Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Γρηγόρη» το βιβλίο του συνδημότη μας κοινωνιολόγου - διδάκτορα Εγκληματολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Αναστάσιου Γ. Ρούσση, με τίτλο: «Η Χρήση Ουσιών στην Εφηβεία. Το Αθέατο Έγκλημα».
Το βιβλίο αυτό, όπως και ο ίδιος ο συγγραφέας επισημαίνει, αποτελεί την πρώτη επίσημη και εκτενή επιστημονική μελέτη του φαινομένου της χρήσης, κατάχρησης και εξάρτησης των ανήλικων μαθητών μέσης εκπαίδευσης της Λέσβου από νόμιμες και παράνομες ψυχοδραστικές ουσίες.
Με τη συστηματική δειγματοληπτική έρευνα, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλούς συντελεστές εγκυρότητας και αξιοπιστίας, προσεγγίζει την αιτιολογία του φαινομένου και αποσαφηνίζει τα χαρακτηριστικά του. Η έρευνα αυτή αποτυπώνει την υπάρχουσα κατάσταση, αναλύοντας σε βάθος τα δημογραφικά, κοινωνικοοικονομικά και συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά των πιθανών μελλοντικών χρηστών.
Μία πρωτοτυπία της έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι επιτυγχάνει να εστιάσει την προσοχή μας στους προδιαθετικούς παράγοντες που πιθανότατα να δρουν συσσωρευτικά, ενώ παράλληλα προφυλάσσει με εύσχημο τρόπο τις ευπαθείς ομάδες μαθητών από τον κοινωνικό στιγματισμό, από όπου άντλησε τα στοιχεία του. Αυτό, όμως, που προσδίδει ιδιαίτερο επιστημονικό και παιδαγωγικό ενδιαφέρον είναι οι εκτενείς αναφορές στην υλοποίηση σχολικών προγραμμάτων αγωγής υγείας με πρωταρχικό στόχο την πρόληψη. Τέλος, απαριθμούνται φορείς πρόληψης ανά γεωγραφική Περιφέρεια, θεραπευτικά προγράμματα και μονάδες αντιμετώπισης και απεξάρτησης.
Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μια καλαίσθητη, ιδιαίτερα προσεγμένη, άρτια δομημένη και κατατοπιστική έκδοση, μέσα από την οποία προσεγγίζεται μια, ομολογουμένως, πολυσυζητημένη πλευρά του ζητήματος, αυτή της πρόληψης μέσω της εκπαίδευσης και της κοινωνικής μάθησης. Είναι ένα εγχειρίδιο εύχρηστο και χρησιμότατο, τόσο για τον αμύητο αναγνώστη, όσο και για τον ειδικό επιστήμονα ή το σύγχρονο εκπαιδευτικό. Ταυτόχρονα, είναι μία πολύτιμη πηγή άντλησης πληροφοριών για κάθε σκεπτόμενο και κοινωνικά ενεργό πολίτη.
Ο ίδιος ο συγγραφέας, όπως διαφαίνεται μέσα από την πολύπλευρη προσφορά και δράση του - συγγραφική, επιστημονική και κοινωνική -, αγωνιά για τις ανησυχητικές διαστάσεις που έχει λάβει η σύγχρονη αυτή μάστιγα. Δεν αρκείται στην εκπόνηση μιας στεγνής επιστημονικής πραγματείας και την απρόσωπη παράθεση μεταβλητών, δεδομένων και στατιστικών αναλύσεων. Αντιθέτως, τολμά να υπεισέλθει στην ουσία του προβλήματος, τονίζοντας την ανάγκη για «εκτεταμένη, πολυδιάστατη και συλλογική παρέμβαση στο σχολείο». Κάνει προτάσεις «επί της ουσίας» μέσα από την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και Αγωγής Υγείας στη σχολική κοινότητα, αναδεικνύοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ένα καινοτόμο παρεμβατικό μοντέλο πρωτογενούς πρόληψης και δράσης, και μάλιστα στην πιο κρίσιμη ηλικιακή φάση του ανθρώπου, την εφηβεία. Προτείνει τη συστράτευση όλων μας σε μια συντονισμένη προληπτική συμμετοχική δράση και στηλιτεύει την παθητική μας στάση που ισοδυναμεί με συγκάλυψη και συνενοχή στο «αθέατο έγκλημα» που διαπράττεται σε βάρος των νέων μας.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που πραγματικά αξίζει να υπάρχει σε κάθε σχολική αλλά και ατομική βιβλιοθήκη, αφού θίγει με την ανάλογη υπευθυνότητα, διακριτικότητα κι ευαισθησία, ένα τόσο φλέγον ζήτημα για τη μαθητική κοινότητα και την ευρύτερη κοινωνία, επιτυγχάνοντας να μυήσει με τρόπο σαφή, κατανοητό και εύληπτο κάθε ενδιαφερόμενο.

* Ο Ευστράτιος Τζιμής είναι περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου.