Από το πρωθυπουργικό «Κουφέτο» στην αδιατάρακτη Ιστορία…

01/07/2012 - 05:56
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα διαχρονικής στρατηγικής επιλογής της Ελληνικής Πολιτείας στους τομείς της Παιδείας, της ανάπτυξης και της πολιτισμικής θωράκισης του εθνικού χώρου.
Φίλοι αναγνώστες που είχαν την καλοσύνη να ασχοληθούν με προηγούμενο σχόλιό μου περί του ρόλου του πανεπιστημίου στην αντιμετώπιση της υπαρξιακής αγωνίας των ανύπανδρων στην περιφέρεια, κατά το πρωθυπουργικό ρηθέν, έθεσαν το ερώτημα της διευκρίνισης της θέσης μου ότι το κατασκεύασμα «Κάθε πόλη κι ΑΕΙ, κάθε χωριό και ΤΕΙ…» είναι ανιστόρητο και απολιτικό. Θεωρώντας ότι το ευγενές ενδιαφέρον τους χρήζει όντως απάντησης, επιχειρώ εδώ να συνεισφέρω τεκμήρια στην εκ μέρους τους αξιολόγηση αυτού του φαινομένου, που χαρακτήρισα ως «ιδεοληπτικό χάος» στη στρατηγική για το «νέο» (;) περιφερειακό πανεπιστήμιο. Στο σύντομο αυτό σημείωμα θα ασχοληθώ με το ανιστόρητον του πράγματος.
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα διαχρονικής στρατηγικής επιλογής της Ελληνικής Πολιτείας στους τομείς της Παιδείας, της ανάπτυξης και της πολιτισμικής θωράκισης του εθνικού χώρου. Ο συμπαγής ακαδημαϊκός «μύθος» του ιδρύματος αποδέχεται το Πανεπιστήμιό μας ως συνέχεια του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, του ιδρυθέντος το 1919 με απόφαση της τότε κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, με πρώτο πρύτανη έναν εκ των κορυφαίων της ευρωπαϊκής επιστήμης, τον καθηγητή Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Έμβλημά του το ρητό «Φώς εξ Ανατολών». Η Μικρασιατική Καταστροφή συμπαρέσυρε το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης στην πρόσκαιρη λήθη, ημέρες μόλις πριν από την έναρξη της λειτουργίας του. Το 1929, με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων, επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου και υπουργίας Παιδείας του Γεωργίου Παπανδρέου, αποφασίστηκε η δημιουργία πανεπιστημίου στο χώρο του Αρχιπελάγους, με έδρα τη Μυτιλήνη ή τη Χίο. Το χρονικό ορόσημο επανεκκίνησης ή επανίδρυσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου ορίζεται το 1984, επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου, με υπογραφή του υπουργού Παιδείας Απόστολου Κακλαμάνη. Πρόεδρος της πρώτης διοικούσας επιτροπής του ιδρύματος ανέλαβε ο νυν ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Περιβάλλοντος Κωνσταντίνος Σοφούλης· η δράση και συλλογιστική της Διοικούσας αυτής έχει σφραγίσει κατά ανεξίτηλο τρόπο την πορεία μας, σε όλα τα επίπεδα.
Ο «μύθος» δεν είναι, όμως, ούτε αυτο-επιβεβαιούμενη προφητεία ούτε αυτο-συγχαρητήρια διαπίστωση. Ας μου επιτραπεί να υπενθυμίσω ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου δε συσχετίζεται με τις υποτονικές και ανάπηρες επιλογές της Μεταπολιτευτικής Ελλάδας - πλην Α. Παπανδρέου -, αλλά ότι η ύπαρξη ελληνικού πανεπιστημίου στο γεωγραφικό μεταίχμιο Ευρωπαϊκής Ανατολής και Ασιατικής Δύσης έρχεται, από τα βάθη του Χρόνου, ως διακύβευμα πολιτισμού.
Ας μου επιτραπεί να μεταγράψω την ιστορικού βάθους «Εγκύκλιο των Χιωτών» προς τους Έλληνες της τότε Διασποράς, με την έκκληση να υποστηριχθεί η ίδρυση του πρώτου Ιδρύματος Ανωτάτων Σπουδών για την Ελλάδα, στο νησί:
«[…] Τη δική σας συνδρομή πρέπει κυρίως να ζητήσουμε, αγαπητοί μας αδελφοί… Εγκατεστημένοι στις πόλεις και το περιβάλλον των φωτισμένων εθνών, είστε αυτόπτες μάρτυρες όλων των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι επιστήμες και οι τέχνες, αφού σας είναι προσιτά τα θέατρα των Ευρωπαίων… Δημιουργώντας αυτό το ίδρυμα, το μόνο που κάνουμε είναι να υπακούμε στη φωνή της πατρίδας, πραγματοποιούμε απλώς και μόνον τις ευχές όλων των Ελλήνων, και πρωτίστως των δικών σας, που από τη θέση που βρίσκεστε, μπορείτε να κρίνετε καλύτερα από τον καθένα μέχρι ποιο σημείο ο Διαφωτισμός μπορεί να συντελέσει στο να ξανακερδίσουμε για το έθνος μας την υπόληψη των ξένων που ποτέ δεν θα έπρεπε να χάσει…» Πότε εγράφη το κείμενο αυτό; Δυστυχώς το 1802!
Ας μου επιτραπεί, επίσης, να παραθέσω τη γενέθλιο διακήρυξη του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, στις 19 Οκτωβρίου 1919, για το Πανεπιστήμιό μας:
«[…] Προς ικανοποίησιν των εγγυτέρων αναγκών, πρέπει κατ’ αρχάς να επιληφθώμεν της διανοητικής προπαρασκευής των τάξεων εκείνων νέων ανθρώπων, οι οποίοι θα κληθούν να συντρέξουν εις την οικονομικήν ανάπτυξιν της χώρας […]
Γενεαί ολόκληραι γεωλόγων, γεωγράφων, φυσιογνωστών και οικονομολόγων, χωρίς να ομιλήσωμεν διά τους ιστορικούς, τους γλωσσολόγους ή τους κοινωνιολόγους, οφείλουν να αφιερώσουν την ζωήν των εις την μελέτην της πατρίδος μας, μέχρις ου αχθώμεν εις την βαθμίδα ακριβούς επιγνώσεως ταύτης, την οποίαν χρειαζόμεθα […].»
Αιώνες μετά το Διαφωτισμό του Αδαμάντιου Κοραή, 100 χρόνια μετά την απόφαση Βενιζέλου και Καραθεοδωρή, κυρίως όμως μετά τόσο αίμα και πόνο, τέτοια στρατηγική και τόσο αγώνα Ζωής από τον Ελληνισμό των Άκρων, είναι επιτρεπτό άραγε να καταλήγουμε σε σκέψεις, που ακόμα και κατά τον correct θεσμικό Λόγο της ΠΟΣΔΕΠ είναι «συκοφαντικές, απαξιωτικές, ισοπεδωτικές και κακόγουστες»; Επειδή βρήκαμε εύκαιρο τον Καλλικράτη ως κατασκευή, πόθεν έλκεται η λογική ή ιστορική νομιμοποίηση για το πλάσιμο μιας εικόνας περί σοβιετικού τύπου πανεπιστημίων, περί ψοφοδεών ακαδημαϊκών αρχών ή μιας καθηγητικής μαφίας; Όλα δε τούτα ως εναρκτήριες παραδοχές μιας «δημοκρατικής» διαβούλευσης; Δεν καταλαβαίνω…
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ως έχει σήμερα, είναι από τα ελάχιστα παραδείγματα σεβασμού των όσων είπαν οι Πατέρες, μέχρι τελευταίας τελείας των λόγων τους! Εκτός κι αν η πατροκτονία είναι αναγκαία πράξη προς την ψυχολογική απελευθέρωση. Περίεργο, όμως, αυτό για το νυν πρωθυπουργό! Ιδιαίτερα αυτόν, που, ορθώς, αγωνίζεται στα πέρατα της Γης για την ανάκτηση της «αξιοπιστίας» της χώρας (;), του έθνους (;), της πατρίδας (;), της φυλής (;) - συγγνώμη, έχω λίγο μπερδευτεί με τους εν ενεργεία συμβολισμούς -, είναι δε ακατανόητο το πώς δεν αντιλαμβάνεται ότι η αξιοπιστία είναι εξαγώγιμο προϊόν κι όχι εισαγόμενη εκδούλευση των υψηλών συνδαιτυμόνων του! Πώς δεν αντιλαμβάνεται ότι ο στόχος που ο ίδιος θέτει περί εξωστρεφούς στρατηγικής των ελληνικών πανεπιστημίων δεν μπορεί ποτέ να επιτευχθεί από ιδρύματα που ευτελίζει διά των λόγων του; Τι να πω άλλο, πέραν της ρήσεως των Χιωτών, το 1802, περί του Ιδρύματος του Αρχιπελάγους, «να ξανακερδίσουμε για το έθνος μας την υπόληψη των ξένων που ποτέ δεν θα έπρεπε να χάσει…», αλλά και του αποφθέγματος του Διαφωτιστού de Bonnard «η σιωπή είναι η κατάσταση του βλακός, αλλά και η αρετή του σοφού…».

* Ο Ανδρέας Τρούμπης είναι πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey