Καμμία ουσιαστική επίπτωση δεν έχουν στην αγορά των ακινήτων της Λέσβου τα μέτρα στήριξης της οικοδομικής δραστηριότητας που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα από την κυβέρνηση. Η όποια θετική επίδραση, αναμένεται να είναι μικρή και θα φανεί μετά από πέντε με έξι μήνες. Στην εκτίμηση αυτή συμφωνούν τόσο τα μεσιτικά γραφεία, όσο και οι υπεύθυνοι των κατασκευαστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Μυτιλήνης.

Τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει η οικοδομική δραστηριότητα αποδίδονται στο υψηλό κόστος κατασκευής (+15% τον τελευταίο χρόνο), στην έλλειψη οικοπέδων που κρατάει τις τιμές αμείωτες, στο υψηλό κόστος της αντιπαροχής και στους αυστηρούς όρους χορήγησης των δανείων που έχουν επιβάλει οι τράπεζες. Γενικά θα μπορούμε να πούμε ότι όλες οι πλευρές περιμένουν καλύτερες μέρες και γι’ αυτό κρατούν στάση αναμονής.

«Ψυχολογικό…»
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι η κρίση στην οικοδομή σε ένα σημαντικό της μέρος οφείλεται στην κακή ψυχολογία που έχει δημιουργηθεί από τη φιλολογία που αναπτύσσεται για την κρίση στην ελληνική και την παγκόσμια οικονομία. Άλλοι σημειώνουν ότι οι υποψήφιοι αγοραστές έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις τράπεζες, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί στη λήψη δανείου. Στην αδράνεια που επικρατεί στον κατασκευαστικό κλάδο συμβάλλει και η αναμενόμενη πτώση των τιμών των ακινήτων, η οποία κατά πολλούς τοποθετείται περί τα τέλη του καλοκαιριού.
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια μείωσης των τιμών από εδώ και πέρα. Η γενική εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι οι τιμές στα έτοιμα ακίνητα έχουν υποχωρήσει κατά 10% περίπου, σε σχέση με πέρυσι, τα περιθώρια για περαιτέρω πτώση των τιμών θεωρούνται εξαιρετικά περιορισμένα, κι αυτό γιατί οι κατασκευαστές είχαν κλείσει τα οικόπεδα σε υψηλές τιμές, με αποτέλεσμα τα περιθώρια κέρδους που έχουν να είναι ήδη συμπιεσμένα. Παρ’ όλα αυτά, όλοι συμφωνούν ότι στην αγορά υπάρχουν ή θα εμφανιστούν το επόμενο διάστημα ευκαιρίες τόσο σε νεόδμητες οικοδομές, όσο και σε παλαιότερες κατασκευές, καθώς λόγω της οικονομικής κρίσης κάποιοι θα βρεθούν σε δύσκολη θέση και θα υποχρεωθούν να πουλήσουν ακίνητα σε χαμηλές τιμές.

Χωρίς οικόπεδα!
Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικοδομική δραστηριότητα στη Λέσβο, και ιδιαίτερα στην περιοχή της Μυτιλήνης, είναι η έλλειψη οικοπέδων. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ στις οικοδομές οι τιμές έχουν υποχωρήσει, δε συμβαίνει το ίδιο και στα οικόπεδα, τα οποία συνεχίζουν να «κινούνται» υψηλά. Το πρόβλημα αυτό θα μπορούσε να εκτονωθεί αν έμπαινε στο σχέδιο πόλης της Μυτιλήνης και των γύρω από αυτή χωριών σημαντικός αριθμός νέων εκτάσεων.
Εξίσου μεγάλο πρόβλημα είναι το κόψιμο των στεγαστικών δανείων, αφού χωρίς χρηματοδοτήσεις δεν μπορεί να κινηθεί η οικοδομή.
Συγκρατημένα αισιόδοξος είναι ο κτηματομεσίτης Πέτρος Πιτσιλαδής, χωρίς όμως να περιμένει ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση θα αλλάξουν δραματικά την κατάσταση στην αγορά. Γι’ αυτό σημειώνει με νόημα ότι «προφανώς κάτι θα γίνει». Τα στοιχεία που κατά την άποψη του κ. Πιτσιλαδή μπορεί να αναθερμάνουν την αγορά ακινήτων, είναι άλλα. Συγκεκριμένα είναι η πτώση των επιτοκίων καταθέσεων σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που επιλέγουν να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε κάποιο ακίνητο αντί να τα τοποθετήσουν σε τραπεζική κατάθεση. Κάτι που δεν ίσχυε στις αρχές του χρόνου. Χαρακτηριστικά ο κ. Πιτσιλαδής μάς είπε ότι μεγάλη εμπορική τράπεζα δίνει τώρα σε προθεσμιακή κατάθεση τριών μηνών επιτόκιο 0,70%, όταν στις αρχές του χρόνου έδινε επιτόκιο 3,5%.
Το δεύτερο θετικό στοιχείο είναι η πτώση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, όμως παραμένει το πρόβλημα των αυστηρών κριτηρίων χορήγησής τους. Κατά την άποψή του, το στοιχείο που χαρακτηρίζει την τρέχουσα περίοδο είναι η αναμονή τόσο από τους υποψήφιους αγοραστές, όσο και από τους κατασκευαστές.
Λιγότερο αισιόδοξος είναι ο κτηματομεσίτης Κυριάκος Αμπατζής, που σημειώνει ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στην αγορά, αφού τα κίνητρα που δόθηκαν δεν ήταν ισχυρά. Κατά την εκτίμησή του, η πτώση των επιτοκίων καταθέσεων έχει κάνει αρκετούς αποταμιευτές που διαθέτουν περίπου 150.000 ευρώ να αναζητούν ευκαιρίες για να επενδύσουν τα χρήματά τους σε ακίνητα. Πολλοί λιγότεροι είναι εκείνοι που διαθέτουν 300.000 ευρώ και άνω, και ενδιαφέρονται να αγοράσουν κάποιο σπίτι. Αλλά κανείς δε βιάζεται να αγοράσει. Όλοι περιμένουν την κατάλληλη στιγμή και κυρίως να εμφανιστούν ευκαιρίες στην αγορά. Κατά τις εκτιμήσεις του κ. Αμπατζή, στα νεόδμητα υπάρχει μια μικρή πτώση των τιμών, ενώ σε μεμονωμένες περιπτώσεις εμφανίζονται μεγάλες εκπτώσεις, αλλά γενικά οι τοπικές κατασκευαστικές εταιρείες αποδεικνύονται ανθεκτικές στην κρίση ως τώρα. Ένα νέο στοιχείο είναι ότι σιγά-σιγά αρχίζει να αυξάνεται η προσφορά ακινήτων είτε νέων είτε παλιών, τα οποία πωλούνται υπό το βάρος των δανείων. Δηλαδή υπάρχουν αρκετοί ιδιοκτήτες που βρίσκονται ένα βήμα πριν η τράπεζα τους κατασχέσει το ακίνητο. Αρκετοί από αυτούς προσπαθούν να τα πουλήσουν για να διασώσουν ό,τι μπορούν από την κατάσχεση.

Και οι κατασκευαστές
Ο κ. Στρατής Σγουρέλλης ήταν κάθετος λέγοντάς μας ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, ως σήμερα δεν έχουν φέρει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Κατά την άποψή του, η λύση στο πρόβλημα είναι να δοθούν δάνεια ώστε να μπορέσει ο κόσμος να αγοράσει σπίτια. Τα διαθέσιμα σπίτια είναι αρκετά, αλλά τα οικόπεδα είναι λίγα, για τους γνωστούς λόγους που έχουν οδηγήσει στη χρόνια έλλειψη οικοπέδων στη Μυτιλήνη.
Κανένα αντίκτυπο των μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση δε βλέπει, έως τώρα, ο κ. Σταύρος Χατζημανωλάκης. Σημειώνει ότι η εγγύηση που προσφέρει το κράτος στους υποψήφιους δανειολήπτες αφορά στην αντικειμενική αξία του ακινήτου και όχι στην εμπορική. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και πάλι να μην υπάρχει πλήρης κάλυψη των δανείων και κατά συνέπεια οι ιδιοκτήτες να καλούνται να καλύψουν οι ίδιοι το επιπλέον ποσό, όπως και τα έξοδα που συνεπάγεται η αγορά ενός ακινήτου (φόρος μεταβίβασης, έξοδα δικηγόρου και συμβολαιογράφου κ.λπ.).
Ένα αρνητικό στοιχείο είναι ότι από πέρυσι το καλοκαίρι έως τώρα το κόστος της κατασκευής έχει αυξηθεί κατά 15%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα περιθώρια πτώσης των τιμών να είναι μειωμένα. Σε αντίθεση με την πτώση κατά 10% των τιμών στις νέες οικοδομές, οι τιμές στα οικόπεδα κινούνται ανεξέλεγκτα, όπως εκτιμά ότι Χατζημανωλάκης. Χαρακτηριστικά μάς είπε ότι υπάρχει οικόπεδο εκτός σχεδίου, δυο στρεμμάτων, σε παραλιακή περιοχή της Παναγιούδας, που πωλείται προς 100.000 ευρώ. Άλλο οικόπεδο κοντά στον οικισμό της Παναγιούδας πωλείται προς 50.000 ευρώ, παρά το ότι δεν έχει πρόσωπο σε κεντρική οδό.
«Δεν εμπιστεύεται τις τράπεζες ο κόσμος», μας λέει ο κ. Γιώργος Παυλακέλλης, «γι’ αυτό όλοι περιμένουν να δουν τι θα γίνει». Πιστεύει ότι τα μέτρα θα έχουν μια κάποια θετική επίπτωση στην αγορά των ακινήτων, αλλά αυτό θα αργήσει να φανεί. Σύμφωνα με τις δικές του εκτιμήσεις, δεν υπάρχουν πολλά ετοιμοπαράδοτα σπίτια απούλητα. Τα περισσότερα που είναι απούλητα βρίσκονται στη φάση του πρωίμου εργοταξίου (δηλαδή στα μπετά). Διαθέσιμα ακίνητα για πώληση υπάρχουν αρκετά στην περιοχή του Καλαμάρη στην Παναγιούδα, στη Σουράδα και στη Νεάπολη. Δεν πιστεύει ότι οι τιμές μπορούν να πέσουν σε χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά (-8% σε σχέση με πέρυσι) κι αυτό γιατί η αύξηση στο κόστος κατασκευής και οι υψηλές αντιπαροχές περιορίζουν τις δυνατότητες των κατασκευαστών να προσφέρουν ακίνητα σε χαμηλές τιμές. Παράλληλα σημειώνει ότι οι αγοραστές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί όταν βλέπουν μεγάλες εκπτώσεις, γιατί μπορεί να κρύβουν παγίδες.