Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

 Ο Ιωάννης-Ανδρέας Βλάχος έγραψε το 2005 και 2016 δύο θαυμάσια βιβλία: «Όμηρος και Λέσβος. Μέρος Α΄: Καλυψώ» και «Όμηρος και Λέσβος. Μέρος Β΄: Βρισηίδα και Χρυσηίδα. Αναζητώντας στην Λέσβο την ομηρική Χρύση», επίσης δημοσίευσε το 2016 και 2017 δύο εμβριθείς έρευνες στο «Λεσβιακό Ημερολόγιο»: «Σίγριον, ένα αφιερωμένο στην θεά Άρτεμη αρχαίο λιμάνι της Λέσβου» και «Γνώριζε ο Όμηρος την Ίσσα και την Άντισσα;»

Ο Όμηρος καταγράφει δύο ήρωες του Τρωικού πολέμου με τα ονόματα Ίσος και Άντιφος, οι οποίοι αποδίδονται αντίστοιχα ως επώνυμοι ήρωες της Ίσσας και της Άντισσας.

Οι σχετικοί στίχοι της Ιλιάδας (Λ 101-110) αναφέρουν σε μετάφραση: «Ο Αγαμέμνονας τράβηξε να σκοτώση τον Ίσο και τον Άντιφο, που ήταν κι οι δυο γιοι του Πριάμου, ο ένας νόθος και ο άλλος γνήσιος. Ήταν κι οι δυο τους στον ίδιο δίφρο επάνω, ο νόθος κρατούσε τα ηνία και δίπλα του ο ξακουστός Άντιφος πολεμούσε. Αυτούς τους είχε πιάσει κάποτε ο Αχιλλέας επάνω στις κοιλάδες της Ίδης ενώ βόσκαγαν τα πρόβατά τους και τους είχε δέσει με λυγαριάς κλωνάρια, και για να τους λύση πήρε λύτρα. Τώρα ο Αγαμέμνονας χτυπάει τον ένα με το δόρυ του κατάστηθα, πάνω από τον μαστό και τον άλλον, τον Άντιφο, τον κυνηγάει με το ξίφος, τον χτυπάει στ' αυτί και τον ρίχνει από το άρμα». (Γιάννης Οικονομίδης. «Ομήρου Ιλιάδα και Οδύσσεια». Εκδόσεις «Χρήσιμα Βιβλία», Αθήνα 1960, σ.223).

Το 1889, ο διακεκριμένος Γερμανός φιλόλογος Ernst Maass έγραψε: «Δεδομένου ότι ο Λεύκος (Δ 491) ο σύντροφος του Οδυσσέα έχει διαπιστωθεί ότι είναι από την Λευκάδα, και ο Πύρρος ο γιος του Αχιλλέα μπορεί να θεωρηθεί ως επώνυμος ήρωας μίας εκ των πόλεων με το όνομα Πύρρα, καθώς και ο Λάμπος (Ο 526) ο γιος του Πριάμου κατά τον Απολλόδωρο (ΙΙΙ 12,4) είναι επώνυμος της Λαμπώνειας της Άσσου, όπως είναι παραδεκτό και για άλλα προφανή τοπωνύμια μπορεί να θεωρηθεί ότι ο Ίσος είναι ένας επώνυμος ήρωας της Ίσσας». Επίσης, υποστηρίζοντας ότι: «ο Ίσος στο στίχο Λ 101 “αυτάρ ο βη ρ' Ίσόν τε και Άντιφον εξεναρίξων” δεν μπορεί να είναι μία μορφή του συνηρημένου επιθέτου ίσος (σ.σ. έισος)», οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι: «Η ορθή γραφή του ονόματος δεν πρέπει να ήταν Ίσος, αλλά Ίσσος». [«ΘΟΩΣΑ (α 69) ΙΣΟΣ (Λ 101)». Περιοδικό «Hermes», Βερολίνο, σ.645-646].

Το 2017, ο Βλάχος σημείωσε στο «Λεσβιακό Ημερολόγιο» (σ. 219): «Ο Άντιφος σχετίζεται και αυτός με κάποια πόλη της Λέσβου, και συγκεκριμένα με την Άντισσα» και ότι: «Είναι αξιοπρόσεκτο, πράγματι, ότι όχι μόνο τα ονόματα των δύο άτυχων Τρώων αδελφών θυμίζουν έντονα τα τοπωνύμια Ίσσα και Άντισσα, αλλά και η συγκεκριμένη θέση την οποία καταλαμβάνει ο καθένας στο άρμα στο οποίο έχουν επιβιβασθεί, και το οποίο μπορεί να αναγνωσθεί ως ποιητικό ισοδύναμο ενός ad hoc χάρτη της Λέσβου, αντιστοιχούν πιστά στην γεωγραφική θέση της Ίσσας και της Άντισσας σε σχέση με το σύνολο της μεγαλονήσου: επιβιβασμένος στο κέντρο του άρματος, ο Ίσος “κρατά τα χαλινάρια”, ενώ ο Άντιφος στέκεται δίπλα του. Επίσης όμως, ενώ τον Ίσο ο Αγαμέμνονας “τον χτυπά με το δόρυ του κατάστηθα επάνω από τον μαστό”, στο κέντρο δηλαδή του κορμιού του, τον Άντιφο θα τον τρυπήσει “με το ξίφος του κοντά στο αυτί”, στη άνω άκρη δηλαδή του κορμιού του. Προσθέτει μάλιστα ο Όμηρος, ώστε να μην υπάρξει καμία αμφιβολία σχετικά με αυτό που υπονοεί, ότι τον Άντιφο, ο Αγαμέμνονας θα τον “πετάξει έξω από το άρμα”, στην άκρα περιφέρεια δηλαδή του νησιού -ακριβώς όπως είναι και η θέση της Άντισσας σε σχέση με το κέντρο του, την Ίσσα».

Προσθέτω ότι εκτός από τον Ίσο της Ίσσας και τον Άντιφο της Άντισσας, καταλυτικά έδρασε στον Τρωικό πόλεμο ο γιος της Ίσσας, ο μάντις Πρύλις, ο οποίος ενώ ήταν εξ αίματος συγγενής του Πριάμου και οι Λέσβιοι πολεμούσαν εναντίον των Αχαιών, εκείνος δωροδοκούμενος προφήτευσε - πρότεινε στον Αγαμέμνονα ότι η Τροία θα πέσει εφόσον οι Αχαιοί κατασκευάσουν τον Δούρειο Ίππο.

Αριστείδης Κυριαζής

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.