Έγραφα πριν από δεκαπέντε μέρες για τα λεσβιακά βιβλία, δηλαδή για τις ιστορίες των διαφόρων χωριών του νησιού, καθώς και για τα έντυπα (περιοδικά και εφημερίδες) που εκδίδουν οι εν Αθήναις (Αττική) λεσβιακοί σύλλογοι. Αυτά αποτελούν τεκμήρια για την τοπική ιστορία και τη μέλλουσα να εκπονηθεί, γενική ιστορία του νησιού, με βάση ιστορικά τεκμήρια (ρεάλια).

Ωστόσο, πέρα από όλα αυτά, υπάρχουν και άλλα τεκμήρια τα οποία δύνανται να πλουτίσουν το σώμα της λεσβιακής ιστοριογραφίας. Σκέπτομαι δηλαδή -το έχω ξαναγράψει μάλιστα- τις διάφορες βιβλιοθήκες που υπάρχουν σε διάφορα χωριά και φυσικά και στην πρωτεύουσα πόλη της Μυτιλήνης. Θα θυμίσω τα ονόματα μερικών συλλογών, πέρα βέβαια από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης.

Βιβλιοθήκες έχουμε στη Μονή Λειμώνος, στο Πλωμάρι, στην Αγιάσο, στη Μόρια, στο Μόλυβο, στην Αγία Παρασκευή κτλ., σε διάφορα δημοτικά σχολεία και συλλόγους ανά τη λεσβιακή επικράτεια, στα χέρια ιδιωτών (σκέπτομαι λ.χ. τη βιβλιοθήκη του Αντώνη Πλάτωνα, του Κώστα Μίσσιου, ή τη βιβλιοθήκη του Γρηγόριου Βερναρδάκη, για την οποία κατά καιρούς γίνεται λόγος). Και φυσικά αυτές δεν είναι οι μόνες, αφού γράφω εκ μνήμης και η μνήμη συχνά μας απατά...

Οι βιβλιοθήκες αυτές περιέχουν βιβλία λεσβιακού ενδιαφέροντος, αλλά και άλλα βιβλία, ελληνικά και ξένα, τα οποία συγκέντρωναν διάφοροι λεσβιακοί θεσμοί και ιδιώτες, για τους δικούς τους ιδιαίτερους λόγους.
Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να μεταφέρουμε όλα αυτά τα έντυπα σε ένα σημείο. Άλλωστε, δεν υπάρχει κανένας λόγος. Καλά είναι εκεί που είναι. Είναι όμως δυνατόν, σήμερα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, να τα συγκεντρώσουμε σε μια βάση δεδομένων, που είναι το ίδιο πράγμα (βέβαια, η προσωπική επαφή με το έντυπο είναι μοναδική, λύνει προβλήματα και δεν αντικαθίσταται. Αλλά αυτό είναι στοιχείο που ενδιαφέρει τους ειδικούς μελετητές του βιβλίου).

Ένας φορέας, λοιπόν του νησιού -σκέπτομαι τη Δημοτική Βιβλιοθήκη- με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, πρέπει να αναλάβει το έργο της ψηφιακής καταγραφής των εντύπων αυτών. Άλλωστε, έχω πει και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις, δεν χρειάζονται παρά 2-3 νέοι άνθρωποι με γνώση του βιβλίου και 2-3 ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Εξάλλου, πολλά από τα έντυπα αυτά θα είναι κοινά σε πολλές βιβλιοθήκες, οπότε γράφουμε μια φορά το κάθε βιβλίο και δίπλα απλώς προσθέτουμε το όνομα της συλλογής στην οποία ξαναβρίσκουμε ένα δεύτερο, τρίτο κ.ο.κ. αντίτυπο.

Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να εκπονήσουμε τον συλλογικό κατάλογο όλων των εντύπων που βρίσκονται στο νησί μας. Φυσικά αυτός θα παραμένει ανοιχτός πάντα για τις νέες προσθήκες, επειδή κάθε ιδιώτης, νομίζω ότι θα ήθελε να προσθέσει και τους δικούς του τίτλους.

Παράλληλα, με τη συγκέντρωση των εντύπων, μπορεί να εκπονείται και ο συγκεντρωτικός κατάλογος των ενθυμήσεων και των βραχέων χρονικών που βρίσκονται πάνω στα βιβλία, γραμμένα με τα χέρια ανθρώπων, σε διάφορες χρονικές στιγμές και για διάφορα γεγονότα που ήθελαν να καταγράψουν: αυτά μπορεί να καλύπτουν ένα εύρος, από την απλή θύμηση της γέννησης ενός παιδιού έως την καταγραφή ενός πολεμικού γεγονότος, μιας οριακής στιγμής (ύψωση τιμών των προϊόντων), μιας φυσικής καταστροφής (σεισμοί, δύσκολοι χειμώνες κτλ.). Φυσικά γι’ αυτό το τελευταίο χρειάζονται άνθρωποι που να μπορούν να διαβάσουν, τα συνήθως δύσκολα να διαβαστούν, σημειώματα πάνω στα βιβλία. Αλλά για όλα αυτά υπάρχουν λύσεις και δεν χρειάζεται κάθε φορά να ανακαλύπτουμε τον τροχό. Όλοι μπορούμε να βοηθήσουμε.

Τα γράφω πάλι αυτά αυτά, καθώς διαβάζω στο φιλόξενο «Εμπρός», διάφορες σκέψεις και προτάσεις για την πρόταση να αναδειχθεί το νησί μας σε πολιτιστική πρωτεύουσα (ή κάτι ανάλογο). Σκέπτομαι δηλαδή ότι η πολιτιστική πρωτεύουσα πρέπει να έχει να επιδείξει και ανάλογα πολιτιστικά προϊόντα και με το ταπεινό μου μυαλό, σκέφτηκα να υποδείξω ένα απολύτως πραγματοποιήσιμο έργο, το οποίο θα συμβάλλει στη γνώση και κατανόηση του λεσβιακού πολιτισμού.

Το νησί μας, όπως είναι ήδη γνωστό, αποτέλεσε μια από τις εστίες του νεοελληνικού Διαφωτισμού, του οποίου ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά ήταν η κατάρτιση βιβλιοθηκών, η επέκταση της γνώσης, η απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε είδους δουλείας, μέσω ακριβώς της γνώσης, της οποίας τα μέσα (βιβλία) υπάρχουν διάσπαρτα στη Μυτιλήνη και σε ολόκληρη τη Λέσβο.