«Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο» η 22α Σεπτεμβρίου κι έτσι έμαθα πως μπορώ να κινηθώ μ’ όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, χωρίς εισιτήριο. Βέβαια η Θεσσαλονίκη, όπου περνώ τις διακοπές μου, δεν έχει πολλές εναλλακτικές δυνατότητες, αλλά δεν βαριέσαι, θα χρησιμοποιήσω το βρισκάμενο, που θα ‘λεγε κι η γιαγιά μου.
Πήρα λοιπόν τον εγγονό μου κι ανεβήκαμε στο πρώτο λεωφορείο του μεγαλοπρεπούς Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης. Μιας ακραιφνώς ιδιωτικής εταιρείας, που δημιουργήθηκε στην δεκαετία του 1950, όταν ο τότε Κωνσταντίνος Καραμανλής ξήλωσε, όπως λένε εδώ, τα τραμ και εγκατέστησε την λεωφορειακή συγκοινωνία. Τον οποίο ΟΑΣΘ κάθε αντιπολίτευση δήλωνε ότι θα τον καταργήσει ή τουλάχιστον θα τον εξυγιάνει, ώστε να μην εκμεταλλεύεται μονοπωλιακά, τις μετακινήσεις των Θεσσαλονικέων, των πολιτών ως γνωστόν της μεγάλης φτωχομάνας, της βασίλισσας των Βαλκανίων, ακόμα και σήμερα που μετονομάστηκαν σε Νοτιοανατολική Ευρώπη, της νύμφης του Θερμαϊκού και άλλα ωραία.
Κι όταν ο πάλαι ποτέ φίλος μου Νίκος Ακριτίδης, ήταν δημοτικός σύμβουλος της πολύπαθης αυτής πόλης, άστραφτε και βροντούσε όταν άκουγε ΟΑΣΘ, αλλά μετά, όταν το 1981 έγινε πρώτος υπουργός Συγκοινωνιών του φορτσάτου και επαναστατημένου ΠΑΣΟΚ, του ‘δωσε μια παράταση ζωής 20 χρόνων, γιατί όψιμα ανακάλυψε πως ο μπαμπάς του συνυπουργού του Άκη Τσοχατζόπουλου ήταν στέλεχος του οργανισμού αυτού. Και μετά, δεν ξέρω για ποιο ακριβώς λόγο, του ‘δωσαν άλλη μια παράταση είκοσι χρόνων και τώρα οι Θεσσαλονικείς, περιμένουν την λειτουργία του μετρό, να δουν άσπρη μέρα. Ποια άσπρη δηλαδή, αφού οι συρμοί του θα κυκλοφορούν στα έγκατα της γης, αλλά λέμε τώρα.
Προχώρησε το λεωφορείο κι εκεί που έλεγες πως θα τρέχει με χίλια, αφού σύμφωνα με τα λεγόμενα διανύαμε την «ημέρα χωρίς αυτοκίνητο», πήχτρα τα Ι.Χ., το ένα πάνω στο άλλο και τροχονόμος ούτε για δείγμα. Έ, είπαν οι άνθρωποι, αφού δεν θα ‘χει η πόλη αυτοκίνητα, τι να κάνουμε, να βγούμε στους δρόμους. Μπήκε το έρμο το όχημα στον λεωφορειόδρομο, αλλά πώς να προχωρήσει, αφού όλα τα ταξί του κόσμου βρίσκονταν σ’ αυτόν. Μεγάλη δύναμη αυτοί οι ταξιτζήδες σκέφτηκα, αφού κατάφεραν να καταργήσουν στην πράξη τον σχετικό νόμο. Είχαν βέβαια και την θερμή υποστήριξη δυο μεγαλονεοδημοκρατών, του άλλοτε φτερωτού γιατρού, που εδώ και μερικά χρόνια παριστάνει τον δήμαρχό της Θεσσαλονίκης και του πασίγνωστου στο πανελλήνιο Παναγιώτη Ψωμιάδη, που έχει πάρει αγκαλιά τη νομαρχία, επενδύοντας στην ανικανότητα και τον απροκάλυπτο κομματισμό των προκατόχων του. Που καταντήσανε την Θεσσαλονίκη, την μεγαλούπολη που αναδύει οσμή επαρχίας. Μια μεγαλούπολη χωρίς συγκοινωνίες, χωρίς δρόμους, χωρίς χώρους στάθμευσης, χωρίς φυσιογνωμία.
Στην πόλη αυτή, που την λοιδορούν αποκαλώντας την συμπρωτεύουσα, επειδή δυο μέρες τον Σεπτέμβριο στη Διεθνή Έκθεση κι άλλες δυο στις 26 - 28 Οκτωβρίου κάθε χρόνο, μεταφέρεται η κυβέρνηση, πραγματοποιούνται 836.000 μετακινήσεις την ημέρα με τα ιδιωτικά αυτοκίνητα και μόνο 532.000 με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, που δεν είναι άλλα από τα λεωφορεία του επιδοτούμενου ΟΑΣΘ. Αριθμοί σχιζοφρένειας, αν μάλιστα σκεφθεί κανείς πως για 20 περίπου χρόνια, οι διάφοροι φορείς της μάλωναν για το αν θα έπρεπε να γίνει μετρό ή τραμ, να ανακουφίσει λίγο, το πολεοδομικό συγκρότημα από την δολοφονική ασφυξία.
Κι ενώ παρακολουθούσα με πραγματική αγωνία, τις προσπάθειες αυτού του λεωφορείου να διολισθήσει ανάμεσα σε ταξί, δίκυκλα, σχολικά, αστυνομικά και διάφορα άλλα αυτοκίνητα, που καταπατούσαν όλα μαζί, τον διαγραμμισμένο «λεωφορειόδρομο», πληροφορούμενος από την εφημερίδα ότι το απόγευμα, στην παραλιακή λεωφόρο, ο και «ατσαλάκωτος» αποκαλούμενος δήμαρχος θα μοίραζε 50 ποδήλατα σε νέους για να τα χρησιμοποιούν μάλλον στην ταράτσα του σπιτιού τους, αφού δεν υπάρχει ίχνος ποδηλατοδρόμου, έγινε το θαύμα.
Εμφανίστηκε ένας ελεγκτής σοβαρός, όπως ταιριάζει στην περίσταση, ζητώντας μου το εισιτήριο της διαδρομής. Του απάντησα φυσικά ότι δεν έχω, αφού συμμετέχω στον εορτασμό της ημέρας χωρίς αυτοκίνητο. Κι αυτός μου αντέλεξε ότι δεν ξέρει τίποτα σχετικό. Κάποιοι, όχι πολλοί, συνεπιβάτες μου συμφώνησαν υποτονικά μαζί μου, αλλά ο ελεγκτής απτόητος επέμενε, πως αυτά είναι για την Αθήνα κι όχι για την Θεσσαλονίκη, όπου οι συγκοινωνίες είναι ιδιωτικές κι όχι δημόσιες. Θεέ και Κύριε. Η επιμονή μου να μην πληρώσω εισιτήριο, έφερε την απαίτηση του ελεγκτή να του καταβάλω το εικοσαπλάσιο της αξίας του, σύμφωνα με το νόμο. Και η εκ νέου άρνησή μου τον έκανε να με απειλήσει ότι θα καλούσε την αστυνομία, να με οδηγήσει στον εισαγγελέα. Ο καβγάς είχε ανάψει για τα καλά, όταν το κλάμα και ο τρόμος του μικρού συνοδού μου, ευαισθητοποίησε τους επιβάτες κι ανάγκασε τον ελεγκτή να αποστεί του καθήκοντός του, εγκαταλείποντας την προσπάθειά του να με συλλάβει. Κι όλα κύλησαν ομαλά. Όλοι παραδεχθήκαμε έμμεσα πως «η ημέρα χωρίς αυτοκίνητο», αφορούσε μόνο την Αθήνα, όπως και τα 90 στα εκατό πράγματα που συμβαίνουν σ’ αυτή την χώρα των μεγάλων λόγων και των ανύπαρκτων έργων, συμβαίνουν μόνο στο κλεινόν άστυ.
Μια ιστορία και μια κουβέντα, που θα μπορούσε να συμβεί σ’ οποιοδήποτε σημείο της επικράτειας, που βουλιάζει στην αδιαφορία των τοπικών της παραγόντων και το ενδιαφέρον όλων όσων κρατούν σφραγίδα και υπογραφή, για την πρωτεύουσα. Ήταν ακόμα μια μέρα σαν τις άλλες, για όλο τον κορμό της χώρας, πλην της όλβιας και αδιατάρακτης πρωτεύουσάς της.