης και μαζικής απαγόρευσης. Τόσο η ύπαρξη του «Κρυφού Σχολειού» όσο και η σύνδεσή του με το παιδικό τραγουδάκι «φεγγαράκι μου λαμπρό» που υποτίθεται πως τραγουδούσαν τα παιδάκια κατά την τουρκοκρατία, πήρε μυθολογικές διαστάσεις με τη συνεπικουρία του γνωστού πίνακα του Γύζη και του επίσης γνωστού ποιήματος του Ι. Πολέμη με τίτλο «Το κρυφό σχολειό».

Ο Γιάννης Βλαχογιάννης (1867 - 1945), λογοτέχνης, ιστοριοδίφης, ιστορικός ερευνητής, θεμελιωτής των Γενικών Αρχείων του Κράτους, έγραψε: «... το ότι πρόκειται για μύθο αποδεικνύεται βασικά από το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμμία ιστορική μαρτυρία που να βεβαιώνει την ύπαρξη “κρυφού σχολειού”»!

Ο Κ. Θ. Δημαράς το χαρακτήρισε «εθνική ανακρίβεια»! «Πρόκειται για μια τάση να χρησιμοποιούνται ιστορικές ανακρίβειες με πρόθεση να καταστήσουν πιο ωραία και γοητευτική την εθνική μας ιστορία» («Η Αυγή», 22-3-1998)!

Ο καθηγητής και ιστορικός Άλκης Αγγέλου, στο δοκίμιό του «Το κρυφό σχολειό, χρονικό ενός μύθου», περιγράφει βήμα προς βήμα τη διαδικασία που οδήγησε στην παγίωση του εθνικού μύθου του «Κρυφού σχολειού»!

Ο Π. Μπουκάλας γράφει στην «Καθημερινή» (22-3-1998): «… οι ιστορικοί, βασιζόμενοι στα υπάρχοντα στοιχεία, πιστεύουν ότι ουδέποτε υπήρξε “Κρυφό Σχολειό”, διότι ουδέποτε χρειάστηκε να υπάρξει, κι άλλωστε ο χρόνος και η ιστορική έρευνα καμμία υπέρ αυτού μας παρέδωσαν έγκυρη μαρτυρία. Μιλάει για μύθο τόσο γερά ριζωμένο και τόσο μαζικά αποδεκτό, ώστε να μετατρέπεται σε ταμπού, οπότε η άρνησή του κατακρίνεται σχεδόν σαν προδοσία.»!

Ο Νεόφυτος Βάμβας λίγο πριν την Επανάσταση του ’21 διαπίστωνε: «Είτε από αδιαφορία είτε ως αρχή, η Υψηλή Πύλη δεν αντιτάχτηκε καθόλου στην πνευματική αναγέννηση της Ελλάδας…»!

Ο Λίνος Πολίτης σε λόγο του στο Α.Π.Θ. στις 25-3-1956 μεταξύ άλλων είπε: «… ίσως ο ρομαντικός εραστής των γλυκερών ιστορικών φαντασιώσεων να απογοητευτεί όταν μάθει πως το περίφημο “Κρυφό Σχολειό” της τουρκοκρατίας είναι απλούστατα ένα ιστορικό ψέμα»!

Ο Μανουήλ Γεδεών, λαμπρός μελετητής της κατάστασης της παιδείας επί τουρκοκρατίας, σημείωνε: «Μέχρι σήμερον ουδαμού ανέγνων εν ομαλή καταστάσει πραγμάτων βεζίρην ή αγιάννην ή σουλτάνον εμποδίσαντα σχολείου σύστασιν ή οικοδομήν.»!

Ο Γιάννης Η. Χάρης γράφει στα «Νέα» (20 - 21/3/2004): «Από την επιστήμη, λοιπόν, αμφισβητείται η αυθεντικότητα του “Κρυφού Σχολειού”… Πρόκειται για βασικό μύθο που κλήθηκε ή στήθηκε για να τεκμηριώσει τον εθνοσωτήριο ρόλο του κλήρου στα χρόνια της τουρκοκρατίας.»!

Ο καθηγητής Φ. Ι. Κακριδής γράφει: «Σίγουρα, οι τουρκικές αρχές επιτρέπαν τη λειτουργία ελληνικών σχολείων στην επικράτεια της oθωμανικής αυτοκρατορίας. Ναι, και μόνο στα Γιάννινα, από το 1647 ως το 1805, ιδρύθηκαν και λειτούργησαν πέντε τουλάχιστον ονομαστές σχολές!»

Η Εκκλησία προσπάθησε να σβήσει τις προδoτικές μνήμες από τη δράση της επί τουρκοκρατίας και να ξαναγράψει με οργουελιανό τρόπο την ιστορία. Αυτό το κατάφερε με την καθιέρωση στη συλλογική συνείδηση μύθων και ψεύτικων ηρώων, όπως «το κρυφό σχολειό», ο «άγιος» Γρηγόριος ο Ε΄ (που αφόρισε τους επαναστάτες), ο (διώκτης των επαναστατών) Π. Π. Γερμανός κ.λπ., που πέτυχαν να θεωρούνται ήρωες της επανάστασης! Ο όρος «κρυφό σχολειό» είναι πρόσφατος και σε καμμιά περίπτωση προεπαναστατικός. Δεν υπάρχει καμμιά απολύτως ιστορική πηγή που να μαρτυρεί ότι οι τουρκικές αρχές απαγόρευαν τη λειτουργία ελληνικών σχολείων. Άλλωστε, το γεγονός και μόνο ότι σε όλη την Τουρκοκρατία λειτουργούσαν φανερά ελληνικά σχολεία σε πόλεις και χωριά, δηλώνει ότι δεν υπήρχε λόγος λειτουργίας κρυφών σχολείων! Παραποίησαν και παραχάραξαν την Ιστορία, αναγράφοντας στα σχολικά βιβλία το θρύλο του «κρυφού σχολειού», διαμορφώνοντας έτσι επικίνδυνα τη συνείδηση των μαθητών, με αυτήν της δίωξης της ιστορικής αλήθειας και την ενθρόνιση στις συνειδήσεις αυτού του ιστορικού ψεύδους του μύθου του «κρυφού σχολειού». Ο θρύλος πλάστηκε, καλλιεργήθηκε και διατηρείται μέχρι σήμερα από θρησκευτικές σκοπιμότητες, για να καλυφθεί η αντιδραστική και ζημιογόνα θέση της Εκκλησίας στην Παιδεία, στην εξέγερση του ’21, και επιπλέον να περιβληθεί με τη δόξα του φωτισμού του γένους... Μέχρι πότε; Μέσα από τον ιστορικό λάκκο των λεόντων,

... ο Δανιήλ.