Εφαλτήριο μίας ζωής γεμάτης φως αλλά και ευλογίας για τα νέα μέλη κάθε οικογένειας. Σίγουρα μία τέτοια μέρα δεν θα μπορούσε να μην φέρει εθιμοτυπικό χαρακτήρα.

Στη Λέσβο, η βάπτιση ήταν και είναι μία εξέχουσα και ιδιαίτερα ιερή διαδικασία. Φυσικά ο επίλογος του μυστηρίου ήταν συνυφασμένος με τη γαστρονομία. Γλέντι και φαγοπότι μέχρι τα ξημερώματα της επόμενης μέρας ήταν σήμα κατατεθέν του «να σας ζήσει» αλλά και του «άξιος/άξια» όσον αφορά στους νονούς.

Ειδικά οι τελευταίοι πρωταγωνιστούσαν σε ένα έθιμο με το όνομα «μαρτυρία». Μετά το τέλος της βάπτισης, ο νονός γέμιζε τα χέρια του με νομίσματα και τα σκόρπιζε στον αέρα.

Αν το νεοφώτιστο είχε αδέρφια, αυτά έπαιρναν στο χέρι από τον ίδιο ένα νόμισμα. Σήμερα τη θέση των νομισμάτων κατέχουν τα σταυρουδάκια, τα οποία κορίτσια φοράνε στο πέτο των καλεσμένων στην εκκλησία και τα οποία αποκαλούνται στην ντόπια διάλεκτο «μαρτυριούδες».

Στον Μανταμάδο, η βάπτιση σαφέστατα και περνάει από την κουζίνα.

Στην εκκλησία μοιράζονται κουλουράκια αμμωνίας όμοια με κείνα του αρραβώνα. Επίσης λουκουμάδες με πατάτα, οι οποίοι τηγανίζονται μία ημέρα πριν και μελώνονται ανήμερα του μυστηρίου. Το έδεσμα αυτό μοιράζεται στο σπίτι αλλά και στην εκκλησία. Ιδού η συνταγή:

Υλικά
2 ½ ποτήρια νερό
1 κιλό πατάτες
2 κιλά αλεύρι για όλες τις χρήσεις
50 γρ. μαγιά
1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι

Εκτέλεση
Βράζουμε τις πατάτες και τις λιώνουμε με ένα πιρούνι. Τις ρίχνουμε σε ένα μεγάλο μπολ με τη μαγιά, λίγο αλάτι και 2 ½ ποτήρια νερό. Τα ανακατεύουμε όλα μαζί και μετά ρίχνουμε το αλεύρι.

Ζυμώνουμε με το χέρι ή χτυπάμε τα υλικά στο μίξερ. Αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει. Με ένα κουτάλι παίρνουμε μικρά κομμάτια ζύμης και τηγανίζουμε σε καυτό λάδι. Σερβίρουμε τους λουκουμάδες μας με μέλι, καρύδι και κανέλα.

Σε πολλά χωριά, οι μητέρες των νεοφώτιστων φρόντιζαν με προσοχή τα ρούχα και τις πετσέτες που χρησιμοποιήθηκαν στο μυστήριο. Συνήθως, τα ρούχα που ήταν βρεγμένα με το λάδι, το αγιασμένο νερό της κολυμπήθρας και με τα υπολείμματα του Αγίου Μύρου, τα έπλεναν με ξεχωριστή φροντίδα πρώτα στην θάλασσα και μετά στο σπίτι.

Επίσης, φρόντιζαν το νερό που χρησιμοποιούσαν να μη χυθεί σε ακάθαρτο τόπο, συνήθως το χρησιμοποιούσαν για να ποτίσουν λουλούδια ή φυτά.

Ψυχικό

Το να βαφτίζεις πολλά μωρά θεωρείται μεγάλο ψυχικό. Γι’ αυτό πριν από λίγα χρόνια οι πλούσιοι βάφτιζαν όσα περισσότερα παιδιά μπορούσαν. Κάποιοι το κάνουν μέχρι και σήμερα. «Το να βαφτίζ’ κανείς πολλά μωρά, είνι μιγάλου ψυχκό». Όλα τα παιδιά που βάφτιζε ο ίδιος ανάδοχος, θεωρούνταν αδέρφια μεταξύ τους, «καλαδέλφια» και δεν μπορούσαν να παντρευτούν. Γι’ αυτό επεδίωκε κανείς να βαφτίζει μόνο αγόρια ή μόνο κορίτσια. Πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι τον Μάιο στο πανηγύρι του Ταξιάρχη στον Μανταμάδο, περίμεναν έξω απ’ την εκκλησιά με όλα τα «πρεπά» (σταυρούς, ρούχα κλπ.) για να βαφτίσουν εκείνη την ημέρα ένα παιδί που αντίστοιχα έψαχνε για νονούς. Οι γονείς του παιδιού και οι νονοί γνωρίζονταν εκείνη την ώρα και αφού τα συμφωνούσαν, υπέγραφαν τα χαρτιά και έπαιρναν θέση στην σειρά για να γίνει η βάφτιση. Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, μπορεί να γινόντουσαν και 30 βαφτίσεις στην σειρά, η μία πίσω από την άλλη. Αυτό το έθιμο πλέον τείνει να εξαφανιστεί. Πάντως πολλοί «Ταξιάρχες» και «Ταξιαρχούλες» βαφτίστηκαν με αυτόν τον τρόπο.

Ο αριθμός 3

Για τρεις μέρες μετά την βάφτιση, το μωρό δεν πρέπει να κάνει μπάνιο. Για τρεις μέρες, κάτω από το στρωματάκι τους, βάζετε τα εσώρουχα και τα λαδόπανα της βάπτισης και για τρεις Κυριακές μετά την βάφτιση, ο ανάδοχος πρέπει να πάει το μωρό στην εκκλησία για να κοινωνήσει, ντυμένο στα βαφτιστικά του. Όσο για την λαμπάδα, την παίρνετε μαζί σας και τις 3 φορές, ενώ την τελευταία φορά την αφήνετε εκεί.