«Τον Θεόφιλο τον παίρνω σαν ζωγράφο που με την ζωγραφική του είπε αυτά ακριβώς που παρέλειψαν να πουν ανακαινιστές της ελληνικής ζωγραφικής του 19^ου αιώνος, των οποίων το έμβλημα υπήρξε «εφάμιλλον» των ευρωπαϊκών… Ο Θεόφιλος ανήκει στην αντίθετη παράταξη απ’ αυτή στην οποία ανήκουν οι δάσκαλοι, οι καθαρευουσιάνοι και οι δημοτικιστές, οι ακαδημαϊκοί και οι μοντέρνοι, οι συντηρητικοί και οι εξ επαγγέλματος επαναστάτες» είπε κάποτε ο Γιάννης Τσαρούχης για τον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ, ο οποίος γίνεται έμπνευση και ταξιδεύει από τον Βόλο στην Βαρειά, στους τόπους που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.

Η τεχνοτροπία, τα έργα, ο ίδιος ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ ενέπνευσαν 65 καλλιτέχνες και 100 έργα θα αποτελέσουν το περιεχόμενο της έκθεσης αφιέρωμα στον Θεόφιλο με τίτλο «απ’ τη μεριά των σοφών και των τρελών», που επιμελείται η ιστορικός  τέχνης και ανεξάρτητη επιμελήτρια , Ίρις Κρητικού.

Κρητικού: «Ο Θεόφιλος θεωρείται μεγάλο κεφάλαιο»

«Στον ελληνικό κύκλο δεν υπάρχει κανείς που να μην τον θεωρεί μεγάλο κεφάλαιο, αυτόν και τον Χαλεπά. Θεωρώ ότι είναι δύο βασικές μας κληρονομιές και αυτοί που γεφυρώνουν την αρχαιότητα και το βυζάντιο με το σήμερα. Ο Θεόφιλος εξάλλου -όχι τυχαία- υπήρξε ένας ήρωας για την γενιά του ’30. Ο τίτλος της έκθεσής μας προέρχεται από μια ρήση. του Τσαρούχη γι’ αυτόν. Ένα άλλο πράγμα που θα ήθελα να πω είναι πως αν και ο Θεόφιλος κατονομάζεται ναΐφ τελικά ίσως και να μην είναι. Ήξερε ο ίδιος πολύ καλά τι ζωγράφιζε. Γνώριζε την αξία του παρόλο που ήταν «κλοτσοσκούφι»  για πάρα πολλούς και στον τόπο καταγωγής του και στον τόπο που προσπάθησε να επιζήσει, το Πήλιο. Ο ίδιος δεν ήταν μία τυχαία περίπτωση, ο παππούς του ήταν ζωγράφος, ξεκίνησε στην αγκαλιά του παππού του να διδάσκεται ζωγραφική ο παππούς του τού μίλησε για ήρωες του 1821 και για ήρωες της αρχαιότητας. Φόρεσε την φουστανέλλα, συνειδητοποίησε το μέγεθος του συμβολισμού αυτού, δεν το απενδύθηκε ποτέ και προσπαθούσε παντού να μιλήσει γι’ αυτή την ελληνικότητα» είπε στο «Ε» η  κα. Κρητικού και προσθέτει: «Κι όπως ο ίδιος δεν χόρταινε να ζωγραφίζει την ομορφιά, χαρίζοντάς μας τη νεογνή οπτική του, «πλένοντας», όπως τόσο εύστοχα σημειώνει ο Σεφέρης την όρασή μας ανακουφιστικά, έτσι και οι συμμετέχοντες στο αφιέρωμα για τον ίδιο, βουτούν με θάρρος στα βασικά συστατικά μια θραυσματικής υπόσταση που αναβλύζει μοναξιά και αγίασμα, δάφνες ξερές και τριανταφυλλάκια ρόδινα, κοβάλτιο γαλανό και ασβέστη.(…) Η Ελλάδα του Θεόφιλου είναι όλα αυτά και ενίοτε, όλοι εμείς. Αιωρούμενοι μεταξύ Βυζαντίου και Ανατολής, Περιπλανώμενοι, θραυσματικοί και αναποφάσιστοι μεταξύ του σαβάνου του αρχαίου κλέους και της ζώσης μας επικαιροποιημένης ελληνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας».

Το αφιέρωμα στον Θεόφιλο

Το αφιέρωμα στον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ με εβδομήντα και πλέον παλαιότερα και πρόσφατα έργα διακεκριμένων σύγχρονων Ελλήνων εικαστικών, συγκεντρώνει πολύτιμες συνέργειες και αναπάντεχες συμμετοχές, σημαντικά νέα έργα αλλά και σπουδαία παλαιότερα με τη γενναιόδωρη συνδρομή των συλλεκτών τους, αφορά σε έναν οργανικό διάλογο με το φυσικό πρόσωπο και το έργο του ζωγράφου, που καταλαμβάνοντας έναν ξεχωριστό και πρωτογενή χώρο στην ιστορία της νεότερης ελληνικής τέχνης, και τιμώντας τους ήρωες που πολέμησαν για την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους όσο κανείς, αποτελεί ταυτόχρονα έναν διηνεκή συνομιλητή και εμπνευστή κορυφαίων εικαστικών και πνευματικών δημιουργών του τόπου μας. Τον αναβλύζοντα κόσμο του της ελληνικής πρωτογενούς εντοπιότητας που ο ίδιος ο Θεόφιλος μεταφέρει μέσω αυθύπαρκτων ιδεών και ιδίων επινοήσεων, μέσω του φωτεινού χρώματος και της κλασικής αυτοδίδακτης πλαστικότητας, μέσω των τρυφερών καθημερινών ευρημάτων και των διαχρονικών ελληνικών μύθων, η έκθεση επιχειρεί να τον προσεγγίσει με τον τρόπο μιας σύγχρονης εικαστικής συνομιλίας.

Τα εγκαίνια

Η έκθεση «απ' τη μεριά των σοφών και των τρελών»: Αφιέρωμα στον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ», εγκαινιάζεται σήμερα Παρασκευή 6 Αυγούστου 2021 στο εμβληματικό Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρ. Ελευθεριάδη-Tériade σε παραγωγή και διοργάνωση του Μουσείου. Την έκθεση θα εγκαινιάσει η Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού Δρ. Ελένη Δουνδουλάκη.

Στο διάστημα λειτουργίας της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει έως τις 6 Οκτωβρίου 2021, προγραμματίζονται εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες παράλληλες δράσεις που θα ανακοινωθούν, όπως είπε ο Διευθυντή του Μουσείου Κώστας Μανιατόπουλος. Το Μουσείο Tériade, λειτουργεί για το κοινό από Τρίτη έως και Κυριακή 9.00 – 15.00. Τη Δευτέρα είναι κλειστό. Η είσοδος επιτρέπεται ΜΟΝΟ με τη χρήση μάσκας, ενώ τηρούνται όλα τα προβλεπόμενα μέσα προστασίας.

Από τον Βόλο στην Μυτιλήνη και μετά στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Η έκθεση σχεδιάστηκε αρχικά σε διοργάνωση και παραγωγή του Λυκείου Ελληνίδων του Βόλου, με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων λειτουργίας του, το φθινόπωρο του 2020. Παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ. Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασής της στη Μυτιλήνη (λήξη 6 Οκτωβρίου 2021), η έκθεση θα παρουσιαστεί στον Ελληνικό Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, στο πλαίσιο και των δικών του εορτασμών για το επετειακό έτος 2021.

65 καλλιτέχνες εμπνέονται από τον Θεόφιλο

Στην έκθεση, με έργα παραχωρημένα από προσωπικά αρχεία των καλλιτεχνών ή ιδιωτικές συλλογές, συμμετέχουν οι Ηώ Αγγελή, Γιάννης Αδαμάκης, Στέλιος Αλεξάκης, Νεκτάριος Αποσπόρης, Κάτια Βαρβάκη, Νίκος Βατόπουλος, Αλέξης Βερούκας, Ειρήνη Βογιατζή, Κική Βουλγαρέλη, Μάριος Βουτσινάς, Μαίρη Γαλάνη Κρητικού, Μαρία Γέρουλα, Νεκταρία Γιακμογλίδου, Κατερίνα Γιάννακα, Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου, Ειρήνη Γκόνου, Δικαία Δεσποτάκη, Μαρία Διακοδημητρίου, Νίκη Ελευθεριάδη, Γιάννης Ευθυμίου, Πέτρος Θέμελης, Αποστόλης Ιτσκούδης, Σταυρούλα Καζιάλε, Θρασύβουλος Καλαϊτζίδης, Σοφία Καλογεροπούλου, Ελπινίκη Καμόσου, Μηνάς Καμπιτάκης, ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΥΓΑC, Βούλα Καραμπατζάκη, Πάνος Καρδάσης, Νικόλας Κληρονόμος, Νίκος Κόνιαρης, Ευτυχία Λάβδα, Βασίλης Λιαούρης, Νεκτάριος Μαμάης, Κώστας Μανιατόπουλος, Τάσος Μαντζαβίνος, Παναγιώτης Μαρίνης, Μηνάς Μαυρικάκης, Στέλλα Μελετοπούλου, Γεωργία Μπλιάτσου, Δημήτρης Μοράρος, Ρούλη Μπούα, Γεύσω Παπαδάκη, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Κώστας Παπατριανταφυλλόπουλος, Χριστίνα Παρασκευοπούλου, Λίζα Πενθερουδάκη, Βασίλης Πέρρος, Γιώργος Πετσικόπουλος, Νίκος Ποδιάς, Μαρία Πωπ, Κατερίνα Σαμαρά, Ιφιγένεια Σδούκου, Γιώργος Σκλάβαινας, Ευγένιος Σπαθάρης, Χρήστος Στανίσης, Μαρίνα Στελλάτου, Ιωάννα Τερλίδου, Βάσω Τρίγκα, Κλεοπάτρα Τσαλή, Κλαίρη Τσαλουχίδη-Χατζημηνά, Θεοδώρα Τσιάτσιου, Βιργινία Φιλιππούση, Απόστολος Χαντζαράς, Αθηνά Χατζή, Νικόλαος Χριστόπουλος, Νικόλας Χριστοφοράκης.