Τις τελευταίες ημέρες επιχειρείται μια απότομη πτώση των τιμών παραγωγού ελαιολάδου σε όλα τα εμπορικά κέντρα της Μεσογείου-που άλλωστε θεωρείται η κατ΄εξοχήν ελαιοπαραγωγική «λεκάνη» αφού στην ευρύτερη αυτή γεωγραφική περιοχή καλλιεργείται η ελιά- από την Πορτογαλία μέχρι την Τουρκία. Ευχή όλων, μετά τις αναταράξεις που προκάλεσε στην εμπορία του ελαιολάδου διεθνώς η μεγάλη πτώση της παραγωγής του τα τελευταία χρόνια λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, είναι η επάνοδος σε συνθήκες μιας νέας ισορροπίας της αλυσίδας αξίας από τον παραγωγό έως τον καταναλωτή. Και καθήκον όλων των εμπλεκομένων είναι η δραστηριοποίηση, η θεσμική συνεργασία, με επίκεντρο την ανάκαμψη της κατανάλωσης, που τα τελευταία δυο χρόνια έχει πτωτικές τάσεις, αλλά και την οχύρωση απέναντι στα ακραία κλιματικά φαινόμενα. 

Η Πολιτεία να επανεξετάσει τις παρεμβάσεις της 

Ο Βασίλης Ζαμπούνης, ένας από τους καλύτερους γνώστες γύρω από τις εξελίξεις στην ελαιοκομία, με την ιδιότητα του προέδρου της Επιστημονικής Εταιρείας Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε), υπογραμμίζει , με αφορμή τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται, σε δήλωσή του τα εξής: «Είναι περισσότερο αναγκαίο και επείγον από ποτέ, η Πολιτεία σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να αναλάβουν δραστηριότητες τόνωσης της κατανάλωσης ελαιολάδου στην εσωτερική αγορά αλλά και των εξαγωγών. Μόνον η επάνοδος της ζήτησης στα προ της κρίσης φυσιολογικά επίπεδα μπορεί να δώσει ώθηση να ανακάμψουν οι τιμές παραγωγού. Το ελαιόλαδο πρέπει να ξαναβρεί την ανταγωνιστικότητά του απέναντι στα πολύ φτηνότερα σπορέλαια και το ελληνικό ελαιόλαδο να αυξήσει τα μερίδιά του στις διεθνείς αγορές. Επίσης η Πολιτεία θα πρέπει να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα ενίσχυσης των ελαιοπαραγωγών μέσω της επανεξέτασης του κανονισμού λειτουργίας των Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) ώστε να αποζημιώνονται οι ελαιοπαραγωγοί που πλήττονται από τα ακραία φαινόμενα ανομβρίας και ξηρασίας. Παράλληλα, και επειδή κανείς δεν εγγυάται την γρήγορη επάνοδο σε φυσιολογικές κλιματολογικές συνθήκες θα πρέπει να ξεκινήσουν επενδύσεις σε τοπικά έργα για την εξοικονόμηση και καλή αξιοποίηση του νερού. Αυτές οι συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης καθιστούν περισσότερο από ποτέ αναγκαία την ύπαρξη του Εθνικού Συμβουλίου Ελαιοκομίας». Με την παραπάνω δήλωση ο κ. Ζαμπούνης, τα είπε όλα και για τις άμεσες παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν , αλλά και για τις μακροχρόνιες σε ότι αφορά έργα υποδομών , δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει με τάσεις επιδείνωσης και οι επιπτώσεις στην ελαιοκαλλιέργεια είναι ορατές διά γυμνού οφθαλμού. 

Οι εξελίξεις στην αγορά ελαιολάδου 

Αν και πρωτοφανής, ωστόσο η κατάρρευση των τιμών του ελαιολάδου δεν είναι ανεξήγητη. Οι ακραίες κλιματικές συνθήκες (ξηρασίες και καύσωνες), που έπληξαν τα δύο προηγούμενα χρόνια την Ισπανία, τη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγό χώρα παγκοσμίως, είχαν σαν αποτέλεσμα να λείψουν από την παγκόσμια προσφορά περί τους 1,5 εκατ. τόνους. Συνεπώς, αυτές οι ελλείψεις οδήγησαν σε εκρηκτική άνοδο των τιμών και με τη σειρά της σε μία πτώση της κατανάλωσης κατά 30-40%. Με τη νέα εμπορική περίοδο 2024/25 η Ισπανία οδηγεί την παγκόσμια παραγωγή στα παλιά ιστορικά φυσιολογικά επίπεδα με αποτέλεσμα και την αναπροσαρμογή των τιμών που βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες, σε διεθνές επίπεδο. Οι παραπάνω εξηγήσεις για την αυξομείωση των τιμών ελαιολάδου , λόγω ...Ισπανίας δεν αποτελεί καμιά έκπληξη, αφού εδώ και χρόνια ανάλογα με την Ισπανική παραγωγή ελαιολάδου, διαμορφώνονται και οι τιμές, τόσο για τους παραγωγούς , όσο και για την κατανάλωση. Συνοπτικά θα λέγαμε ότι όταν η Ισπανία είχε σημαντικές απώλειες στην παραγωγή της , κυρίως λόγω καιρικών συνθηκών (καύσωνες την περίοδο της ανθοφορίας , ή ξηρασίας), οι τιμές του ελαιολάδου και στην Ελλάδα είχαν την ανιούσα λόγω παραπάνω ζήτησης, ενώ σε χρονιές υπερπαραγωγής στην Ισπανία οι τιμές στη χώρα μας αν δεν έπεφταν, γιατί τα ελληνικά ελαιόλαδα ως ποιοτικά που είναι πάντα είναι ευπρόσδεκτα για τους μεγάλους εξαγωγικούς οίκους, παρέμεναν σταθερές.  

Οι τωρινές εξελίξεις είχαν προβλεφθεί από εκείνους που γνωρίζουν τι παραγωγή αναμένεται από τις επιμέρους ελαιοπαραγωγικές χώρες και κυρίως από την ισπανική παραγωγή, που οι προβλέψεις εκτιμούσαν ότι θα είναι περί τους 1,4 εκατ. τόνους, και η παγκόσμια παραγωγή περί τους 3,2 εκατ. τόνους. Δηλαδή η ισπανική παραγωγή΄, σύμφωνα με αυτές τις εκτιμήσεις, θα είναι κοντά στο 45% της παγκόσμιας παραγωγής , γεγονός που εξηγεί και τον παρεμβατικό της ρόλο στη διαμόρφωση της τιμής του ελαιολάδου και στη χώρα μας. Πάντως το μεγάλο στοίχημα, όπως επισημαίνεται και παραπάνω είναι να επιστρέψουν ξανά οι καταναλωτές στο ελαιόλαδο , που «εγκατέλειψαν» ή περιόρισαν στο ελάχιστο τη χρήση του όταν οι τιμές στο ράφι έφθασαν στον ...ουρανό και ήταν απλησίαστο για πάρα πολλά νοικοκυριά. 

Οι εξελίξεις αυτές για τη Λέσβο, που είναι από τις κύριες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας μας, προφανώς και έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, γιατί πρόκειται για ένα από τα κύρια αγροτικά μας προϊόντα και πηγή εισοδήματος σε πάρα πολλά νοικοκυριά. Και δυστυχώς οι ευοίωνες προβλέψεις για την φετινή παραγωγή, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας, δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονται, γεγονός που σημαίνει ότι οι προσδοκίες για τους ελαιοπαραωγούς του νησιού έχουν πέσει κατά πολύ, τη στιγμή που άλλα περίμεναν και από μεριάς παραγωγής , αλλά και τιμών παραγωγού, αφού η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν φαίνεται να είναι ευνοϊκή.