Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός
Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Από την καθοριστική συμμετοχή των ανταρτών στην απελευθέρωση της Λέσβου το 1912, καταγράφω σήμερα μερικά δημοσιεύματα από τη δράση του ήρωα Πλωμαρίτη οπλαρχηγού Δημητρίου Τσακύρη και την άδικη φυλάκισή του:
1.- Στις 24-11-1912 η εφημερίδα της Μυτιλήνης «Λαϊκός Αγών» δημοσίευσε ανταπόκριση εκ Πλωμαρίου που φέρει την υπογραφή «Ρεπόρτερ» και αρχίζει ως εξής: «Η δράσις των ανταρτικών σωμάτων. (Του μονίμου συντάκτου μας). Νομίζω ότι δεν θα θεωρηθώ υπό των αναγνωστών του “Λαϊκού Αγώνος” ως θέλων να επαινέσω τους συμπολίτας μου, ως θέλων να πλέξω εγκώμια διά την τόλμην και τα κατορθώματα πλείστων όσων συμπατριωτών μου, κατά την απελευθερωτικήν ταύτην περίοδον της αγαπητής νήσου μας.

Όταν βλέπη και παρακολουθή τις τας καθημερινάς εκ Γέρας, Πολυχνίτου, Ερρεσσού, Τελωνείων και Μεσοτόπου αιτήσεις περί αποστολής εις τας περιφερείας των μερών τούτων ενισχύσεων εκ σωμάτων ενόπλων, υποθέτει ότι εις την πόλιν μας είναι εστημένον το στραταρχείον του Στρατ. αρχηγού της κατοχής της νήσου μας. Είναι αδύνατον να παρέλθη ημέρα και να μη ζητηθεί από διάφορα μέρη αποστολή ενόπλων ανδρών προς περιφρούρησιν της ησυχίας και τάξεως και προς απόκρουσιν παντός επιδρομέως εχθρού.»

Στη συνέχεια, ο «Ρεπόρτερ» αναφερόμενος στο ανταρτικό σώμα του Δημητρίου Τσακύρη σημειώνει «τη οδηγία του Δημάρχου και της Δημογεροντίας (σ.σ. Πολιχνίτου) ώδευσεν εις το υπό των Τούρκων τρομοκρατούμενον χωρίον Βασιλικά την 14ην τρέχοντος, όπου και περιεκύκλωσε την Μουσουλανικήν συνοικίαν ενήργησεν έρευναν εν αυτή και εύρε περί τα 50 Μαρτίνια, σφαίρας, πολύκροτα, τεραστίας μαχαίρας, τορπίλλια και άλλα πολεμοφόδια, τα οποία παραλαβών παρέδωκεν εις τον Δήμαρχον Πολιχνίτου. Εις μιάς χανούμισας μάλιστα τον κάλαθον ευρέθησαν σφαίραι και χρήματα περί τας 60 λίρας, τας οποίας ο αρχηγός των ανταρτών επί παρουσία και των Δημογερόντων του χωρίου, παρέδωκεν εις την κάτοχον αυτών. Μετά ταύτα συνέλαβον περί τους 35 Τούρκους έχοντας κακά προηγούμενα, τους μετέφεραν εις Πολιχνίτον και τους παρέδωκαν εις τον Δήμαρχον.».
2.- Η εφημερίδα της Μυτιλήνης «Χαραυγή» αναφέρει για τις 2-12-1912: «Ανταρτικόν σώμα εξ 115 επιλέκτων Πλωμαριτών υπό τον οπλαρχηγόν Τσακύρην, φθάνει εις το στρατόπεδον και εξοπλισθέν τίθεται υπό τας διαταγάς του κ. Απολλόδωρου Συρμακέζη (σ.σ. για τη μάχη του Κλαπάδου).»

3.- Η εφημερίδα της Μυτιλήνης «Σάλπιγξ», στις 13-12-1912 δημοσίευσε: «Θάνατος γενναίου. Καθ’ ά μετά λύπης πληροφορούμεθα απεβίωσε προχθές συνεπεία εκπυρσοκροτήσεως του όπλου του τραυματισθείς εν Καλλονή ο Δημήτριος Καμπάς εκ των ακολούθων του οπλαρχηγού Τσακύρη. Ο αποθανών ήτο χαρακτήρος ατρομήτου, δημοφιλέστατος δε εις την ιδιαιτέραν του πατρίδα το Πλωμάριον.»
4.- Ο «Λαϊκός Αγών» στις 11-12-1912, δημοσίευσε: «Η δράσις των ανταρτών. Πολλά τα καλά διαβιβάζουσιν ημίν διά την δράσιν των ανταρτικών δυνάμεων και ιδία του σώματος των Πλωμαριτών υπό τον ατρόμητον και γενναίον οπλαρχηγόν Δημήτριον Τσακύρην, η συμμετοχή του οποίου εν ταις μάχαις μεγάλως συνετέλεσεν εις την επιτυχίαν της νίκης. Εις τον οπλαρχηγόν Τσακύρην καθ’ ά πληροφορούμεθα εξεφράσθη η ευαρέσκεια του διοικητού (σ.σ. Συνταγματάρχη Απολλόδωρου Συρμακέζη) και του ταγματάρχου Αλέξανδρου Μανουσάκη παρ’ οίς μεγάλης εμπιστοσύνης απήλαυσεν ούτος.»
5.- Ο «Λαϊκός Αγών» στις 23-10-1913 και την επαύριο η «Σάλπιγξ», εκατό χρόνια από σήμερα, δημοσίευσαν ρεπορτάζ από την απόφαση του εκτάκτου Στρατοδικείου Μυτιλήνης σύμφωνα με την οποία, ύστερα μήνυση του αστυνόμου Πλωμαρίου, καταδικάσθηκε σε 40 ημέρες φυλάκιση ο Δημήτριος Τσακύρης και από 25 ημέρες οι Ευάγγελος Μαλλής και Π. Κουνδουρέλλης. Το δικαστήριο χαρακτήρισε «την πράξιν αυτών ως άρνησιν τής εις τας αρχάς οφειλομένης υπηρεσίας ή συνδρομής, άνευ αντιστάσεως», αθώωσε δε παμψηφεί τους υπόλοιπους εννέα κατηγορουμένους Πλωμαρίτες Π. Καμπάνη, Γ. Παπαγεωργίου, Ε. Τσακύρη, Ε. Μουτζούρη, Ι. Γιαλούρη και Μ. Γιάνναρο.

Ως εκ Πλωμαρίου καταγόμενος, επαναλαμβάνοντας την παραπάνω αρχική φράση του Πλωμαρίτη «Ρεπόρτερ» του «Λαϊκού Αγώνα», της 24ης Νοεμβρίου 1912, «νομίζω ότι δεν θα θεωρηθώ υπό των αναγνωστών [...] ως θέλων να επαινέσω τους συμπολίτας μου, ως θέλων να πλέξω εγκώμια διά την τόλμην και τα κατορθώματα πλείστων όσων συμπατριωτών μου», άνευ λόγου και αιτίας, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι παρά τις επίμονα άδικες κατηγορίες ολίγων τότε κρατούντων εναντίον ηρώων οπλαρχηγών, οι πολίτες της Λέσβου απέδωσαν τότε και αποδίδουν σήμερα τιμή και δόξα στους πολυάριθμους ένοπλους πολίτες και αντάρτες που πολέμησαν ηρωικά κατά τα «Φόβια», το χρονικό διάστημα του ενάμιση μήνα από την απελευθέρωση της πρωτεύουσας Μυτιλήνης, στις 8-11-1912 μέχρι την απελευθέρωση της Ανεμώτιας, στις 24-12-1912.