Το υποσχέθηκα και έτσι δεν μπορώ να κάνω πίσω, είναι μερικές φορές, βλέπεις, ένα τυχαίο περιστατικό σε σπρώχνει, κάτι τέλος πάντων, να πράξεις σε καιρούς ατομικής και γενικής απραξίας.
Νομίζω ότι είναι κατανοητό πως αναφερόμαστε στους καιρούς που περνάμε. Δε θα μπορούσα ακόμα να τους χαρακτηρίσω δύσκολους. Ούτε ότι όσα μάς προέκυψαν έγιναν έτσι ξαφνικά. Ούτε φυσικά ότι για όλα αυτά φταίνε οι τράπεζες της κραταιής «Ρώμης» που μοίρασαν αφειδώς τα φραγκάκια τους στον κόσμο για αγαθοεργία και ξαφνικά μπέρδεψε το πράμα, γιατί ήθελαν να βοηθήσουν, με τη φιλευσπλαχνία που τις χαρακτηρίζει, περισσότερους απ’ όσους μπορούσαν. Βέβαια, μια άλλη εκδοχή που άκουσα να λένε στο καφενείο, στο «Πανελλήνιον» συγκεκριμένα, είναι ότι ήθελαν να τα μαζέψουν πίσω, αρκετά σπιτώθηκε ο κοσμάκης, η πολύ καλοπέραση βλάφτει.
Λέτε να συμβαίνει αυτό; Ή μήπως, ξαφνικά αρχίσαμε να ξοδεύουμε παραπάνω από όσα μπορούμε;
Πότε θα περάσει αυτή η κρίση, δύσκολη πρόβλεψη. Λέτε να μην υπάρχει επιστροφή; Θα υπέθετα ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε, ας είμαστε αισιόδοξοι. Κάποιοι πάνω από μας, που πάντα σκέφτονται και πράττουν για το καλό μας (Αχ, ρε Μηλιώκα, τι μας έκανες)… θα προσπαθήσουν και θα μας βγάλουν από τα προβλήματα, άλλωστε με αυτό τον τρόπο θα αποδείξουν και εμπράκτως τη φιλευσπλαχνία τους.
Η άλλη εκδοχή που άκουσα να κουβεντιάζουν, πάντα στο «Πανελλήνιον», είναι ότι η ανάκαμψη δε θα προκύψει από τον παραπάνω λόγο, αλλά για λόγους συμφέροντος αυτών που την προκάλεσαν, πράγμα δύσκολο να το πιστέψω και μάλλον καταλήγω υπέρ της πρώτης άποψης, η φιλευσπλαχνία θα σώσει τον κόσμο.
Όποια και να είναι η σωστή άποψη, ένα είναι σίγουρο, ότι η ανάκαμψη της οικονομίας θα γίνει, άλλωστε - όπως έλεγε κι η γιαγιά μου μέσα στις κουβέντες της - «μόνο του σπανού τα γένια δε φτρώνιν’».
Αν και στις μέρες μας αμφιβάλλω ότι και αυτό δε γίνεται, τα πάντα πια είναι θέμα χρημάτων.
Μερικές φορές, ειλικρινά, πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί οι αρχαίοι δεν είχαν σαν πρώτο των θεών τον κερδώο Ερμή, αλλά το Δία. Θα διακινδύνευα την εκτίμηση ότι άλλα έθεταν σαν προτεραιότητες, γι’ αυτό και παρήγαγαν πολιτισμό.
Αυτά κουβεντιάζαμε με κάποιο γνωστό σε ένα περίπατο στο Υδραγωγείο της Μόριας.
Για όσους δεν το γνωρίζουν, και νομίζω ότι θα πρέπει να είναι ελάχιστοι, το έφτιαξαν οι Ρωμαίοι, κι όχι οι αρχαίοι πρόγονοί μας.
Τι σχέση μπορεί να έχουν όλα αυτά με τα θέματα της οικονομικής κρίσης, θα αναρωτιέστε.
Έχουν και παραέχουν. Γιατί, όπως μου είπε ο φίλος καθώς τα λέγαμε, από την οικονομική κρίση μπορεί και μάλλον θα βγούμε, θα μας φροντίσουν κάπως, βρε αδερφέ, άλλωστε ο καθένας κάνει τα κουμάντα του… Άλλα είναι τα δύσκολα, από τον καναπέ δεν ξεκολλάμε και μας βολεύει. Όλο πιο συχνά ακούγεται τα τελευταία χρονιά η φράση απ’ όλο και περισσότερους, «το είπε η τηλεόραση»… Σπάνια ακούγεται «το είπαν οι παλιοί», Μακρυγιάννης, Σωκράτης, Αριστοτέλης, στο φιλόσοφο φυσικά αναφέρομαι, μη γίνει και καμιά παρανόηση μέρες που πέρασαν.
Ποια σχέση μπορεί να έχει η τρέχουσα οικονομική κατάσταση με την τηλεόραση κι ένας περίπατος στο «Υδραγωγείο της Μόριας»… Απορώ πώς δεν πέρασε κανένας αρμόδιος να εγκαινιάσει το έργο και εννοώ τις σκαλωσιές που ξέμειναν από μια αναστηλωτική προσπάθεια, που σταμάτησε στη μέση εδώ και αρκετά χρόνια και που υποβαστάζουν ένα τόξο.
Δε θα ασχοληθώ με την επιτυχία ή όχι της αναστηλωτικής προσπάθειας, θα το θεωρήσω απλά μια κάποια αρχή, σαν αυτές που ξεκινάν στο τόπο αυτό τον ευλογημένο, και γω δεν ξέρω από ποιον, και ολοκληρώνονται, ούτε και εμείς ξέρουμε πότε. Ας το πάρουμε όμως αισιόδοξα, γιατί τα γεγονότα αυτά της απραξίας μάς παρατείνουν τη ζωή, όπως η ηλικιωμένοι λένε στα εγγόνια τους, «θέλω να ζήσω να σε δω νυφούλα, ή μεγάλο και τρανό» κι έτσι ελπίζοντας, κερδίζουν τη μακροζωία τους.
Το ίδιο και μεις, δε ‘ν’ λίγο πράμα να περιμένεις πότε θα ολοκληρωθεί η αποκατάσταση ενός μνημείου, πότε θα μπει μια ευλογημένη πινακίδα σε μια - δυο γλώσσες και κάποια ενημερωτικά κείμενα και σχέδια που να εξηγούν τι διάολο βλέπει ο φουκαράς ο επισκέπτης μπροστά του.
Δε θα ήθελα να προεξοφλήσω μια ενδεχόμενη απάντηση, αλλά θα το ρισκάρω. Δεν ακούτε που λεν, στη ζωή χωρίς ρίσκο δε γίνεται τίποτα… Νομίζω ότι θα ακούσουμε αυτά περί πιστώσεων, ότι η Ελλάδα μας η έρμη είχε την ατυχία να έχει ένα σωρό μνημεία και ποιο να πρωτοπρολάβουμε να συντηρήσουμε και να αναδείξουμε, έχουμε και το Μουσείο της Ακρόπολης που ξοδευτήκαμε…
Τη στιγμή που κοιτούσαμε το μνημείο, πέρασε ένα αυτοκίνητο κι ο οδηγός μας χαιρέτησε και κούνησε τα χέρια του σαν κάτι να ήθελε να πει, αλλά δε σταμάτησε. Στην επιστροφή μέσα στο χωριό, ο ίδιος άνθρωπος μας έκανε νόημα να σταματήσουμε.
«Είστε Έλληνες, το κατάλαβα, δημοσιογράφοι; … Σας είδα που φωτογραφίζατε το υδραγωγείο, γράψτε κάτι σας παρακαλώ, να τελειώσουν οι δουλειές στο μνημείο να φύγουν αυτές οι σκαλωσιές. Mου το υπόσχεστε;…» Τι το ήθελα και το υποσχέθηκα, του εξηγήσαμε ότι δεν ήμαστε δημοσιογράφοι, αλλά κάτι θα κάναμε.
Γύρισα σπίτι και σκέφτηκα αυτής της συνάντησης τα συμπεράσματα. Πρώτη διαπίστωση, ότι μόλις ο κόσμος βλέπει κάμερα ή φωτογραφική μηχανή προστρέχει στον κάτοχό της για το παράπονό του, αποδίδοντας σ’ αυτόν μαγικές ιδιότητες… όχι στους «αρμοδίους», αλλά στον τύπο του Τύπου, στην κάμερα (ο διαμαρτυρόμενος ήταν ο κοινοτάρχης του χωριού).
Δεύτερη, για τη λύση κάθε μικρού η μεγάλου προβλήματος, προσφεύγουμε, και γω δεν ξέρω πού, να μας λύσουν το θέμα, χωρίς να κάνουμε εμείς μια προσπάθεια. Σταματήσαμε πια να πιστεύουμε στον εαυτό μας.
Τρίτο, ότι πρέπει να σταματήσουμε να γκρινιάζουμε και να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας, όσο αυτό είναι δυνατό, ξεκολλώντας από την απραξία, την παθητικότητα, την καλοπέραση, το ωχ βρε αδερφέ ας τα λύσουν οι άλλοι, όλοι ίδιοι είναι, και τα λοιπά συναφή, χωρίς να περιμένουμε μοιρολατρικά πότε θα περάσει η οικονομική κρίση, ότι το πρόβλημα θα μας το λύσει ο καναπές κι ό,τι παρακολουθούμε καθισμένοι σ’ αυτόν να μας σερβίρεται από την τιβούλα, ώστε να δεχόμαστε πιο μαλακά την απραξία μας και την παθητικότητά μας, απέναντι στα προβλήματα που συχνά άλλοι μας δημιουργούν, κι ας είναι αυτοί δικές μας επιλογές.
Μέχρι να κατανοήσουμε και να καταλάβουμε όλα αυτά, θα περιμένουμε κάτι να γίνει με το Υδραγωγείο, κάποιος κάτι να κάνει για το πολύτιμο Μουσείο Τεριάντ, το εργοστάσιο της ΔΕΗ που όλο και μεγαλώνει και επεκτείνεται, το πυρηνελαιουργείο στα Πάμφιλα που μας ξεβρομίζει την πόλη κάθε άνοιξη και άλλα σοβαρά θέματα, που απειλούν πλέον, κι όχι ενοχλούν αυτή την πόλη, το φυσικό και αστικό περιβάλλον του νησιού και τον πολιτισμό. Έτσι στο «περίμενε», μοιρολατρικά, και τη μακροζωία μας εξασφαλίζουμε, ελπίζοντας σε αναμονή μιας κάποιας λύσης, και ξεκουραζόμαστε στον καναπέ μας…
Όσο για το Υδραγωγείο, φίλε μου Νίκο Τρακέλλη, πρόεδρε του Τοπικού Συμβουλίου, ξεκίνα κάτι εσύ. Μην περιμένεις το πρόγραμμα που θα βγει και πότε θα βγει και ποιος θα βοηθήσει, υπάρχουν κι οι εναλλακτικές λύσεις. Μπορεί να είναι μια μικρή συναυλία κάθε χρόνο, σαν κι αυτή που είχε γίνει κάποτε, με επιτυχία. Μπορεί να βρεθούν τα χρήματα να απαλλοτριωθεί ο χώρος. Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, αφού ταΐσω τον παπαγάλο που αγόρασα σαν αξεσουάρ των ημερών, θα κάθομαι στον καναπέ μου, μήπως και ακούσω τίποτα για την ευρωπαϊκή κοινότητα και τις εκλογές, ανεχόμενος, όπως όλοι, τη βαρβαρότητα της τηλεόρασης και αναμένοντας το σοσιαλισμό… έξω από το παράθυρο ακούγεται αμυδρά τραγούδι… Η «Ρόζα» από το χρυσό στόμα του Μητροπάνου, που θα ήθελα να το χαρίσω σε όλους όσοι συμφωνούν με έστω και μια από τις παραπάνω κουβέντες.

Μυτιλήνη - Άνοιξη 2009