«Ποτέ δεν είναι αργά για τα όνειρά μας. Πάντα θα υπάρχει χρόνος αρκεί να υπάρχει δύναμη, υπομονή και επιμονή να κυνηγάμε τους στόχους μας, ώστε όλο αυτό να είναι ένα ταξίδι που το κάνεις βήμα - βήμα. Φυσικά τίποτε δεν γίνεται χωρίς κόπο και δυσκολία, χωρίς στερήσεις σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής μας. Οπότε ποτέ δεν είναι αργά για μένα και για κανέναν άνθρωπο, να ξεκινήσει να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα» είπε η Ευρικόμη Σάββα στη συνέντευξη της στο «Ε» μιλώντας για το ταξίδι της γνώσης που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια και για την πυξίδα της που αυτή τη φορά δείχνει προς την διαχείριση της Κοινωνικής Πρόνοιας τη δεκαετία του ’40 και την δράση του Ερυθρού Σταυρού.
Για όσους δεν γνωρίζουν η Ευρικόμη Σάββα κατάγεται από την Φίλια. Η λαχτάρα της για την γνώση και τη μάθηση ήταν αιτία που, σε ηλικία 38 ετών, αποφασίζει να συνεχίσει το Δημοτικό. Πήγε στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Μυτιλήνης, έπειτα στο Εσπερινό Λύκειο και κατάφερε να περάσει στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης στη Φλώρινα.

Η γνωριμία με την προφορική Ιστορία

Μετά τις σπουδές στην Φλώρινα θα επιστρέψει στη Λέσβο και δίνει εξετάσεις για μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας. Τότε γνώρισε την πειθαρχία της προφορικής ιστορίας, με την οποία ενθουσιάστηκε. Η πρώτης της δουλειά ήταν η διπλωματική της με τον Εμφύλιο στη Λέσβο μέσα από προφορικές μαρτυρίες. «Είδα ότι η προφορική ιστορία έχει να δώσει εξαιρετικά πράγματα, είναι βιωματικές αφηγήσεις των ανθρώπων, είναι υποκειμενικότητα, είναι κάτι ριζοσπαστικό και δημοκρατικό συνάμα, είναι εξανθρωπισμός της ιστορίας. Ένας ερευνητής - ιστορικός μπορεί να δώσει βήμα σε φωνές ανθρώπων να ακουστούν, γιατί οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να μιλήσουν και να πουν τα βιώματά τους και τις εμπειρίες τους. Ιστορία δεν είναι μόνο η επίσημη ιστορία -αυτή που βρίσκουμε στα βιβλία, η ακαδημαϊκή ιστορία- είναι και η κοινωνική ιστορία, η ιστορία από κάτω. Είναι καλό η μία ιστορία να συμπληρώνει την άλλη».

Όλα αυτά τα χρόνια η κα Σάββα δραστηριοποιείται στις ομάδες προφορικής ιστορίας και συνηγόρησε στην σύσταση μιας τέτοιας ομάδος στην Μυτιλήνη, της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Λέσβου (Ο.Π.Ι.ΛΕΣ).

Η νέα έρευνα

Τα δύο τελευταία χρόνια έπεσαν στα χέρια της κάποια αδημοσίευτα αρχεία του Ερυθρού Σταυρού, στη Δυτική Μακεδονία. «Σκέφτομαι να ξεκινήσω μια έρευνα στη διαχείριση της κοινωνικής πρόνοιας τη δεκαετία του ‘40. Φυσικά η αγαπημένη μου δεκαετία είναι αυτή, πιστεύω ότι έχει να δώσει πάρα πολλά ακόμη, αν και έχουν γραφτεί ήδη πάρα πολλά. Αλλά η κοινωνική πρόνοια, η φιλανθρωπία που υπήρχε τότε, όπως οριζόταν τότε, την δεκαετία του ’40, νομίζω δεν έχει ερευνηθεί ακόμη στη χώρα και στη Δυτική Μακεδονία, απ’ όσο ξέρω, καθόλου. Οπότε θέλω να δω πως ήταν η δεκαετία εκείνη, τι παροχές υπήρχαν, τι κοινωνική πρόνοια, από ποιους εκφράζονταν εκτός από τον Ερυθρό Σταυρό. Ήταν για παράδειγμα, ο έρανος της Βασίλισσας, ήταν άλλες οργανώσεις, ήταν εκκλησιαστικές, ήταν Σύλλογοι και φυσικά να μελετήσω την έμφυλη διάσταση του Ερυθρού Σταυρού εκείνη την δεκαετία» και εξήγησε ότι το 99% του προσωπικού του Ερυθρού Σταυρού ήταν γυναίκες. «Οι γυναίκες της αντίστασης έχουν ερευνηθεί πλήρως και από την Ιστορικό κα Βερβενιώτη και από άλλους ιστορικούς. Οι γυναίκες του Ερυθρού Σταυρού είχαν μία μεγάλη δράση σε όλη την Ελλάδα και για εκείνη την δεκαετία δεν έχουν ερευνηθεί» και προσθέτει ολοκληρώνοντας: «Δεν θα έλεγα ότι η κοινωνική πρόνοια έχει επιστρέψει σήμερα στα επίπεδα φιλανθρωπίας, γιατί έχουν αλλάξει τα κοινωνικά δεδομένα, έχει αλλάξει ο χρόνος, οι πολιτικές κά. Μεσολάβησε μία κρίση, οπότε βλέπουμε μέσα από αυτή τη κρίση - οικονομική, μεταναστευτική- ξεκίνησε μία αυτοοργάνωση μία αλληλεγγύη. Υπό αυτή τη μορφή νομίζω πως μπορούμε σήμερα να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο».