Παναγιώτης Στυλ. Σκορδάς

«Αναγνώσεις. Βιβλία που σημάδεψαν τη μνήμη και τον χρόνο»

(Πρόλογος: Αναστ. Στέφος)

Εκδόσεις «Αιολίδα»

Μυτιλήνη 2016, σελ. 120

Στο νέο αυτό βιβλίο του, ο ακαταπόνητος και δραστήριος συγγραφέας του κ. Παναγιώτης Σκορδάς, δ.φ. (στο εξής Π.Σ.), εγκρατής φιλόλογος, εμπνευσμένος και χαρισματικός δάσκαλος και ένας από τους βασικότερους παράγοντες της σημερινής πνευματικής ζωής της Λέσβου, ανθολογεί κριτικές προσεγγίσεις του - βιβλιοπαρουσιάσεις («Αναγνώσεις» τις ονομάζει ο ίδιος) σε 21 βιβλία, τις οποίες είχε δημοσιεύσει -μεταξύ πολλών άλλων- σε διάφορα λεσβιακά και πανελλήνια Περιοδικά και Εφημερίδες στο διάστημα της δεκαετίας 1997-2007.

Οι βιβλιοπαρουσιάσεις του αυτές, όπως διαβάζουμε στο εισαγωγικό στο βιβλίο σημείωμα του, «αφορούν βιβλία που διάβασε, εκτίμησε και αγάπησε, βιβλία ουσιαστικής μορφωτικής αξίας και αναγνωστικής απόλαυσης, βιβλία που σημάδεψαν τη μνήμη και το χρόνο, που μυούν σε άλ).α βιβλία και σπουδαίους συγγραφείς και αποκαλύπτουν τη μαγεία του ποιητικού φαινομένου και την ακατάλυτη αξία της γλώσσας». Τα βιβλία αυτά, συμπληρώνει στον πρόλογο του ο εκλεκτός και καταξιωμένος φιλόλογος, επιτ. Σχολικός Σύμβουλος και Πρόεδρος της Π.Ε.Φ. κ. Αναστ. Στέφος, δ.φ., αποτελούν «μια περιδιάβαση στη Λογοτεχνία, δημοσιογραφία και στα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας, ενώ παρά/ληλα αναδεικνύουν εμβληματικές μορφές των Γραμμάτων, Έλληνες και ξένους», όπως είναι οι λαογράφοι Μιχ. Μερακλής και ο Νίκος και η Μαρία Ψιλάκη, η ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ και ο επίσης ελληνιστής Ζ-Π. Βερνάν, ο Λεσβίος ποιητής Νίκος Καμπάς, ένας από τους ηγέτες της Γενιάς του 1880, ο Βλάσσης Γαρβιηλίδης, ο μεγάλος αναμορφωτής της ελληνικής Δημοσιογραφίας κ.ά.

Τα βιβλία που παρουσιάζει ο Π.Σ. στον τόμο αυτό, αναφέρονται σε ποικίλα θέματα, όπως στην αρχαία και νέα Γραμματεία και Γλώσσα, στην Εκπαίδευση, στο Θέατρο, στον ελληνικό Τύπο, στη νεότερη λεσβιακή Λογοτεχνία κ.ά. Οι συγγραφείς τους είναι γνωστοί πανεπιστημιακοί Καθηγητές, δημοσιογράφοι, εκπαιδευτικοί, δοκιμιογράφοι, ιστορικοί της Τέχνης, λαογράφοι κ.ά. όπως ο Γιάννης Παπακώστας, Βαγγ. Αθανασόπουλος, Θεοδ. Γραμματάς, Λ. Κούσουλας, Παντ. Μπουκάλας, Στρ. Πασχάλης, Γ. Σταματόπουλος, Τασούλα Παπαγεωργίου. Αγ. Γεωργιάδου, Χρ. Κατσίκας κ.ά.

Τα κριτικά αυτά κείμενα-βιβλιοπαρουσιάσεις του Π.Σ. συνδυάζουν τη διεισδυτική κριτική ματιά και τον μεστό λόγο του εγκρατούς φιλολόγου. Με αυτά κρίνει, συγκρίνει, παρατηρεί και επισημαίνει την αξία, σημασία και προσφορά των βιβλίων που προσεγγίζει με την παλλόμενη ψυχή και βαθύρριζο αίσθημα του. Μέσα από τις προσεγγίσεις αυτές, με τις ενδιαφέρουσες και καίριες επισημάνσεις ακόμη και σε «ζητούμενα» που με μια πρώτη ματιά φαίνονται κοινά και εξαντλημένα, είναι εμφανής η αγωνία και το πάθος του Δασκάλου και πνευματικού ανθρώπου για την Παιδεία, την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό και τις αξίες μας, για τις οποίες σήμερα αδιαφορούμε. Ο συγγραφέας ξέρει να μιλάει, απλά και με σαφήνεια, χωρίς γλωσσικά ψιμύθια και αντίστοιχους ακκισμούς, επαναλήψεις και επικαλύψεις για πράγματα που αγαπάει. Και όπως όλοι ξέρουμε, όταν κάποιος αγαπάει κάτι, τότε αυτό το κάνει καλά. Συναφή στα κείμενα αυτά του Π.Σ. είναι και η αρτιότητα του λόγου, το γλαφυρό τους ύφος, η επικοινωνιακή γραφή, η απλότητα των στοχασμών , η παραστατικότητα και η εκφραστική αμεσότητα και πυκνότητα, αρετές που απουσιάζουν από τον σημερινό «κρυπτικό» ή επιτηδευμένο λόγο μας.

Αλλά και η αισθητική εμφάνιση του βιβλίου δεν υστερεί. Η καλαίσθητη και επιμελημένη εκτύπωση του και το «μετρημένο» μέγεθος του ελκύουν τον αναγνώστη. Το εξώφυλλο του κοσμείται από την αποτύπωση μιας λεπτομέρειας από την έγχρωμη αφίσα της ταινίας - ντοκιμαντέρ της Μ. Morelgne «Ιερά Οδός, το ταξίδι των βιβλίων». Το εικονιστικό στοιχείο κάθε εξώφυλλου, κατά πάγια τακτική, προϊδεάζει, όπως εδώ, για την αναγνωστική ταυτότητα του βιβλίου. Στις εσωτερικές σελίδες του, και πάνω από τον τίτλο του κάθε βιβλίου που παρουσιάζεται, απεικονίζεται σε φωτοτυπία το εξώφυλλο του, γεγονός που αμβλύνει τη μονοτονία της ομοιομορφίας των σελίδων.

Οι «Αναγνώσεις» του Π.Σ. πλουτίζουν τόσο τη φιλολογική κριτική, όσο και την πλούσια λεσβιακή βιβλιογραφία. Μαρτυρούν το εύρος των ενδιαφερόντων και της προσφοράς ενός ακάματου πνευματικού λειτουργού της Παιδείας μας, που σε πείσμα των χαλεπών καιρών μας, αντιστέκεται στη φθορά και στη διαβρωμένη μας καθημερινότητα. Τέτοιες περιπτώσεις εκπαιδευτικών, όσο λίγες κι αν είναι, μας κάνουν να αισιοδοξούμε ότι θα έλθουν καλύτερες μέρες και για την πολύπαθη Παιδεία μας και για την κοινωνία μας.

Νίκος Δ. Δέτσης

Φιλόλογος- τ. Λυκειάρχης