Ένα ξεχωριστό Αγιολόγιο – Ημερολόγιο για το 2024 με τίτλο «Αφιέρωμα στην Αρχαία Λέσβο» κυκλοφόρησε από τον Ενοριακό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου της Ιεράς Μητροπόλεως Μηθύμνης  με την επιμέλεια του Πρωτοπρεσβύτερου Ευστράτιου Δήσσου.

Ο Ιερός Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου επιμελήθηκε της συγκέντρωσης κειμένων και φωτογραφιών που όπως σημειώνεται στον πρόλογο σε αυτή την αρχαία πολιτιστική ανάπτυξη και πνευματική δημιουργία της Λέσβου που αποτελεί όσο και αδαπάνητο θησαυρό είναι αφιερωμένο το Ημερολόγιο – Αγιολόγιο 2024. «Μετά από διακοπή ενός έτους και απαίτηση των πιστών και φίλων του Ταξιάρχη αποφασίσαμε να συνεχίσουμε το εγχείρημά μας και να προβάλλουμε τη σπουδαία πνευματική κληρονομικά του νησιού μας».

Ο πατέρας Ευστράτιος Δήσσος δεν παραλείπει να ευχαριστήσει τον συνεργάτη σε αυτή την προσπάθεια Αθανάσιο Φραγκούλη, διδάκτορα Κλασσικής Φιλολογίας, για τη γενικότερη προσφορά και συμβολή του στην έκδοσή και αυτού του Ημερολογίου – Αγιολογίου 2024 καθώς όπως επισημαίνεται χωρίς τη δική του επιλογή, σύνταξη και επιμέλεια των κειμένων κλπ το Ημερολόγιο – Αγιολόγιο δεν θα είχε αποκτήσει τη μορφή που έχει.

Οι Λέσβιοι ολυμπιονίκες, ο Ορφέας, ο Αριστοτέλης, ο Αρίων ο Μηθυμναίος, ο Τέρπανδρος, ο Πιττακός ο Μητυληναίος, ο Αλκαίος, η Σαπφώ, οι Λατρείες στις πόλεις της Λέσβου, το Ιερό των Μέσων, τα Καλλιστεία στη Λέσβο, το Κάστρο της Μυτιλήνης, το Αρχαίο Θέατρο Μυτιλήνης, ο Θεόφραστος, ο Λέσχης, η Ήριννα η Λέσβια, ο Ελλανικός ο Μυτιληναίος, ο Ερμείας ο Μηθυμναίος, ο Χάρης ο Μυτιληναίος, ο Θεοφάνης ο Μυτιληναίος, ο Αλφειός ο Μυτιληναίος, ο Αριστοτέλης ο Μυτιληναίος, ο Έρμαρχος, ο Κράτιππος ο Μυτιληναίος, ο Λεσβώναξ, ο Ποτάμων, ο Κριναγόρας, ο Λαομέδων ο Μυτιληναίος, ο Αρχαιάνακτας, ο Μενέδημος, ο Πραξιφάνης, ο Λόγγος, Δάφνης και Χλόη αποτελούν ενότητες του ξεχωριστού αυτού έργου. Δεν θα μπορούσε από αυτό να λείπει αφιέρωμα στον Ιερό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου.

«Λέσβος ευλογημένη από τον Θεό & ευνοημένη από τη φύση»

 Στον επίλογο αυτού του συγγραφικού έργου σημειώνεται ότι η Λέσβος φαίνεται να είναι ευλογημένη από τον Θεό και ευνοημένη από την φύση. «Έχει να επιδείξει μια λογοτεχνική παραγωγή και γενικότερη πολιτιστική ανάπτυξης όμοια της οποίας δεν έχει παρουσιάσει κανένα άλλο ελληνικό νησί. Είναι αλήθεια πως στη διάρκεια της Ρωμαϊκης και Βυζαντινής εποχής στο νησί παρατηρείται σχετική πνευματική στασιμότητα και η κατάσταση επιδεινώνεται τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αλλά τον 15 αι. η πνευματική ζωή και κίνηση αρχίζει να αναζωπυρώνεται με κέντρο την Ιερά Μονή Λειμώνος. Τον 18^ο αι. η Λέσβος έχει επιδείξει σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας και ο διαφωτιστής και διδάσκαλος του Γένους Βενιαμίν ο Λέσβιος. Τον 19^ο αι. εμφανίζονται οι αδερφοί Δημήτριος και Γρηγόριος Βερναρδάκης, ο Γεώργιος Αριστείδης και ο Χριστόφορος Λαίλιος, που στήριξαν την ελληνική παιδεία στο νησί. Τον 20^ο αιώνα κυριαρχεί ο Αργύρης Εφταλιώτης και μετά οι πεζογράφοι Στρατής Μυριβήλης και Ηλίας Βενέζης που με το λογοτεχνικό τους έργο έστειλαν πολλά αντιπολεμικά και ειρηνιστικά μηνύματα στους αναγνώστες τους. Σημαντικοί είναι και οι Νίκος Αθανασιάδης, ο Κώστας Μάκιστας, ο Ασημάκης Πανσέληνος, ο Γιώργος Βαλέτας, ο Νίκος Καμπάς. Ο παιδαγωγός, συγγραφέας και λογοτέχνης Μίλτος Κουντουράς, εκπρόσωπος της λεγόμενης «Λεσβιακής Άνοιξης» και ο νομπελίστας μας Οδυσσέας Ελύτης, ο Κλεάνθης Παλαιολόγος, ο Στρατής Παπανικόλας έδειξαν πως οι ρίζες της σύγχρονης λεσβιακής ποιητικής έμπνευσης φτάνουν μέχρι τον Αλκαίο και τη Σαπφώ. Αλλά και οι άλλες τέχνες όπως ζωγραφική έχουν να παρουσιάσουν σημαντικές προσωπικότητες τους δύο τελευταίους αιώνες. Ο Φώτης Κόντογλου, ο Γιώργος Ιακωβίδης, ο Αντώνης Πρωτοπάτσης, ο Ορέστης Κανέλης, ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ και πολλοί άλλοι «ων οικ έστι αριθμός» τίμησαν με το παραπάνω την τέχνη που υπηρετούσαν και προστέθηκαν στον κατάλογο των θαυμαστών Λέσβιων δημιουργών. Μέχρι και σήμερα η πνευματική ζωή στο νησί μας συνεχίζεται από πολλούς αξιόλογους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών δείχνοντας πως η Λεσβιακή Πνευματική Άνοιξη δεν έχει ποτέ τελειώσει».

Αναμφισβήτητα το Ημερολόγιο – Αγιολόγιον 2024 αποτελεί έναν μικρό θησαυρό για την βιβλιοθήκη  κάθε λεσβίου καθώς έχει συγκεντρωμένες τις απαραίτητες πληροφορίες για την Αρχαία Λέσβο και τις προσωπικότητες που ξεχώρισαν και θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει έναν συγγραφικό πρεσβευτή του τόπου μας.