Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης; Πότε ένας άνθρωπος πάσχει από διαβήτη; Πόσοι άνθρωποι πάσχουν από διαβήτη; Γιατί οι διαβητικοί δεν έχουν ενιαία θεραπευτική αντιμετώπιση και άλλοι χρειάζονται φάρμακα, ενώ άλλοι ινσουλίνη; Γιατί ο διαβήτης αφορά όλα τα συστήματα του οργανισμού και όλες τις ιατρικές ειδικότητες; Τι σημαίνει άριστη αντιμετώπιση του διαβήτη; Όλα τα παραπάνω είναι τα πιο συχνά ερωτήματα που απασχολούν πάρα πολύ κόσμο για μια ιδιαίτερα διαδεδομένη νόσο.
Ας πάρουμε όμως τα ερωτήματα με τη σειρά.
1. Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;
Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από ανώμαλο μεταβολισμό του σακχάρου, των λιπών και των πρωτεϊνών, όλων των βασικών δηλαδή υλικών που χρησιμοποιεί ο οργανισμός στη δομή και στις καύσεις του. Χρησιμοποιούμε μόνο μετρήσεις σακχάρου αίματος για να τον διαγνώσουμε, επειδή οι μετρήσεις αυτές είναι πιο εμφανείς, απλές, εύκολες και εύχρηστες.
Όμως αυτή η υφιστάμενη γενικευμένη διαταραχή του μεταβολισμού, μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε όλα τα όργανα του σώματος, δέρμα, αγγεία, καρδιά, νεφρούς, εγκέφαλο, είναι συχνά χωρίς συμπτώματα και απαιτεί για να διορθωθεί μία συνολική αλλαγή στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες και όχι έναν απλό περιορισμό στην κατανάλωση της ζάχαρης.
2. Πότε ένας άνθρωπος πάσχει από διαβήτη;
Όταν ισχύει έστω και ένα από τα παρακάτω:
Α. Όταν το σάκχαρο που μετράται στο αίμα, ενώ είναι νηστικός προ της 9:00 π.μ. και χωρίς να έχει φάει εννέα ώρες προ της μέτρησης, είναι πάνω ή ίσον με 126mg/dl, ακόμα και εάν δεν έχει κανένα σύμπτωμα.
Β. Όταν έχει εμφανή συμπτώματα λόγω του διαβήτη, ήτοι πολυδιψία, πολυουρία, απώλεια βάρους και σε τυχαία μέτρηση κατά τη διάρκεια της ημέρας, το σάκχαρο είναι μεγαλύτερο ή ίσον του 200mg/dl.
Γ. Όταν δύο ώρες μετά από την πόση ειδικού υγρού κατά τη διάρκεια μιας δοκιμασίας, που λέγεται δοκιμασία ανοχής γλυκόζης, το μετρούμενο σάκχαρο είναι ίσον ή μεγαλύτερο του 200mg/dl.
3. Πόσοι άνθρωποι πάσχουν από διαβήτη;
Σύμφωνα με ιατρικές στατιστικές μελέτες περίπου 6% - 8% του γενικού πληθυσμού. Η συχνότητα αυξάνεται προϊούσης της ηλικίας και σε άτομα >65 ετών φτάνει το 21%. Πολλά άτομα δεν το ξέρουν, διότι συχνά ο διαβήτης δεν έχει συμπτώματα.
Τα συμπτώματα του διαβήτη, όταν υπάρχουν, είναι πολυουρία, πολυδιψία, απώλεια βάρους.
4. Γιατί οι διαβητικοί δεν έχουν ενιαία θεραπευτική αντιμετώπιση και άλλοι χρειάζονται φάρμακα, ενώ άλλοι ινσουλίνη;
Οι μορφές της διαταραχής του μεταβολισμού δεν είναι ίδιες σε όλους. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας. Σε ορισμένες μορφές του διαβήτη, η ορμόνη αυτή εκκρίνεται σε χαμηλά επίπεδα ή καθόλου και οι διαβητικοί αυτοί χρειάζονται συμπληρωματική ή και αποκλειστική χορήγηση ινσουλίνης. Σε άλλες μορφές διαβήτη δεν υπάρχει ανεπάρκεια, αλλά καθυστερημένη έκκριση ινσουλίνης και αντίσταση των ιστών στη δράση της και η διαταραχή του μεταβολισμού διορθώνεται με κατάλληλη διατροφή και φάρμακα.
5. Γιατί ο διαβήτης αφορά όλα τα συστήματα του οργανισμού και όλες τις ιατρικές ειδικότητες;
Διότι είναι μια πολυσυστηματική νόσος, που βλάπτει όλα τα όργανα, στα αρχικά μάλιστα στάδια ύπουλα, χωρίς συμπτώματα, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη της άριστης αντιμετώπισής του. Καταστρέφει τα μάτια, την καρδιά, το νεφρό, τον εγκέφαλο, τα αγγεία, τα νεύρα. Ακόμα και στις μορφές που δεν υπάρχει ανάγκη για ινσουλίνη, το πάγκρεας εξαντλείται πρόωρα εάν δεν υπάρξει σωστή αντιμετώπιση, με συνέπεια τη μετάπτωση στην ινσουλίνη.
6. Τι σημαίνει άριστη αντιμετώπιση του διαβήτη;
Επειδή ο διαβήτης είναι συνολική, επιβλαβής για όλα τα όργανα μεταβολική διαταραχή, ο στόχος δεν είναι μόνο το σάκχαρο. Η άριστη θεραπεία περιλαμβάνει οπωσδήποτε τρεις βασικούς στόχους:
Α. Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, η οποία αποτελεί ένα δείκτη των επιπέδων του σακχάρου τους τελευταίους τρεις μήνες, κάτω από 7%.
Β. Αρτηριακή πίεση αίματος, για να μην επιβαρύνονται επιπρόσθετα τα όργανα και για να διατηρούνται οι επανορθωτικές τους εφεδρείες, κάτω από 130 - 80mmHg.
Γ. Κακή χοληστερόλη LDL μικρότερη από 100mg/dl, για να αποφεύγονται οι καταστροφικές βλάβες στα αγγεία που επιδεινώνονται με την αύξηση της LDL.
Aυτοί οι στόχοι στο διαιτοεξαρτώμενο ή φαρμακοεξαρτώμενο διαβήτη πρέπει να επιτυγχάνονται με κατά το δυνατόν λιγότερα φάρμακα και ενδέχεται να είναι πιο αυστηροί, αναλόγως των ευρημάτων της εξειδικευμένης, παθολογικής, κλινικοεργαστηριακής, ιατρικής εξετάσεως.
7. Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την πρόληψη και θεραπεία του διαβήτη εκτός από τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, όταν είναι απαραίτητη; Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα και στις περιπτώσεις μικρότερων αυξήσεων του «ζαχάρου» του αίματος;
Η λήψη μέτρων είναι απαραίτητη, ακόμη και στις περιπτώσεις που το σάκχαρο είναι οριακά φυσιολογικό.
Σημαντική είναι η άσκηση και η απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους.
Μισή ώρα γρήγορο περπάτημα την ημέρα είναι συχνά αρκετό για να ομαλοποιηθεί το σάκχαρο.
Η διατροφή πρέπει να είναι χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, που βρίσκονται σε βούτυρο, κρέατα, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέμα γάλακτος, και υψηλή σε φυτικές ίνες. Αποφεύγετε τα γλυκά, το αλάτι και το αλκοόλ.
Εάν παρά τα παραπάνω μέτρα δεν επιτυγχάνεται ρύθμιση του σακχάρου, ο γιατρός σας και μόνο είναι εκείνος που θα σας συστήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

* Η Άννα Περγαμηνού είναι γιατρός παθολόγος, ειδικευθείσα στο ΓΝΑ «Ευαγγελισμός».