Πολύ συχνά, αρκετοί ειδικοί αναφέρονται στη ζημιά που προκλήθηκε, τελείως αναίτια, στη χώρα μας από τις 25 Ιανουαρίου 2015 μέχρι σήμερα λόγω των κυβερνητικών χειρισμών. Πρόσφατο παράδειγμα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Klaus Regling, ο οποίος αναφέρθηκε για δεύτερη φορά σ’ αυτό το θέμα και υπολόγισε τη σχετική ζημιά σε 100 δισ. ευρώ. Η ζημιά αυτή, κατά την άποψή μας που διατυπώθηκε αναλυτικά σε άρθρα που δημοσιεύτηκαν στον οικονομικό Τύπο, υπερβαίνει το ποσό αυτό, αν συνυπολογιστούν και οι επιπτώσεις της τεράστιας ύφεσης, της καταστροφής του τραπεζικού συστήματος και των επιπτώσεων των capitals controls, αλλά και των επιβαρύνσεων των 14,5 δισ. ευρώ του 3ου και του άτυπου 4ου Μνημονίου (το περίφημο mail Χαρδούβελη -των Γερμανοτσολιάδων που πήγαιναν στα τέσσερα- ήταν μόλις 1 δισ. ευρώ, άρα τα επιπλέον βάρη ανέρχονται στα 13,5 δισ. ευρώ).

Εδώ θ’ αναφερθούμε μόνο σε ένα θέμα που κόστισε ιλιγγιώδη ποσά και προξένησε ανυπολόγιστη καταστροφή σε επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, που όμως δεν έχει συνειδητοποιηθεί πλήρως από πολλούς∙ και είμαστε απόλυτα βέβαιοι γι’ αυτό, όπως έχουμε διαπιστώσει.

Το καλοκαίρι του 2015, μαζί με όλα τα άλλα δεινά και τα capitals controls -που ακόμα μας ταλαιπωρούν και δυσχεραίνουν τη λειτουργία των πολιτών και των επιχειρήσεων-, συνέβη κάτι το πρωτοφανές για τα μεταπολεμικά ελληνικά χρονικά: Όχι μόνο κατέρρευσαν και ξεπουλήθηκαν, κυριολεκτικά, τζάμπα οι τράπεζες, αλλά και οι μέτοχοι των τραπεζών αυτών έχασαν οικονομίες χρόνων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, περιουσίες ολόκληρες, χωρίς πολλοί από αυτούς να το γνωρίζουν μέχρι σήμερα, νομίζοντας ότι ακόμα κατέχουν τις μετοχές που είχαν αγοράσει το 2013 και ότι με το χρόνο θα ανακτήσουν τις χαμένες αξίες των μετοχών τους. Όμως αυτό δεν θα συμβεί ποτέ, γιατί η πλειονότητα των μετοχών αυτών -συγκεκριμένα το 99%- χάθηκε για πάντα.

Τι συνέβη, λοιπόν, και πώς έγινε αυτό; Το 2013, κατά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών -μετά το δραματικό PSI που απαξίωσε τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου και κατέστρεψε οικονομικά εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες και επιχειρήσεις-, αρκετοί επενδυτές που διέθεταν κάποια χρήματα αγόρασαν μετοχές, αλλά και δικαιώματα μελλοντικής απόκτησης μετοχών, τα περίφημα (warrants), που εκδόθηκαν τότε και με αυτόν τον τρόπο είχαν οι μέτοχοι τη δυνατότητα να αγοράσουν μετοχές σε μια καλή τιμή, αφού στο χρόνο άσκησης των δικαιωμάτων αυτών των 4,5 χρόνων (54 μηνών) οι μετοχές αυτές θα είχαν, φυσιολογικά, μεγαλύτερη αξία -εννοείται, αν υπήρχε ένα περιβάλλον σταθερό, σε ένα κανονικό κράτος-.

Δηλαδή, οι άνθρωποι αυτοί αγόρασαν μετοχές, ελπίζοντας ότι η χώρα θα μπει σε μια κανονικότητα, όπως όλες οι άλλες χώρες που υπόγραψαν Μνημόνια και ότι αυτές θα αποδώσουν περισσότερο στο μέλλον από τους τόκους των τραπεζικών καταθέσεων, αποκομίζοντας τα οφέλη για τους ίδιους, τα παιδιά ή τα εγγόνια τους. Όμως, οι προσδοκίες αυτές χάθηκαν για πάντα.

Για να γίνει αντιληπτό το τραγικό αυτό γεγονός σε όλη του την έκταση, θα αναφέρουμε ένα απλό παράδειγμα με αριθμούς: Έστω ότι κάποιος κατά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου π.χ. της Τράπεζας Πειραιώς το 2013, αγόρασε 10.000 μετοχές προς 1,70 ευρώ τη μετοχή, δηλαδή κατέβαλε 17.000 ευρώ. Λόγω της κατάρρευσης των τραπεζών και των μετοχικών τους αξιών, το καλοκαίρι του 2015, οι τράπεζες προέβησαν σε reverse split των μετοχών τους και η συγκεκριμένη τράπεζα όρισε την αναλογία αυτή σε 1 μετοχή ανά 100 μετοχές, δηλαδή, στο συγκεκριμένο παράδειγμα οι 10.000 μετοχές έγιναν 100. Αν λάβουμε υπόψη ότι η αξία της μετοχής αυτής σήμερα έχει 0,22 λεπτά, αυτό σημαίνει ότι η σημερινή αξία των μετοχών αυτού του μετόχου ανέρχεται στο ποσό των 22 ευρώ! Δηλαδή, έχασε όχι μόνο 9.900 μετοχές, αλλά και η αξία αυτών των 100 μετοχών που έμειναν αποτιμάται μόλις 22 ευρώ, έτσι ώστε η οικονομική του ζημιά τώρα να ανέρχεται στο ποσό των 16.978 ευρώ! Δηλαδή, σε απλά ελληνικά, τα χρήματά του μειώθηκαν κατά 772 φορές!

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι μόνο από τα warrants χάθηκαν 32 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 25 δισ. ανήκαν στο Ελληνικό Δημόσιο και τα υπόλοιπα 7 δισ. σε ιδιώτες. Και για όλη αυτή τη ζημιά του Δημοσίου, που προήλθε αποκλειστικά από ενέργειες της κυβέρνησης, ποιος μίλησε μέχρι τώρα και τι θα σήμαινε αν αυτά τα χρήματα είχαν πέσει στην αγορά ή πήγαιναν στην παιδεία και στον πολιτισμό; Όλοι τηρούν σιγή ιχθύος. Και κανείς δεν ρωτά τους υπευθύνους ή τους υπερασπιστές τους, γιατί πολύ απλά και οι ερωτώντες, που θα είχαν υποχρέωση να γνωρίζουν, δεν ξέρουν.

Και πόσοι από τους ιδιώτες μετόχους των τραπεζικών αυτών μετοχών, που υπέστησαν μια ανεπανόρθωτη και τεράστια ζημιά, έχουν καταλάβει τι έγινε; Ακόμα, όπως είδαμε σε αρκετές περιπτώσεις, αρκετοί από τους τότε μετόχους θεωρούν ότι κατέχουν τον ίδιο αριθμό μετοχών με αυτές που είχαν αγοράσει το 2013 και αν περιμένουν, κάποια μέρα, όχι μόνο οι μετοχές τους θα επανακτήσουν την αξία τους, αλλά θα αποδώσουν και κέρδη, αφού η διακράτηση επιλεγμένων μετοχών σε ένα καλύτερο οικονομικό περιβάλλον πάντα αποδίδει.

Θεωρούμε, ότι το προαναφερόμενο σκάνδαλο ωχριά μπροστά σε αυτό της πτώσης του χρηματιστηρίου το 1999, όπου εκτυλίχτηκαν πολλά δράματα με την κατάρρευση των μετοχικών αξιών, όταν το ελληνικό χρηματιστήριο έχασε το 75% της αξίας του Γενικού Δείκτη, τη στιγμή όμως που το γαλλικό, το ίδιο έτος, έχασε 80% και το αμερικανικό 150% στο δείκτη εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Αυτά συμβαίνουν στα χρηματιστήρια όταν η ζήτηση αυξάνει με φρενήρεις ρυθμούς από την άγνοια, την πλεονεξία και το πάθος για γρήγορο πλουτισμό και υπερκαλύπτει τη φυσιολογική προσφορά.

Εδώ, όμως, πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα που δεν οφείλεται στις διεθνείς ή εσωτερικές συγκυρίες, αλλά καθαρά στην ανεπάρκεια και στους κακούς χειρισμούς των κυβερνώντων -διερωτάται κανείς πώς δεν έχει επέμβει ακόμα η δικαιοσύνη-. Κι αυτό το μέγα έγκλημα θα το μάθουν πολλοί νοικοκυραίοι που έχουν συνηθίσει να αγοράζουν μετοχές σαν μακροπρόθεσμη επένδυση όταν θα βρεθούν μπροστά στο γεγονός να πουλήσουν ή να χαρίσουν τις μετοχές που είχαν τότε αγοράσει.

* Ο κ. Παναγιώτης Ψαριανός είναι partner της εταιρείας οικονομικών συμβούλων & ελεγκτών «Γραφείο Ψαριανού Α.Ε.».