Έρευνα στην τοπική οικογένεια της Μυτιλήνης

Η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου με τη συνεργασία της «Ακαδημίας των Πολιτών» και υπό την επιστημονική επιμέλεια του γράφοντος ολοκλήρωσε επιτυχώς την ερευνητική δραστηριότητα με τίτλο: «Η έκταση και οι μορφές βίας σε παιδιά στην τοπική οικογένεια της Μυτιλήνης - Απόψεις ειδικών». 

Πιο συγκεκαυμένα, η παρούσα ερευνητική δραστηριότητα ξεκίνησε με την ευαισθησία και την ουσιαστική συμβολή της προηγούμενης προϊστάμενης αρχής της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Ασπασίας Χιωτέλλη - Φραντζή, του αντιπεριφερειάρχη Βορείου Αιγαίου Ηρακλή Βερβέρη, καθώς και του εκτελεστικού γραμματέα της περιφερειακής αρχής, Παναγιώτη Καπάρα, του συνόλου των υπαλλήλων της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας, και ολοκληρώθηκε με την ανάλογη του νυν προϊσταμένου της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας Γεωργίου Μπουραζάνα και των ανωτέρω.

Στην ουσία αποτελεί την πρώτη επίσημη προσπάθεια επιστημονικής διερεύνησης των βασικών αιτιολογικών παραγόντων, της έκτασης, των μορφών, καθώς και των πιθανών επιπτώσεων του φαινομένου της βίας που ασκείται ενάντια στα παιδιά στα πλαίσια της οικογένειας στη Μυτιλήνη, καθώς και επιστημονικής διερεύνησης των αντιλήψεων των ειδικών σε σχέση με την έκταση, τις μορφές και τους βασικούς αιτιολογικούς παράγοντες εμφάνισης της βίας στην οικογένεια, κυρίως ενάντια στα παιδιά, όπως και στοιχείων αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης των περιστατικών βίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Επιπροσθέτως, στόχος της έρευνας αυτής ήταν να διερευνήσει το επίπεδο γνώσης (μόρφωση και κατάρτιση) των ειδικών σχετικά με το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα αναφορικά με την άσκηση βίας κυρίως ενάντια στα παιδιά, τις διαδικασίες και την εφαρμογή τους, καθώς και τις απόψεις τους για την καλυτέρευση του υφιστάμενου τρόπου λειτουργίας των υπηρεσιών στις οποίες υπηρετούν.

Η παρούσα ερευνητική δραστηριότητα, πέρα από τη διεξαγωγή συγκρίσιμων στατιστικών ευρημάτων για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων, ολοκληρώθηκε με την παροχή εισηγήσεων που στόχο έχουν: 1) τη διαμόρφωση, τον προγραμματισμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση προληπτικών μέτρων και παρεμβάσεων καταπολέμησης του φαινομένου της άσκησης βίας ενάντια στα παιδιά στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας της Μυτιλήνης και 2) το γόνιμο προβληματισμό που συνδέεται με τους μηχανισμούς πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος της βίας ενάντια στα παιδιά στην οικογένεια στη Μυτιλήνη, καθώς και τη διερεύνηση του βαθμού αδυναμίας του κρατικού μηχανισμού να παρέχει την κατάλληλη προστασία σε αυτά τα ανήλικα παιδιά.

Ως αντιπροσωπευτικά δείγματα επιλέχτηκαν οι μαθητές της Γ΄ τάξης των δημοσίων γυμνασίων και οι μαθητές της Β΄ τάξης των δημοσίων λυκείων και της τεχνολογικής επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΤΕΕ) σχολείων της πόλης της Μυτιλήνης το σχολικό έτος 2009 - 2010.

Το τελικό δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν εκείνοι οι μαθητές των οποίων οι γονείς είχαν ενημερωθεί με ανάλογη επιστολή περί της έρευνας και του σκοπού αυτής και δήλωσαν υπεύθυνα με έγγραφη αίτησή τους ότι επέτρεπαν στο παιδί τους να συμμετάσχει σε αυτή.

Η έρευνα και η συλλογή των στοιχείων πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα Μάρτιος - Μάιος του 2010 βάσει των απαντήσεων εκείνων των λειτουργών που χειρίζονται θέματα βίας από διάφορες υπηρεσίες. Η επιλογή των λειτουργών ήταν τυχαία και ανώνυμη. Στην ανάλυση και αναζήτηση των ευρημάτων λήφθηκε υπόψη η υπηρεσία προέλευσης του κάθε λειτουργού και τα καθήκοντά του, ώστε να υπάρχει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης που επικρατεί σε κάθε αρμόδια υπηρεσία που διαχειρίζεται περιστατικά βίας ενάντια στα παιδιά.

Κατά κύριο λόγο, οι ερωτηθέντες ειδικοί ήταν καθηγητές, σύμβουλοι καθηγητές, εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και λοιποί λειτουργοί κοινωνικών υπηρεσιών, καθώς και οικογενειακοί σύμβουλοι, δηλαδή εκείνες οι επιστημονικές ειδικότητες που έχουν άμεση επαφή με περιστατικά βίας ή έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν άμεσα περιστατικά στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος.

Τελικά, το δείγμα της παρούσας έρευνας αποτέλεσαν 380 μαθητές, ενώ συμμετείχαν σε αυτήν και οκτώ εκπαιδευτικοί, εκ των οποίων το 71,4% ήταν άνδρες και το 28,6% γυναίκες. Η ηλικία των εκπαιδευτικών κυμαινόταν από 31 έως 53 ετών, με τη μεγαλύτερη συχνότητα να εμφανίζεται στην ηλικία των 31 (ποσοστό 25%). Από αυτούς, το 75% απασχολείται σε γυμνάσια και το 12,5% σε λύκεια, με έτη υπηρεσίας πάνω από πέντε. Ειδικότερα, οι πέντε από τους οκτώ εκπαιδευτικούς έχουν διψήφιο αριθμό προϋπηρεσίας. Το 50% δήλωσε πως κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του ήρθε αντιμέτωπο με περιστατικά βίας κατά των παιδιών, όχι εν ώρα εκτέλεσης επαγγελματικών καθηκόντων, αλλά στον ελεύθερό του χρόνο, δείχνοντας προσωπικό ενδιαφέρον (ποσοστό 75%), και γενικότερα ότι η εμπλοκή του είχε γίνει κατόπιν επιλογής του (ποσοστό 50%). Ωστόσο, το 37,5% υποστηρίζει πως κάποιες φορές οι ανάγκες της υπηρεσίας ώθησαν στην εμπλοκή του σε τέτοια περιστατικά.