Το νησί μας, η Λέσβος, ευτύχησε να γιορτάσει και φέτος με την οφειλόμενη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια την 111^η επέτειο της απελευθέρωσής της από τον ζυγό των Τούρκων. Είναι κοινή συνείδηση των κατοίκων της πως στην απελευθέρωση αυτή σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Μέγας Ταξιάρχης του Μανταμάδου που γιορτάζει τη μέρα της απελευθέρωσης, την 8^η Νοεμβρίου και έχει κάτω από τις φτερούγες του και προστατεύει ολόκληρο το νησί. Ο Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου είναι το πιο σημαντικό θρησκευτικό, και όχι μόνο, κέντρο του νησιού και αναπτύσσει πλήθος από κοινωφελείς δραστηριότητες. Σε αυτές εντάσσεται και η εδώ και πολλά χρόνια έκδοση Αγιολογίου -Ημερολογίου με θέμα που σχετίζεται με τον Μανταμάδο και ολόκληρο το νησί.

Έτσι και φέτος το Ιερό αυτό προσκύνημα, με τις ευλογίες του Μητροπολίτου Μηθύμνης και το ενδιαφέρον του Πρωτοπρεσβυτέρου Ευστρατίου Δήσσου, Προϊσταμένου του Ναού, και ολόκληρου του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, εξέδωσε το Αγιολόγιον -Ημερολόγιον του 2024 και το έθεσε στη διάθεση των πιστών. Το Ημερολόγιον -Αγιολόγιον αυτό που αποτελείται από 250 πολύχρωμες σελίδες εκτυπώθηκε και βιβλιοδετήθηκε στις εκδόσεις ΚΥΠΡΗ (Αθήνα), στις οποίες εκτυπώθηκαν και τα προηγούμενα και στις οποίες οφείλονται συγχαρητήρια για την επιμελημένη τους εργασία, την αρτιότητα της έκδοσης και την καλαισθησία της.

Βέβαια, το Αγιολόγιον -Ημερολόγιον προσφέρει στον αναγνώστη όλα τα τυπικά στοιχεία ενός Αγιολογίου- Ημερολογίου αυτού του τύπου, όπως έγχρωμη εικόνα του εορταζόμενου κάθε μέρα αγίου, αλλά αυτή συνοδεύεται από σύντομη αναφορά στον Βίο του και από κάποια γνωμική ή αποφθεγματική φράση διδακτικού χαρακτήρα παρμένη από τη Αγία Γραφή ή κάποιο από τα βιβλία των Πατέρων της Εκκλησίας. Κατά τα άλλα αυτό είναι θεματικό, αφιερώνεται στην Αρχαία Λέσβο και στην πλούσια πολιτιστική της παράδοση. Αρχίζει με το Απολυτίκιο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ακολουθούν οι ευχές του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μηθύμνης Χρυσοστόμόυ και ο Πρόλογος του Υπεύθυνου της σύνταξης, Πρωτοπρεσβυτέρου Ευστρατίου Δήσσου. Αυτός αναφέρεται με γενικό τρόπο στην πνευματική παράδοση του νησιού μας και καταλήγει λέγοντας «Σε αυτή την αρχαία πολιτιστική ανάπτυξη και πνευματική δημιουργία που αποτελεί ένα πολύτιμο όσο και αδαπάνητο θησαυρό είναι αφιερωμένο το παρόν Ημερολόγιο-Αγιολόγιο του 2024 …..Μετά από διακοπή ενός έτους και απαίτηση των πιστών και των φίλων του Ταξιάρχη αποφασίσαμε να συνεχίσουμε το εγχείρημά μας και να προβάλουμε τη σπουδαία κληρονομιά του νησιού μας». Στη συνέχεια παρατίθεται άρθρο δικό μου με τίτλο «Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου: Μια αξιέπαινη προσπάθεια» που αναφέρεται στη γενικότερη κοινωνική προσφορά του Ιερού Ναού, αλλά επικεντρώνεται στην έκδοση των Αγιολογίων -Ημερολογίων που προηγήθηκαν και είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα της Μυτιλήνης «Εμπρός» στις 6 Ιανουαρίου του 2020.

Μετά από αυτά το Αγιολόγιο -Ημερολόγιο επικεντρώνεται στον βασικό του σκοπό, στην προβολή της Αρχαίας Λέσβου. Αναφέρονται οι Λέσβιοι Ολυμπιονίκες, τα πρόσωπα, όπως ο Ορφέας και ο Αριστοτέλης, που δεν γεννήθηκαν στη Λέσβο, αλλά συνδέθηκαν με κάποιο τρόπο με αυτή, και τα πρόσωπα που γεννήθηκαν στη Λέσβο και εκπροσώπησαν επάξια το λογοτεχνικό είδος που υπηρέτησαν, όπως ο Αρίων ο Μηθυμναίος, ο Τέρπανδρος, ο Πιττακός, ο Αλκαίος, η Σαπφώ, ο Θεόφραστος και πολλές κατώτερες, αλλά εξαιρετικά σημαντικές προσωπικότητες , όπως ο Λέσχης, η Ήριννα, ο Ελλάνικος, ο Ερμείας ο Μηθυμναίος, ο ιστορικός Χάρης ο Μυτιληναίος, ο ιστορικός και στρατιωτικός Θεοφάνης ο Μυτιληναίος, ο επιγραμματοποιός Αλφειός ο Μυτιληναίος , ο Περιπατητικός φιλόσοφος Αριστοτέλης ο Μυτιληναίος, ο ρήτορας Έρμαρχος, ο φιλόσοφος Κράτιππος ο Μυτιληναίος, ο ρήτορας και γραμματικός Λεσβώναξ, ο δάσκαλος του αυτοκράτορα Τιβέριου Ποτάμων, ο επιγραμματοποιός Κριναγόρας , ο διερμηνέας του Μ. Αλεξάνδρου Λαομέδων ο Μυτιληναίος, ο στρατιωτικός Αρχαιάνακτας , ο πλατωνικός Μενέδημος , ο γραμματικός Πραξιφάνης , ο συγγραφέας του μυθιστορήματος « Δάφνις και Χλόη». Γι όλους αυτούς, εκτός από τα σύντομα βιογραφικά στοιχεία, παρατίθενται στοιχεία από τα σωζόμενα έργα τους, π.χ. ποιήματα τους στο πρωτότυπο και σε μετάφραση, επιγράμματα, αποφθέγματα, γνωμικές ρήσεις τους κ.λπ. , ενώ τους πλαισιώνει πλούσιο έγχρωμο εικαστικό υλικό, πίνακες ζωγραφικής, αγάλματα, αγγεία κ.λπ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που παρατίθενται και αναφέρονται στις λατρείες των πόλεων της Λέσβου, όπως και αυτά που σχετίζονται με το Ιερό του Μέσσου και τα Καλλιστεία που διοργανώνονταν στη Λέσβο στην αρχαιότητα και είχαν Πανελλήνια απήχηση. Αξιόλογο είναι, ακόμη, και το αρχαιολογικό υλικό που κοσμεί το Αγιολόγιο -Ημερολόγιο, υλικό που σχετίζεται με το αρχαίο λιμάνι της Μυτιλήνης, με τις γενέτειρες των προσωπικοτήτων που προβάλλονται, την Ακρόπολη της Μυτιλήνης, το Ιερό του Ναπαίου Απόλλωνα στην Κλοπεδή, το Ναό του Διονύσου στο ακρωτήρι του Αγίου Φωκά στην Πύρρα, την Ακρόπολη της Ερεσού, την αρχαία Άντισσα, το Ιερό του Μέσσου, το αρχαίο θέατρο της Μυτιλήνης, τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Θερμής, το απολιθωμένο δάσος του Σιγρίου, το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Μόριας και πολλά άλλα ευρήματα που φυλάσσονται και εκτίθενται στο αρχαιολογικό Μουσείο της Μυτιλήνης.

Στον Επίλογό αναφέρεται : «Η Λέσβος φαίνεται πως είναι ευλογημένη από τον Θεό, πως είναι ευνοημένη από τη φύση. Έχει να επιδείξει μια λογοτεχνική παραγωγή και γενικότερη πολιτιστική ανάπτυξη όμοια της οποίας δεν έχει να παρουσιάσει κανένα άλλο ελληνικό νησί….». Και προστίθεται: «Μέχρι και σήμερα η πνευματική ζωή στο νησί μας συνεχίζεται από πολλούς αξιόλογους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών και φαίνεται πως η Λεσβιακή Πνευματική Άνοιξη δεν έχει ποτέ τελειώσει».

Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές αυτού του επίπονου και πολυδάπανου πνευματικού έργου.