Συχνά δακρύζω όταν ακούω τα λαϊκά μας τραγούδια για την ξενιτιά.

Δακρύζω γιατί είμαι παθός.

Θυμάμαι ότι όταν μετά από 26 χρόνια κατάφερα να ξεπεράσω τα εμπόδια που είχαν βάλει στο ταξίδι του νόστου μου το ελληνικό και αυστραλιανό κατεστημένο, έκλαψα πολλές φορές: Όταν πρωτοαντίκρισα το κεφάλι-μνημείο στους φοιτητές που δολοφόνησε η χούντα, όταν ένα βράδυ ένας νέος άντρας άρχισε να χορεύει, σαν αναγεννημένος Πάνας, με μουσική υπόκρουση από τη διπλανή ταβέρνα, σ’ ένα έρημο στενό της Πλάκας… Κάποια στιγμή η Αυστραλέζα σύντροφός μου μού είπε: «Σκάσε πια, μας έχεις κάνει ρεζίλι!» Τα δύο αγοράκια μας κοιτούσαν άναυδα το σκληροτράχηλο πατέρα τους να κλαίει… πού να καταλάβουν αυτοί τον καημό της ξενιτιάς!

Επαναπατρίστηκα το 1986, αλλά οι πληγές που άφησε αυτός ο καημός, δεν επουλώθηκαν τελείως. Κάποια συναισθήματα πικρίας υπάρχουν ακόμα μέσα μου, αλλά είναι κάπως αόριστα και απροσδιόριστα. Ένας πίνακας ζωγραφικής που απόκτησα τελευταία με βοηθάει, με τον προφανή του συμβολισμό, να επαναπροσδιορίσω και ίσως και να επουλώσω αυτές μου τις παλιές πληγές.

Τον πίνακα ζωγράφισε η φίλη και ανιψιά μου Δανάη Κουβαρά - Δέδε. Εκτέθηκε εδώ και μερικές βδομάδες στον ειδικό χώρο που αποκτήσαμε πρόσφατα στο χωριό μας, Σταυρό Ιθάκης.

Ο πίνακας βρίσκεται κρεμασμένος σε περίοπτο θέση στο καθιστικό μου. Κάθε μέρα που περνάει, με συναρπάζει ακόμα πιο πολύ.

Σε όλο το μήκος του πίνακα, κυριολεκτικά από τη μια άκρη στην άλλη, δεσπόζει ένα κατάμαυρο πλοίο. Το ότι πρόκειται για ένα τεράστιο υπερωκεάνιο προδίδουν τα δίδυμα φουγάρα που βγάζουν καπνό.

Μεταξύ μαύρου καραβιού και φουγάρων, ένας ορθογώνιος άσπρος χώρος για τις καμπίνες. Η ζωγράφος έχει καταφέρει να προσδώσει και σ’ αυτόν το χώρο μια καταπληκτική απεραντοσύνη.

Στο κάτω μέρος του πίνακα βρίσκεται η χρυσίζουσα πορτοκαλί προκυμαία. Το υπέροχο αυτό χρώμα τονίζει τη μαυρίλα του καραβιού. Οι «μετανάστες»-επιβάτες της προκυμαίας γίνονται σχεδόν ακαθόριστες σκιές αφού μπουν μέσα στη μαυρίλα.

Για μένα το μαύρο καράβι είναι η ξενιτιά που «έφαγα στη μάπα» για 26 «ενιαυτούς». Αναγνωρίζω τον εαυτό μου σα μια απ’ αυτές τις ακαθόριστες σκιές.

Και μια δόση τραγικής ειρωνείας! Το καράβι λέγεται «ΠΑΤΡΙΣ» (το «Πατρίς» ήταν ένα από τα καράβια που έφερνε μετανάστες στην Αυστραλία για πολλά χρόνια)!

Θα διερωτηθούν οι φίλοι μου: «Μα ήταν τόσο μαύρη κι άραχλη η Αυστραλία;» Για πολλούς μετανάστες η Αυστραλία ήταν μια λύση. Βολεύτηκαν, μάλιστα μερικοί βγάλαν και λεφτάκια.

Αλλά εγώ δεν ήμουν μετανάστης. Ήμουν πολιτικός εξόριστος. Σκοπός μου ήταν να σπουδάσω Χημεία και να επιστρέψω στην Ελλάδα.

Η «αριστερή πλευρίτιδα» που κόλλησα, με έκανε ανεπιθύμητο και στο ελληνικό και στο αυστραλιανό κατεστημένο. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξα ένας θεωρητικός μαρξιστής μόνο. Ανέπτυξα δράση: για την αυτοδιάθεση της Κύπρου, εναντίον της χούντας, για το συνδικαλισμό στο Πολυτεχνείο της Μελβούρνης… Το ακροδεξιό κατεστημένο της Αυστραλίας είχε απόλυτο δίκιο να με απεχθάνεται, όπως το απεχθανόμουν κι εγώ. Όταν κέρδισαν τις εκλογές οι σοσιαλδημοκράτες, έγινα υπήκοος σε 15 μέρες. Όταν κατέρρευσε και η χούντα, ήρθα στην Ελλάδα αμέσως. Αλλά για 26 χρόνια ήμουν μια σκιά μέσα στο «μαύρο πλοίο»!