Ο Γιάννης Καρατζάς σπούδασε πολιτικός μηχανικός, υπηρέτησε το ελληνικό δημόσιο από θέσεις ευθύνης για 35 χρόνια και πάντα ήταν ένας διεισδυτικός και ευαίσθητος παρατηρητής και ανήσυχος μελετητής του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος του νησιού μας. Το βιβλίο του «Οδοιπορικό σ’ έναν κόσμο που χάνεται» και οι διάφορες μελέτες του δημοσιευμένες στα «Λεσβιακά Ημερολόγια» του Παναγιώτη Σκορδά και αλλού διακρίνονται για την πρωτοτυπία και την πληρότητά τους.

Το τελευταίο του βιβλίο με τον τίτλο «Λέσβος, Φύση & Πολιτισμός. Ο κόλπος Καλλονής», ένας ελκυστικός οδηγός με εκατοντάδες εντυπωσιακές φωτογραφίες κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Μύθος» στα ελληνικά και σε τέσσερις γλώσσες: αγγλικά, γερμανικά, ρωσικά, τουρκικά.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Παναγιώτη Σκορδά

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε αυτό το βιβλίο;

«Είχα την τύχη, στην κρίσιμη ηλικία της βασικής εκπαίδευσης στο 5^ο Δημοτικό, να γαλουχηθώ από τον αείμνηστο Δάσκαλο Ιωάννη Παπάνη, εμπνευσμένο εκπαιδευτικό που σημάδεψε την παιδική μας ψυχή με την γνήσια αγάπη του για τον τόπο μας. Σπουδαίος χαρτογράφος, μας έμαθε Γεωγραφία και κυρίως Πατριδογνωσία και συνέβαλλε ώστε να γίνουμε συνειδητά φυσιολάτρες, να σεβόμαστε τη Φύση για να μπορούμε να τη βιώνουμε. Με αυτή την υποθήκη και κάποια εμπειρία επιστημονική και υπηρεσιακή που ήρθε με τα χρόνια, αξιοποίησα με την έκδοση του βιβλίου αυτού μέρος του υλικού που επί σειρά ετών συγκέντρωνα ερευνώντας και καταγράφοντας το φυσικό τοπίο του νησιού, που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία βιοτόπων και διαθέτει μοναδικό πλούτο γεωλογικών μνημείων, τοπίων φυσικού κάλλους και περιοχών οικολογικού ενδιαφέροντος. Έχει 56 φυσικούς υγροτόπους και 7 τεχνητούς, ενώ καταγράφονται γύρω στα 1500 φυτικά είδη και 311 είδη πτηνών».

Δώστε μας με λίγα λόγια το περιεχόμενό του και πέστε μας τι θα θέλατε να προσέξει ο αναγνώστης.

«Μια αλληλουχία σημαντικών και μικρότερων υγροτόπων στολίζει περιμετρικά σαν πολύτιμο περιδέραιο τα παράλια του κόλπου Καλλονής. Στους οικοτόπους αυτούς φιλοξενείται ένας εκπληκτικός αριθμός ειδών χλωρίδας και πανίδας. Ο πλούτος της φύσης της Λέσβου, των λουλουδιών, αλλά ιδιαίτερα των πουλιών της μπορεί να συγκριθεί με αυτόν των “πολύ δυνατών” περιοχών της βόρειας Ελλάδας. Η μεγάλη ποικιλότητα ενδιαιτημάτων αιτιολογεί την παρουσία ειδών της ηπειρωτικής Ελλάδας στη Λέσβο, που δεν υπάρχουν σε άλλα νησιά. Η περιγραφή αυτών των τύπων οικοτόπων, τα χαρακτηριστικά τοπία, οι Αλυκές και οι φωτογραφίες πουλιών κυρίως, αποτελούν το βασικό περιεχόμενο του βιβλίου.

Όσον αφορά στον αναγνώστη, θα ήθελα να στρέψω την προσοχή του στο γεγονός ότι προφανώς διόλου τυχαία δεν επέλεξαν τη συγκεκριμένη περιοχή ο Αριστοτέλης με το Θεόφραστο για να πραγματοποιήσουν τις βιολογικές τους μελέτες για τη συγγραφή του έργου του Αριστοτέλη “περί τα ζώα Ιστορίαι”, που αποτελεί μέχρι και σήμερα το θεμέλιο λίθο της σύγχρονης Βιολογίας».

Ποια είναι τα πιο ιδιαίτερα γνωρίσματα του κόλπου που τον καθιστούν ξεχωριστό και σπάνιο;

«Ανάμεσα στους εντυπωσιακούς γεωτόπους που διαμορφώνουν το μοναδικό σκηνικό του νησιού επιλέχτηκε ο κόλπος της Καλλονής, γιατί διαθέτει επιπλέον μια σημαντική πυκνότητα αρχαιολογικών και πολιτιστικών μνημείων που αναδεικνύουν τη διαχρονική παρουσία του ανθρώπου στην περιοχή αυτή της Λέσβου. Η ανάδειξη του “πλούτου” αυτού και η αμφίδρομη σχέση τοπίου, φυτών και ζώων με τον άνθρωπο και την πολιτιστική του δημιουργία είναι εξάλλου τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα ολόκληρου του νησιού και που οδήγησαν στην αναγνώριση της Λέσβου από την UNESCO ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο».

Οι κάτοικοι της Καλλονής και της Λέσβου ευρύτερα προστατεύουν όσο χρειάζεται το μοναδικό οικοσύστημα του κόλπου;

«Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται παγκοσμίως μια αισθητή συρρίκνωση της έκτασης των υγροτόπων και η κατάστασή τους επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή. Από τους κατοίκους της περιοχής θα ευχόμουν μια υποδειγματική συμπεριφορά που θα περιόριζε την περαιτέρω υποβάθμιση των υγροτόπων εξαιτίας ανθρωπογενών πιέσεων, όπως καταπατήσεις, επιχωματώσεις, ανεξέλεγκτη ρύπανση από υγρά και στερεά απόβλητα, υπεράντληση υδάτων κ.ά.

Ας συνειδητοποιήσουμε όλοι στη Λέσβο ότι οι υγρότοποι συγκαταλέγονται στα πολυτιμότερα οικοσυστήματα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, ενώ παρέχουν πληθώρα υπηρεσιών στον άνθρωπο. Η ρύθμιση του μικροκλίματος, η βελτίωση της ποιότητας των νερών, η ενίσχυση των αλιευτικών αποθεμάτων, η εξασφάλιση αποθεμάτων γλυκού νερού για ύδρευση-άρδευση και τέλος η ομορφιά του υγρού στοιχείου είναι μερικές μόνο από τις υπηρεσίες που μας παρέχουν οι υγρότοποι και γι’ αυτό αξίζει να τους προστατεύσουμε όλοι, μακάρι με πρωτοπόρους και οδηγούς τους κατοίκους του κόλπου Καλλονής».