Στη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027 πρόκειται να μεταφερθεί το «πολύπαθο» έργο «Οδικός Άξονας Καλλονής - Πέτρας (Α ΦΑΣΗ) καθώς κατά την διάρκεια της συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής στις 27-11-2023 εγκρίθηκε η υποβολή πρότασης για ένταξη της πράξης στο Πρόγραμμα Βόρειο Αιγαίο με τίτλο «Έργα αναβάθμισης/ βελτίωσης ή και επέκτασης οδικών υποδομών στα νησιά, εθνικής ή/και επαρχιακής οδοποιίας για σύνδεση της ενδοχώρας με τις πύλες εισόδου/εξόδου των νησιών.  

Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη και η ένταξή του στη νέα προγραμματική περίοδο είναι θέμα χρόνου μετά την διεκπεραίωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών.  

Το συγκεκριμένο έργο προϋπολογισμού 20.985.821,10 ευρώ με ΦΠΑ 17% ήταν ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Βόρειο Αιγαίο 2014-2020, με φορέα υλοποίησης την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ωστόσο αν και αναδείχτηκε ανάδοχος του έργου δεν προχώρησε η συμβασιοποίησή του λόγω των προβλημάτων που προέκυψαν με την διαπίστωση εκ των υστέρων ότι ένα κομμάτι του νέου οδικού άξονα συμπίπτει με το φράγμα Τσικνιά και γι αυτό θα έπρεπε το κομμάτι αυτό του δρόμου να μετατοπιστεί , που σήμαινε νέες απαλλοτριώσεις και όλα τα υπόλοιπα σχετικά με τα περιβαλλοντικά, γεγονότα που μπλόκαραν το έργο.  

Αντικείμενο του έργου  

Το αντικείμενο της πράξης αφορά στην Α΄ φάση κατασκευής του οδικού άξονα Καλλονής - Πέτρας, με αφετηρία μέτρησης τον ισόπεδο οδικό κόμβο σύνδεσης της 36ης Εθνικής οδού Μυτιλήνης - Καλλονής με την 11η Επαρχιακή οδό προς Αγ. Παρασκευή - Νάπη και πέρας τον ισόπεδο οδικό κόμβο σύνδεσης της 8ης Επαρχιακής οδού Στύψης - Πέτρας -Μήθυμνας με την 17η Επαρχιακή οδό παράκαμψης του οικισμού Πέτρας. Επισημαίνεται ότι στα πλαίσια της υπόψη εργολαβίας δεν περιλαμβάνεται η σήραγγα Στύψης, που σύμφωνα με την τεχνική μελέτη προβλέπεται και θα εκτελεστεί σε επόμενη φάση. Συγκεκριμένα θα εκτελεσθούν εργασίες για την οριζοντιογραφική και μηκοτομική βελτίωση υφισταμένων οδικών τμημάτων, εργασίες κατασκευής νέων χαράξεων, καθώς επίσης και έξι (6) ισόπεδων οδικών κόμβων και τεσσάρων (4) διασταυρώσεων μέχρι και την ολοκλήρωση των εργασιών ασφαλτόστρωσης και σήμανσης - ασφάλισης, εντός του εύρους της εγκεκριμένης ζώνης απαλλοτρίωσης. 

Η πράξη επίσης περιλαμβάνει 4 υποέργα: 1) Απαλλοτριώσεις, 2) Εργολαβία κατασκευής οδικού άξονα Καλλονής - Πέτρας (Α ΦΑΣΗ) 3) Αρχαιολογικές έρευνες 4) Εργασίες Ο.Κ.Ω.  

Το χρονικό  

Οι πρώτες ενέργειες για το συγκεκριμένο έργο ξεκίνησαν επί κυβερνήσεως Σημίτη, παράλληλα με τον άλλο οδικό Άξονα Καλλονής - Σιγρίου, ωστόσο για πολλά έτη η μελέτη για το έργο έμεινε κλεισμένη στα συρτάρια του ΥΠΕΧΩΔΕ που ήταν φορέας υλοποίησης του έργου. Πολλά χρόνια αργότερα η Περιφερειάρχης Χριστιάνα Καλογήρου, προκειμένου να γίνει το έργο προσανατολίζεται να αλλάξει ο φορέας υλοποίησης και από το τομεακό πρόγραμμα του υπουργείου, που δεν ήταν στις π[ροτεραιότητές του να ενταχθεί στο ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου, που είχε αναπορρόφητα κονδύλια. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και η περιφερειακή αρχή Μουτζούρη που ανέλαβε μετά την Καλογήρου , δημοπρατώντας το έργο, για να μείνει στο περίμενε μετά τα προβλήματα που προέκυψαν και αναφέρουμε παραπάνω.  

Στην εισήγησή της η προϊστάμενη της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων ΠΕ Λέσβου, Μαρία Τσακίρη έκανα λόγο στο παραπάνω ιστορικό της πράξης από το 2020 και έπειτα αναφέροντας ότι τον Απρίλιο του 2020 με απόφαση του Περιφερειάρχη το έργο εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Βόρειο Αιγαίο 2014-2020. Τον Μάιο του ίδιου χρόνου δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η κήρυξη της απαλλοτρίωσης για τις ανάγκες εκτέλεσης του έργου ακολούθως τον Νοέμβριο του 2020 με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου εγκρίνεται η κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτων για λόγους δημόσιας ωφέλειας. Τον Μάρτη του 2021 η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, διατυπώνει θετική γνώμη για τα σχέδια των τευχών διακήρυξης και τη διαδικασία με την οποία θα προκηρυχθεί το υποέργο «ΕΡΓΟΛΑΒΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΟΔΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ - ΠΕΤΡΑΣ (Α΄ ΦΑΣΗ)», συνολικού προϋπολογισμού 19.650.000,00 €. Τον Αύγουστο του 2021 η Οικονομική Επιτροπή της ΠΒΑ αποφασίζει την κατακύρωση της Σύμβασης του έργου στον οικονομικό φορέα «ΘΕΜΕΛΗ Α.Ε.» με μέση τεκμαρτή έκπτωση 30,62%, λόγω χαμηλότερης προσφοράς, σύμφωνα με το Πρακτικό της Δημοπρασίας. Τον Οκτώβριο του 2021 η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου με απόφασή της επικυρώνει την νομιμότητα της Απόφαση Κατακύρωσης της Σύμβαση του διαγωνισμού. Ένα μήνα αργότερα η Δ/νση Οδικών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ζητά από την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας να προβεί άμεσα «…στη μερική ανάκληση της κήρυξης της απαλλοτρίωσης του έργου του υπόψη οδικού άξονα «Καλλονής-Πέτρας» για το Δημοτικό Διαμέρισμα Αγ. Παρασκευής δεδομένου ότι προέκυψε εμπλοκή του Κτηματολογίου της μελέτης με τίτλο: «Μελέτη οδικού άξονα Καλλονής - Πέτρας Λέσβου» με την υδραυλική μελέτη με τίτλο: «Κατασκευή Έργων Ύδρευσης Νήσου Λέσβου (Α΄ Φάση Φράγμα Τσικνιά)». «Μπλέξαν μεταξύ τους τα δυο μεγάλα αυτά έργα! 

Το 2022 με Απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης για την κατασκευή του έργου «ΟΔΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ - ΠΕΤΡΑΣ (Α΄ ΦΑΣH)» υπό τους κάτωθι όρους: α) της ενσωμάτωσης στην κατακυρωτική απόφαση και στο σχέδιο σύμβασης της τροποποιημένης προϋπολογιζόμενης δαπάνης του έργου, όπως προκύπτει από την εγκεκριμένη μελέτη αυτού με τη νέα χάραξη, και την εφαρμογή επ’ αυτής του ποσοστού έκπτωσης της αναδόχου, β) της συμπερίληψης και του τμήματος της επαναχάραξης στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και γ) της κήρυξης τυχόν απαιτούμενων απαλλοτριώσεων για την περιοχή της επαναχάραξης.  

Τον Απρίλιο του 2022 με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου αποφασίστηκε η μερική ανάκληση της κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτων που εγκρίθηκε με την αρ. 30/27-04-2022 Απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου, για το Δημοτικό Διαμέρισμα Αγ. Παρασκευής 

Τον ίδιο χρόνο με απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Βορείου Αιγαίου προσδιορίζεται προσωρινά την αποζημίωση για την αναγκαστική απαλλοτρίωση που κηρύχθηκε με την απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου. 

Στόχος πλέον είναι η υλοποίηση του έργου εντός της νέας προγραμματικής περιόδου. Και ελπ΄'ιζουμε τούτη τη φορά να μη ξαναπροκύψουν προβλήματα, αλλά επιτέλουν να ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου.  

Οι συνεχιζόμενες δράσεις και οι νέες μελέτες και έργα  

Πρόγραμμα Βόρειο Αιγαίο 2021-2027 

Ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Κωνσταντίνος Μουτζούρης υπέγραψε στις 4 Δεκεμβρίου 2023 την ένταξη στο Πρόγραμμα ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 2021 - 2027 (νέο ΕΣΠΑ) 17 προγράμματα εκ των οποίων 11 είναι συνεχιζόμενα και χαρακτηρίζονται Κοινωνικά, 2 εντάσσονται στην κατηγορία σχολικών κτηρίων και αφορούν σε μελέτης δημιουργίας μονάδων σε Βρίσα και αναβάθμισης στο 5ο Δημοτικό της Χίου. Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει μελέτες αντιπλημμυρικών έργων σε Καλλονή και Χίο.  

Κοινωνικά Προγράμματα  

Ειδικότερα ο προϋπολογισμός για τα κοινωνικά προγράμματα είναι ύψους 16.653.107 € και σε αυτά, σε ότι αφορά τη Λέσβο, περιλαμβάνονται 1) Προμήθεια Ασθενοφόρων στις μονάδες υγειονομικής περίθαλψης (ΕΚΑΒ) με συνολικό ποσό πράξης: 1.000.000 € 2) Ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων με χαμηλή ενεργειακή κλάση, που ανήκουν σε ΟΤΑ α’ και β’ βαθμου της ΠΒΑ με συνολικό ποσό πράξης: 13.000.000 € 3) Συνέχιση Κέντρου Διημέρευσης - Ημερήσιας Φροντίδας για ΑμεΑ «Η ΚΥΨΕΛΗ» με συνολικό ποσό πράξης: 460.000 € 4) Συνέχιση δράσεων παροχής υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Τοπικές Ομάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) με συνολικό ποσό πράξης: 586.723 €, 5) Συνέχιση Λειτουργίας του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Δυτικής Λέσβου με συνολικό ποσό πράξης: 166.500 € 6) Συνέχιση Λειτουργίας Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας Μυτιλήνης με συνολικό ποσό πράξης: 206.875 € και πέραν αυτών και κάπ[οια άλλα που αφορούν τα άλλα νησιά της Περιφέρειας. 

Σχολικά Κτίρια και αντιπλημμυρικά 

Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει μελέτες σχολικών κτηρίων με συνολικό προϋπολογισμό 440.502 ευρώ. Ειδικότερα περιλαμβάνει μελέτη ανέγερσης του Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείο Βρίσας με συνολικό ποσό πράξης: 220.898 €. 

Στην κατηγορία έργων αντιπλημμυρικής προστασίας ο προϋπολογισμός είναι της τάξεως των 996.227 € και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και την εκπόνηση μελετών αντιπλημμυρικών έργων στη ΔΕ Καλλονής του Δήμου Δυτικής Λέσβου με συνολικό ποσό πράξης: 525.552 €  

Τα συνεχιζόμενα  

Σε ότι έχει να κάνει με τα συνεχιζόμενα έργα που θα ενταχθούν στο νέο ΠΕΠ ο προϊστάμενος της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Γιώργος Πλακωτάρης πρόσθεσε ότι εκτός από τα προαναφερόμενα του Οδικού Άξονα Καλλονής - Πέτρας και τα τα 11 των κοινωνικών προγραμμάτων σε επίπεδο Περιφέρειας, περιλαμβάνονται ακόμη σε επίπεδο νησιού, το έργο της ανάπλασης της προκυμαίας Μυτιλήνης και τα δίκτυα ύδρευσης της ΔΕΥΑΛ.