Διαδρομή 36
Βόρεια της Άντισσας 1

Οι διαδρομές αυτές αφορούν όλη την περιοχή ανάμεσα στην Άντισσα και στις παραλιακές ζώνες, τις τόσο σημαντικές από Ιστορία, τις τόσο υπέροχες από φύση και τις τόσο ταλαίπωρες από την ανθρώπινη παρέμβαση. Γαβαθάς, Λάψαρνα, Κάμπος, εύφορες περιοχές με την ενδοχώρα τους, που κατοικήθηκαν από τα προϊστορικά χρόνια. Τα Τελώνια, που το 1882 έχουν 1.600 κατοίκους, στα 1936, σαν Άντισσα πλέον, αριθμούν 3.080 κατοίκους. Κτισμένη αμφιθεατρικά η κωμόπολη με τις δύο τις εκκλησιές, του Άι-Γιάννη, την υπέροχη με τους πλατάνους πλατεία (του 1807) και την Αγία Παρασκευή (του 1843). Και οι δύο, όμως, αναφέρονται στα 1620 που τα Τελώνια έχουν «224 οίκους χριστιανών και μόνο 5 Αγαρηνών».
Σ’ αυτή την εποχή ανήκε και η βρύση της εισόδου του 1683. Πετρόχτιστα υπέροχα σπίτια με επιγραφές κτητορικές, το Κέντρο Υγείας, το ΚΑΠΗ, τα Σχολειά της, το τυροκομείο, το ελαιοτριβείο και το Λαογραφικό της Μουσείο (Τερπάνδρειο), αγωνίζεται να ζήσει έχοντας στα γύρω βουνά την κτηνοτροφία, τις ελιές στον κάμπο και ό,τι δίνει το θέρετρο του Γαβαθά. Και στην πλατεία της κάτω από τα πλατάνια έχει τον αοιδό της, τον Πετρέλλη να την εξυμνεί με το στιχουργικό του ταλέντο.







*axiotismakis.blogspot.com