Στις 24 Αυγούστου με υπουργική απόφαση καταστήθηκε παράνομη η διεξαγωγή του βιοσυντονισμού και των τεστ δυσανεξίας, εφόσον δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς πάνω στους οποίους βασίζονται, ενώ και ο τρόπος λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού δεν συνάδει με εκείνους τους ισχυρισμούς.

Αν και μπορούμε να ελπίζουμε ότι οι απάτες των τεστ δυσανεξίας και του βιοσυντονισμού έφτασαν στο τέλος τους, υπάρχουν αρκετές πηγές παραπληροφόρησης του κοινού που πρέπει να ελεγχθούν, συμπεριλαμβανομένων και μη επιστημονικά τεκμηριωμένων διατροφικών συμβουλών από ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πηγές άτομα δίχως επίσημη πανεπιστημιακή εκπαίδευση πάνω στην επιστήμη της διαιτολογίας, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ατόμων.

Με την πληθώρα πληροφοριών που είναι διαθέσιμη σήμερα μερικές φορές είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος πότε μια πληροφορία είναι έγκυρη. Τι πρέπει να προσέχουμε;

1. Οι συμβουλές αποτελούν γρήγορη λύση στο πρόβλημα, πχ. στο αυξημένο σωματικό βάρος. Δυστυχώς, υπάρχουν μαγικές, γρήγορες λύσεις με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα!

2. Οι ισχυρισμοί είναι πολύ καλοί για να είναι αληθινοί. Πέρα από τις διαφημίσεις προϊόντων, όπου η υπερβολή είναι αναμενόμενη, έχει παρατηρηθεί ότι αποτελέσματα επιστημονικών περιοδικών έχουν παραφραστεί από αρθρογράφους περιοδικών, με αποτέλεσμα τη διαστρέβλωσή τους, ενώ πολλές φορές γίνεται άλογη γενίκευση των συμπερασμάτων.

3. Οι συμβουλές στηρίζονται σε μια μελέτη. Μια έρευνα ίσον καμία στην επιστήμη, καθώς χρειάζονται αρκετές έρευνες πάνω σε ένα θέμα ώστε να μπορέσει η επιστημονική κοινότητα να καταλήξει σε ένα σαφές συμπέρασμα.

4. Ισχυρισμοί, χωρίς αμφιβολίες. Η επιστήμη εξελίσσεται συνεχώς. Έτσι, ακόμη και τα σαφή συμπεράσματα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, με νέες μελέτες, που βοηθούν στην αποσαφήνιση των κενών των προηγούμενων ερευνών.

5. Δηλώσεις που έρχονται σε αντίφαση με συστάσεις από αξιόπιστες επιστημονικές οργανώσεις. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η προσκόλληση και η διάδοση ισχυρισμών που ουδεμία σχέση έχουν με τη φυσιολογία του οργανισμού μας και τις συστάσεις από παγκόσμιους οργανισμούς.

6. «Καλά» και «κακά» ή «απαγορευμένα» τρόφιμα. Δεν υπάρχουν καλά ή κακά τρόφιμα, μόνο υγιεινή ή μη διατροφή. Μια ισορροπημένη διατροφή περιέχει τρόφιμα πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι, όπως σοκολάτα ή παγωτό, αλλά σε μικρή ποσότητα και λιγότερο συχνά.

7. Ισχυρισμοί που βασίζονται σε ευχαριστημένους πελάτες ή επωνύμους, χωρίς να παρουσιάζονται με έγκυρα επιστημονικά δεδομένα. Δεν είναι λίγοι οι επώνυμοι που πληρώνονται αδρά για να διαφημίσουν προϊόντα, χωρίς όμως οι ίδιοι να έχουν επιστημονικές γνώσεις πάνω στη διατροφή!

Ποιες μπορεί όμως να είναι οι έγκυρες πηγές ενημέρωσης; Σε ιστοσελίδες διεθνώς αναγνωρισμένων πανεπιστημίων, κρατικών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών, θα βρείτε έγκυρα άρθρα από επιστήμονες και ερευνητές, καθώς και συστάσεις πάνω στην υγεία και τη διατροφή.

Όταν διαβάζετε κάποιο βιβλίο ή άρθρο, βεβαιωθείτε ότι ο συγγραφέας είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος. Για την Ελλάδα μπορείτε να βρείτε τη λίστα με τους διαιτολόγους με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στην ιστοσελίδα του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων (www.hda.gr).

Στο εξωτερικό οι διαιτολόγοι έχουν δίπλα από το όνομά τους τον τίτλο RD ή RDN, ενώ οι εγγεγραμμένοι διατροφολόγοι στο Ην. Βασίλειο θα πρέπει να έχουν τον τίτλο RNutr ή ANutr. Ειδικά στην τηλεόραση βεβαιωθείτε ότι ο ομιλητής δεν έχει σκοπό να διαφημίσει ένα προϊόν. Με λιγοστές εξαιρέσεις για συγκεκριμένους πληθυσμούς, δεν συστήνεται η πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής, αλλά μια ισορροπημένη διατροφή.

Η παραπληροφόρηση στον τομέα της διαιτολογίας ολοένα και αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Η έλλειψη ελέγχου των τίτλων που χρησιμοποιούνται από άτομα χωρίς αναγνωρισμένες γνώσεις διαιτολογίας ή με τίτλους από ολιγοήμερα διαδικτυακά σεμινάρια έχει συμβάλλει στην περαιτέρω παραπλάνηση του κοινού ανά τον κόσμο, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία του κοινού, με την αύξηση των κρουσμάτων νευρικής ορθορεξίας, μέσω του κινήματος του clean eating.

* Η Μαρία Μαντζώρου είναι Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Απόφοιτος Χαροκοπείου Παν/μίου και King’s College London.