Ο τέτανος είναι μια πολύ σοβαρή νόσος, που προσβάλλει τα άλογα και μπορεί να τα οδηγήσει στο θάνατο. Η περίοδος επώασης της μόλυνσης από το κλωστηρίδιο του τετάνου (Clostridium tetani) ποικίλλει από μία έως αρκετές εβδομάδες, αλλά συνήθως ο χρόνος αυτός κυμαίνεται μεταξύ 10 και 14 ημερών. Αρχικά παρατηρείται μια εντοπισμένη δυσκαμψία που αφορά στους μασητήρες μύες, καθώς και τους μύες του τραχήλου, τα οπίσθια άκρα και την περιοχή όπου εντοπίζεται η εστία της αρχικής μόλυνσης. Γενικευμένη δυσκαμψία παρατηρείται περίπου μία ημέρα αργότερα, συνοδευόμενη από τονικούς σπασμούς και υπεραισθησία. Τα αντανακλαστικά αυξάνουν σε ένταση και το άλογο μπορεί να αρχίσει να αντιδρά εξαιρετικά βίαια υπό την επίδραση οπτικών ή ηχητικών ερεθισμάτων. Ο σπασμός των μυών του κεφαλιού προκαλεί δυσκολία στη μάσηση και κατάποση της τροφής, μια κατάσταση που είναι ευρέως γνωστή με τον όρο «lockjaw» (απόδοση στα ελληνικά: «κλειδωμένη γνάθος»).
Στα άλογα τα αυτιά παίρνουν όρθια θέση, η ουρά παραμένει άκαμπτη και σε έκταση, οι μυκτήρες (ρουθούνια) είναι διεσταλμένοι και το τρίτο βλέφαρο του ματιού προβάλλει. Υπάρχει εμφανής δυσκολία στο περπάτημα, τη στροφή και τη μετακίνηση του ζώου προς τα πίσω. Οι σπασμοί των μυών του τραχήλου και της πλάτης προκαλούν οπισθότονο (υπερέκταση της κεφαλής προς τα πίσω), ενώ η ακαμψία των άκρων κατά την όρθια στάση κάνει το ζώο να μοιάζει με ένα κομμάτι ξύλο. Η εφίδρωση είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό της νόσου. Οι γενικευμένοι σπασμοί επιδρούν αρνητικά στο αναπνευστικό και το κυκλοφορικό σύστημα.
Η θερμοκρασία του σώματος των προσβεβλημένων ζώων συνήθως παραμένει ελαφρώς πάνω από την ανώτερη φυσιολογική, αλλά σε σοβαρά περιστατικά μπορεί να φτάσει ακόμη και στους 42 - 43°C, λίγο πριν από το θάνατο. Η θνησιμότητα αγγίζει το 80%. Σε ζώα που επιβιώνουν, υπάρχει μία κρίσιμη περίοδος δύο - έξι εβδομάδων. Ανοσία συνήθως δεν αναπτύσσεται μετά την ανάρρωση του ζώου.

Έλεγχος - Προφύλαξη - Θεραπεία
Η προφύλαξη από τον τέτανο μπορεί να γίνει με εμβολιασμό των ζώων. Αν μετά την εφαρμογή του εμβολιασμού συμβεί κάποιος σοβαρός τραυματισμός, τότε το ζώο θα πρέπει να επανεμβολιαστεί, ώστε να ενεργοποιηθεί εγκαίρως το ανοσοποιητικό σύστημα και να επιτευχθεί αύξηση του αριθμού των αντισωμάτων στον ορό του αίματος.
Παράλληλα, θα πρέπει να γίνεται εμβολιασμός με αντιτετανικό εμβόλιο, το οποίο θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από 30 ημέρες. Οι εγκυμονούσες φοράδες θα πρέπει να εμβολιάζονται περίπου έξι εβδομάδες πριν από τον αναμενόμενο τοκετό και τα πουλάρια μεταξύ πέντε και οκτώ εβδομάδων της ζωής τους. Σε περιοχές που παρουσιάζουν υψηλό ρίσκο για εμφάνιση της νόσου, θα πρέπει να χορηγείται αντιτετανικός ορός στα πουλάρια αμέσως μετά τη γέννησή τους και κάθε δυο - τρεις εβδομάδες μέχρι την ηλικία των τριών μηνών. Από την ηλικία αυτή και έπειτα, μπορεί να πραγματοποιηθεί εμβολιασμός με αντιτετανικό εμβόλιο.

Πηγή: The Merck Veterinary Manual

* Η Μαρία Πέρρου και ο Γιώργος Παλαιολόγος είναι κτηνίατροι του Κτηνιατρικού Κέντρου.