Μετά από τη διετή κατάρρευση της οικοδομής και ειδικότερα του κατασκευαστικού κλάδου και της ζήτησης για αγορά ακινήτων, οι φορείς του κλάδου κάνουν λόγο για τη χαριστική βολή στην πάλαι ποτέ ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, εάν έστω και την ύστατη στιγμή δε ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για τη διάσωσή του.
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι μέχρι στιγμής η Πολιτεία δεν έχει προσανατολιστεί στη λήψη αποφάσεων, ώστε να δοθεί μια ανάσα στο χώρο της κτηματαγοράς, η οποία όχι μόνο αποτελεί την κινητήριο δύναμη για τους αναπτυξιακούς ρυθμούς της χώρας, αλλά απασχολεί και δεκάδες χιλιάδες εργατικά χέρια.

Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένο ότι μόνο στο τρίτο τρίμηνο ο Γενικός Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές παρουσίασε μείωση κατά 14,2%, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Γ΄ τριμήνου 2008, ενώ να σημειωθεί πως έχουν απολυθεί την τελευταία διετία περισσότερα από 15 χιλιάδες άτομα.
Αντιδράσεις υπάρχουν και για τις αλλαγές στη φορολογία ακινήτων, έτσι όπως περιλαμβάνονται στο φορολογικό νομοσχέδιο που θα εφαρμοστεί από το ερχόμενο έτος. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, καταργείται ο ΕΤΑΚ και επαναφέρεται ο ΦΜΑΠ, απόφαση η οποία θα λειτουργήσει ανασταλτικά για τους επενδυτές στον κλάδο της κτηματαγοράς, ενώ το αδιευκρίνιστο για τον τρόπο φορολογίας των μεταβιβάσεων και των γονικών παροχών, επιφέρει σύγχυση και αναμονή καθυστερώντας την ανάπτυξη του κλάδου.
Παράλληλα, ο υπουργός Οικονομικών, κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ανακοίνωσε ότι μελετάται προπληρωμή φόρου έναντι κινήτρων από υπόχρεους σε Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας και είπε ότι το 2010 θα είναι η τελευταία χρονιά που εκτυπώνονται φορολογικές δηλώσεις, καθώς από την επόμενη χρονιά θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά.
Οι απόψεις συγκλίνουν στο γεγονός ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει άμεσα μέτρα για την τόνωση της κτηματαγοράς. Η πιθανή αύξηση των αντικειμενικών αξιών θα πρέπει να διορθώσει τις διαστρεβλώσεις που έχουν δημιουργηθεί από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και να μη γίνει μόνο για φορολογικούς λόγους.

Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος
Ορκωτός εκτιμητής και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής
Όπως μας αναφέρει ο κ. Χαραλαμπόπουλος, με τα νέα σχέδια της κυβέρνησης και την κατάργηση του αφορολογήτου για τις γονικές παροχές και τις κληρονομιές θα επιβαρύνονται παραπάνω όσοι μεταβιβάζουν μεγάλη ακίνητη περιουσία. Όσον αφορά στο σενάριο που θέλει το οικονομικό επιτελείο να επεξεργάζεται την αύξηση των αντικειμενικών αξιών, ο κ. Χαραλαμπόπουλος εκτιμά ότι θα επηρεάσουν αρνητικά την πορεία της κτηματαγοράς, λόγω της περαιτέρω αύξησης της φορολογίας. Ωστόσο ο κ. Χαραλαμπόπουλος επισημαίνει ότι εάν τελικά η κυβέρνηση προχωρήσει, θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα νέα δεδομένα και θα πρέπει να διορθώσει κάποιες ανισορροπίες που υπάρχουν. Για παράδειγμα, αναφέρει ότι σε κάποιες περιοχές είναι πολύ χαμηλές - όπως στο Πέραμα και παραμεθόριες περιοχές, όπου οι αντικειμενικές αξίες είναι τόσο χαμηλές (700 ευρώ/τ.μ.) που δεν καλύπτουν το κόστος κατασκευής και θα πρέπει να αυξηθούν τουλάχιστον στα 1.000 ευρώ ανά τ.μ.. Παράλληλα, σε κάποιες άλλες περιοχές είναι αρκετά υψηλότερες από αυτές που θα έπρεπε να είναι, και χρειάζεται να μειωθούν. Για παράδειγμα, πολλά επαγγελματικά ακίνητα, ιδιαίτερα στο κέντρο της Αθήνας, λόγω της οικονομικής κρίσης παραμένουν ξενοίκιαστα, με αποτέλεσμα η εμπορική τους αξία να έχει μειωθεί.
Παράλληλα, ο κ. Χαραλαμπόπουλος εκτιμά ότι και το 2010 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για την κτηματαγορά. Θεωρεί ότι για να υπάρξει αναθέρμανση του κλάδου θα πρέπει οι τράπεζες να ανοίξουν την κάνουλα της ρευστότητας, δίνοντας στεγαστικά δάνεια με πιο ελαστικά κριτήρια και να χρηματοδοτούν το 80% της αξίας του ακινήτου.
Επίσης, ο κ. Χαραλαμπόπουλος εκτιμά ότι η Πολιτεία θα πρέπει να προχωρήσει σε νέες εντάξεις στο σχέδιο πόλης αρκετών περιοχών προκειμένου να υπάρξει μια ανάκαμψη του κλάδου. Παράλληλα, προτείνει την αποκέντρωση κάποιων Οργανισμών και Ιδρυμάτων που δεν είναι απαραίτητη η παρουσία τους στην πρωτεύουσα, και τη μεταφορά τους στην περιφέρεια έτσι ώστε να τονωθεί η κίνηση στις περιοχές εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης, αλλά και να αποκλιμακωθεί η κίνηση στις δύο μεγαλουπόλεις.

Γιάννης Ρεβύθης
Πρόεδρος Κτηματομεσιτών Αθηνών - Αττικής
Ο κ. Ρεβύθης από την πλευρά του μας αναφέρει ότι ο κόσμος είναι σε αναταραχή, καθώς όλα τα αρνητικά οικονομικά δεδομένα έχουν φέρει αναστάτωση, με τους πολίτες να είναι αρκετά επιφυλακτικοί και να κρατούν στάση αναμονής. Παράλληλα, ο κ. Ρεβύθης αναφέρει ότι το σενάριο της εκ νέου αύξησης των αντικειμενικών αξιών θα «παγώσει» περαιτέρω την κτηματαγορά, με αρνητικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας.
Με την αύξηση της φορολογίας για τις κληρονομιές αλλά και την κατάργηση του αφορολογήτου για τις γονικές παροχές θα καταστεί δυσβάσταχτη για τους αγοραστές η απόκτηση ενός ακινήτου.
Ο κ. Ρεβύθης εκτιμά ότι θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για την αγορά ακινήτων προκειμένου να τονωθεί η αγοραστική κίνηση και θεωρεί ότι οι τράπεζες θα πρέπει να αυξήσουν τη ρευστότητα στην αγορά, ενώ αναμένει ότι η ύφεση θα συνεχιστεί και το 2010. Παράλληλα εκτιμά ότι λόγω της κρίσης θα εμφανιστούν αρκετές αγοραστικές ευκαιρίες και οι έχοντες ρευστότητα θα πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση για να τις εκμεταλλευτούν.

Στράτος Παραδιάς
Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων
Ο κ. Παραδιάς μάς αναφέρει ότι η κτηματαγορά χρειάζεται επειγόντως μέτρα αναζωογόνησης, έτσι ώστε ο κόσμος να έρθει κοντά στο ακίνητο και πάλι. Παράλληλα, εκτιμά ότι θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους ιδιώτες που προχωρούν οι ίδιοι σε ανοικοδόμηση ακινήτου και μην είναι αναγκαία η κατάθεση λεπτομερούς πόθεν έσχες. Όσον αφορά στην πιθανή αύξηση των αντικειμενικών αξιών, ο κ. Παραδιάς εκτιμά όταν εάν και εφόσον η κυβέρνηση το αποφασίσει, δε θα πρέπει να γίνει σε βάρος των ιδιοκτητών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει - ιδίως στα επαγγελματικά ακίνητα -, η αντικειμενική αξία πολλών ακινήτων είναι διπλάσια και τριπλάσια από την πραγματική εμπορική αξία. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλά παλαιά ακίνητα που είναι ξενοίκιαστα εδώ και πολλούς μήνες, βάσει της αντικειμενικής τους αξίας θεωρούνται φιλέτα.
Επίσης ο κ. Παραδιάς αναφέρει ότι θα πρέπει να μειωθεί ο συντελεστής παλαιότητας και να φθάσει στο 50% - 60%. Εκτιμά, δε, ότι η φορολογική καταδίωξη απωθεί τον κόσμο από την ιδιοκτησία. Εξάλλου, όπως αναφέρει ο πόλεμος που έχει κηρύξει η κυβέρνηση στην πάταξη της φοροδιαφυγής δεν μπορεί να έχει σχέση με την ιδιοκτησία, καθώς τα εισοδήματα από το real estate είναι εμφανή.

Νίκος Γιαννουλέλης
Σύμβουλος Ακινήτων
Όπως μας αναφέρει ο κ. Γιαννουλέλης, ο υποψήφιος επενδυτής σε ακίνητη περιουσία βομβαρδίζεται διπλά καθημερινά, με εξαγγελίες, διαρροές ή δηλώσεις για βαριά φορολογία στα ακίνητα, είτε αυτό αφορά στην κατοχή τους, είτε τη μεταβίβασή τους. Τέλος, το σκηνικό συμπληρώνει η όλο και πιο σφικτή πολιτική χρηματοδότησης των τραπεζών και η αίσθηση ότι οι τιμές των ακινήτων παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι οι προοπτικές για το 2010 είναι ακόμα χειρότερες και πουθενά δε διακρίνεται φως στο βάθος του τούνελ για πιθανή ανάκαμψη στο ορατό μέλλον. Ελπίδες για ανάκαμψη υπάρχουν πλέον για μετά το έτος 2012, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα πάνε καλά οι σχεδιασμοί εξόδου από την κρίση, τόσο της ελληνικής κυβέρνησης, όσο και της παγκόσμιας οικονομίας.
Ο κ. Γιαννουλέλης εκτιμά ότι τη χειρότερη κρίση στην αγορά διάγει η αγορά καταστημάτων, με τα καταστήματα στις πολύ ισχυρές εμπορικές περιοχές να ενοικιάζονται πλέον χωρίς αέρα και σε χαμηλότερες τιμές από το παρελθόν, ενώ σε λιγότερο κεντρικά σημεία τα καταστήματα έχουν μείνει κυριολεκτικά στα αζήτητα. Η αγορά γραφείων είναι σε πολύ δύσκολη συγκυρία, με πολύ μεγάλη διαθεσιμότητα χώρων ακόμη και σε προνομιούχες περιοχές.

*ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΡΔΟΣ