Γιώργος Δερτιλής

Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις, 1821-2016

Εκδόσεις Gutenberg,

Αθήνα 2020, σελ. 162

Το βιβλίο του Γιώργου Δερτιλή, ομότιμου καθηγητή ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συγγραφέα πολλών βιβλίων μεταξύ των οποίων το εμβληματικό «Ιστορία του Ελληνικού κράτους, 1830-1920», (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) ξεκινά μ’ ένα συνοπτικό και πολύ κατατοπιστικό χρονολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων της περιόδου 1821-2016 και στη συνέχεια εκτείνεται στα παρακάτω δέκα κεφάλαια: Πρώτη περίοδος πτωχεύσεων και πολέμων: 1821-1879, Μια ιστορική και γεωπολιτική ατυχία, Ένας εθνικισμός ιστορικώς αναπόφευκτος -και καταστρεπτικός, Δεύτερη περίοδος πτωχεύσεων και πολέμων: 1880-1898, Ο «Διχασμός» που ήταν εμφύλιος, Τρίτη και τέταρτη περίοδος πτωχεύσεων και πολέμων: 1899-1939, Πέμπτη περίοδος πτωχεύσεων και πολέμων: 1940-2012, Παρένθεση συγκρατημένης αισιοδοξίας, Πόλεμοι και εμφύλιοι πόλεμοι: το σύνδρομο του Κάιν, Η εμφυλιοπολεμική νοοτροπία και η σημερινή κρίση.

Γράφει μεταξύ άλλων ο συγγραφέας: Γεγονότα μιας Ιστορίας δύο αιώνων: Τα περισσότερα δεν τα γνωρίζουμε, ορισμένα τα μάθαμε σε περίληψη. Στα σχολεία μας δεν ακούσαμε σχεδόν τίποτε για πτωχεύσεις και κρίσεις πέρα απ’ όσα έλεγαν οι γονείς και οι παππούδες μας. Οι περισσότεροι από τους πολέμους ήταν ένδοξοι - ακόμη και αν τους χάσαμε. Οι άλλοι ήταν άδικοι και άνισοι εις βάρος μας - γι’ αυτό τους χάσαμε. Τον πρώτο από τους εμφυλίους τον ξεχάσαμε μέσα στον ενθουσιασμό για τα κατορθώματα των ηρώων του 1821. Τον δεύτερο τον στριμώξαμε σε ένα και μόνο γεγονός, την δολοφονία του Καποδίστρια. Ελάχιστα μάθαμε για τους αλληλοσκοτωμούς που εκείνος θέλησε να σταματήσει με τίμημα την δική του ζωή. Τον τρίτο εμφύλιο τον βαφτίσαμε «Διχασμό» κι ας χώρισε την Ελλάδα σε δύο κράτη κι ας αναθεμάτισε η Εκκλησία τον πρωθυπουργό της χώρας σε συλλαλητήριο κι ας είχε μετά η χώρα μερικές χιλιάδες νεκρούς σε συλλαλητήρια -και σε πογκρόμ- στις γειτονιές της Αθήνας. Τον τέταρτο εμφύλιο οι νικητές τον ονόμασαν «συμμοριτοπόλεμο» και οι ηττημένοι τον έκαναν σημαία εκδίκησης. Αν οι έλληνες πολίτες γνώριζαν τα σφάλματα που έφεραν τις έξι πρώτες πτωχεύσεις μας, θα είχαμε αποφύγει την έβδομη. Αν οι ηγέτες μας γνώριζαν πώς φθάσαμε στους τρεις πρώτους εμφυλίους πολέμους της Ιστορίας μας, θα είχαν αποκηρύξει την εμφυλιοπολεμική δημαγωγία. Αυτά τα απλά πράγματα ήθελα να πω σε αυτό το βιβλίο.

Δημήτρης Γ. Παναγιωτόπουλος

«Killing me softly». Η Ελλάδα στην κρίση

Εκδόσεις Εστία

Αθήνα 2020, σελ. 120

Ο Δημήτρης Γ. Παναγιωτόπουλος είναι ιστορικός. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η ιστορία της γεωργίας, καθώς και η πολιτική, οικονομική και κοινωνική οργάνωση του νεοελληνικού κράτους και του αγροτικού χώρου τον 19^ο και 20^ό αιώνα. Επίσης, η διαμόρφωση και εξέλιξη της ανώτατης εκπαίδευσης και των επιστημονικών και ακαδημαϊκών ελίτ τον 19^ο και 20^ό αιώνα.

Το παρόν βιβλίο του εντάσσεται στην εξαιρετική σειρά των εκδόσεων της «Εστίας» «Ιστορία και Πολιτική». Χωρίζεται στα παρακάτω κεφάλαια: Όπως κινούνταν αργά, η εικόνα θάμπωνε, Το οικείο και το απόκοσμο, Η ζωή ήταν αλλού, Λάμποντας στον ήλιο, Μακριά πετούν τα σύννεφα, Ο χαμένος χρόνος πλησιάζει περισσότερο, «Killing me softly», ο επίλογος.

Μικρό απόσπασμα: «Αυτό από το οποίο πάσχει η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, και έγινε φανερό πλέον με την κρίση, είναι το έλλειμμα αξιοκρατίας, η απουσία διαφάνειας, η ανυπαρξία δίκαιης και ανάλογης με τα προσόντα προοπτικής εξέλιξης, που έχει ως συνέπεια μια γενικευμένη ψυχική και ψυχολογική ανασφάλεια, η οποία επιτείνεται από τη διάψευση οποιασδήποτε προσδοκίας οικονομικής και κοινωνικής ανέλιξης. Με άλλα λόγια, αυτό που αποκαλούμε απουσία κοινωνικής κινητικότητας και οποιασδήποτε εργασιακής δεοντολογίας και εντέλει έννοιας κοινωνικής δικαιοσύνης.»