Συνεχίζουμε σήμερα τις αφιερωμένες στη συμμετοχή της Λέσβου στον επαναστατικό Αγώνα του 1821 επιφυλλίδες μας, με την αναφορά μας σε μία άλλη προσωπικότητα με μεγάλη δράση αλλά, πιστεύω, άγνωστη εν πολλοίς στο λεσβιακό κοινό. Πρόκειται για τον Βασίλειο Μπούχλια-Πωγωνάτο, που οι συγκυρίες το έφεραν ώστε να μην τύχει της ανάλογης προβολής, όπως λ.χ. έγινε, -τουναντίον, και δικαίως- για τον Βενιαμίν Λέσβιο. Θα επιχειρήσουμε, λοιπόν στις επιφυλλίδες που θα ακολουθήσουν, να δώσουμε και κάποια βιογραφικά στοιχεία για την οικογένεια αυτή των Μπούχλια, προκειμένου να σχηματίσουμε μια ολοκληρωμένη, κατά το δυνατόν, εικόνα της και φυσικά του επιφανούς μέλους της Βασιλείου Μπούχλια, που κυρίως μας ενδιαφέρει.

Ο Ιω. Μουτζούρης πρώτα και ο Στράτος Χατζηγιάννης λίγο αργότερα έφεραν στο προσκήνιο τον Μπούχλια, αλλά πιστεύω ότι δεν έχουμε «εξοφλήσει» τους λογαριασμούς μας με την προσωπικότητα αυτή και τα όσα προσέφερε στον Αγώνα. Να σημειώσουμε όμως ότι πριν από τους δύο παραπάνω λέσβιους συγγραφείς εκείνος που πρώτος προσκόμισε στοιχεία για τον Μπούχλια είναι ο Γ. Αρβανιτάκης, που, όπως ο ίδιος αναφέρει, το 1923 στην Ιόππη συνάντησε συγγενείς του Μπούχλια, που είχαν στην κατοχή τους οικογενειακό αρχείο απόπου άντλησε διάφορα πρωτότυπα έγγραφα που δημοσίευσε στο Δελτίο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (τόμος 9, 1926, σ. 601 κ.εξ.), σε σχετική μελέτη με τον τίτλο «Λέσβιοι εν τω Αγώνι».

Από τα λίγα βιογραφικά στοιχεία του που έχουν δημοσιευθεί ο Βασίλειος Μπούχλιας φαίνεται ότι κατάγεται από αρχοντική λεσβιακή οικογένεια. Συγκεκριμένα σε πατριαρχικό έγγραφο του οικουμενικού πατριάρχη Γρηγορίου Ε´, που εκδόθηκε τονΔεκέμβριο του 1821, αναφέρεται ότι ο Ιωάννης Μπούχλιας-Πωγωνάτος -πατέρας ίσως του Βασιλείου- κατάγεται από επιφανή λεσβιακή οικογένεια και ότι στην πατρίδα του κατέχει μεγάλη κτηματική περιουσία και ότι πρέπει να τον εκτιμούν και να τον σέβονται όλοι οι ομογενείς.

Με άλλα λόγια το πατριαρχικό αυτό γράμμα αποτελεί μια συστατική επιστολή ανωτέρου βαθμού, καθώς εγγυάται ο ίδιος ο οικουμενικός πατριάρχης για τα αναγραφόμενα σε αυτήν. Και πράγματι το «πιστοποιητικόν» αυτό στις 13 Ιανουαρίου 1821 επικυρώνεται και από το «Υπουργικόν Ρωσσικόν Γραφείον της Αυτού Μεγαλειότητος εν Κωνσταντινουπόλει» και αποκτά και την ισχύ διπλωματικού εγγράφου.

Ο επόμενος σταθμός της οικογένειας Μπούχλια-Πωγωνάτου, σύμφωνα πάντα με τις πρωτογενείς πηγές που έχουμε έως τώρα στη διάθεσή μας, είναι η Τήνος. Εκεί, όπως γνωρίζουμε, είχαν καταφύγει αρκετοί Λέσβιοι προκειμένου να λάβουν μέρος στον Αγώνα. Αυτοί λοιπόν οι πατριώτες «Λέσβιοι την πατρίδα... συσκεφθέντες περί απελευθερώσεως της πατρίδος αυτών Λέσβου» αποφάσισαν να εκλέξουν τρία άτομα (Γεώργιος Μ., Αντώνιος Σ. και Βασίλειος Μπούχλιας), τα οποία να τα στείλουν στην Πελοπόννησο ή όπου αλλού για να ενεργήσουν τα δέοντα για την απελευθέρωση του νησιού μας. Τους παρέχουν λοιπόν την άδεια να πράξουν οτιδήποτε κρίνουν επωφελές για τον σκοπό αυτό.

Η ενέργεια αυτή συντελείται στο νησί της Τήνου στις 20 Οκτωβρίου 1821 και την ίδια ημέρα ο μητροπολίτης Τήνου Γεράσιμος επικυρώνει το συστατικό-πιστοποιητικό των τριών Λεσβίων που εξ ονόματος όλων των άλλων θα προέβαιναν σε όποιες ενέργειες έκριναν αποτελεσματικές για την επιτυχία του σκοπού, δηλαδή την απελευθέρωση της Λέσβου από τον οθωμανικό ζυγό.

Φυσικά πάντα πρωταγωνιστής στις κινήσεις αυτές είναι ο Βασίλειος Μπούχλιας, τον οποίο βρίσκουμε και σε άλλο έγγραφο που απευθύνεται αυτή τη φορά προς τον πρίγκιπα Δημήτριο Υψηλάντη, που έχει φθάσει στην Πελοπόννησο για να τεθεί επικεφαλής των αγωνιζομένων, μετά από την αποτυχία του αδελφού του Αλέξανδρου στα γνωστά γεγονότα της Μολδοβλαχίας τον Φεβρουαρίου 1821.

Στο τελευταίο έγγραφο, με ημερομηνία και πάλι 20 Οκτωβρίου 1821 (Τήνος) συστήνονται και πάλι οι τρεις πατριώτες που έχουν εκλέξει οι Λέσβιου αγωνιστές, ενώ ειδικότερα για τον Βασίλειο Μπούχλια αναφέρεται ότι «ο εις των οποίων Βασίλειος Μπούχλιας και πρότερον κατά τον εν Ύδρα παναίσιόν της ερχομόν παρασταθείς τη ση Υψηλότητι και υπέρ της πατρίδος αναφοράν προς αυτήν επιδούς έλαβεν ηγεμονικάς επιστολάς...».

Με άλλα λόγια ο Βασίλειος Μπούχλιας ήδη είχε συναντήσει τον Δημ. Υψηλάντη κατά την άφιξή του στην Ύδρα από την Τεργέστη και του είχε επιδώσει αναφορές με τα αιτήματα για την απελευθέρωση της Λέρσβου.

Αλλά, όπως αναφέραμε, με τον Βασίλειο Μπούχλια θα ασχοληθούμε και στις επόμενες επιφυλλίδες μας.