Νίκος Ανδρίκος, Αντώνης Βερβέρης, Ευτέρπη Κατσαμάτσα, Δημήτρης Β. Κοφτερός, Δημήτρης Πατίλας , Λαμπρογιάννης Πεφάνης , Στέφανος Φευγαλάς, Δημήτρης Χατζηγιαννάκης: 

«Η νύχτα φεύγει ολόχαρη. Η ζωή και το έργο του Τίτου Ξηρέλλη», Έκδοση Δήμου Μυτιλήνης, Μυτιλήνη 2023, σελ. 294 

Σ’ ένα σπουδαίο Λέσβιο πολυτάλαντο μουσικό, στον Τίτο Ξηρέλλη, (Πάμφιλα 1898 - Αθήνα 1985), είναι αφιερώμενη η παρούσα έκδοση του Δήμου Μυτιλήνης, ως μια οφειλόμενη και πολύ καθυστερημένη ένδειξη τιμής . Η συγγραφική ομάδα στηριζόμενη στο αρχείο του που ανήκει στο Δήμο Μυτιλήνης δούλεψε συστηματικά και μεθοδικά και παρέδωσε μια μελέτη που φωτίζει επαρκώς τη ζωή και το έργο αυτής της σημαντικής προσωπικότητας. 

Οι 294 σελίδες του βιβλίου χωρίζονται σε δύο μέρη. Στο Α' μέρος περιλαμβάνεται το βιογραφικό σημείωμα του Τίτου Ξηρέλλη, που έχει αρχικά ως σκοπό να παραδώσει στον αναγνώστη μια εποπτική εικόνα της ζωής και του έργου του μουσικού και σε δεύτερο επίπεδο να αναδείξει την καλλιτεχνική του παρουσία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ( Δημήτρης Κοφτερός). Στη συνέχεια, παρατίθεται ένας κατάλογος 127 ηχογραφήσεων γραμμοφώνου στις οποίες συνέβαλε ο Ξηρέλλης, είτε ως τραγουδιστής, είτε ως συνθέτης, είτε ως στιχουργός. ( Δημήτρης Κοφτερός). Στην επόμενη ενότητα παρουσιάζονται αποσπάσματα κριτικών από τον ιταλικό, γερμανικό, αμερικανικό και ελληνικό Τύπο, τα οποία βρέθηκαν αναδημοσιευμένα σε προγράμματα συναυλιών του Ξηρέλλη στο Αρχείο του Δήμου Μυτιλήνης. ( Αντώνης Βερβέρης) Στοιχεία για τα καλλιτεχνικά του επιτεύγματά εκτός Ελλάδας παρουσιάζονται και στο κεφάλαιο που ακολουθεί με τίτλο «Ο Τίτος Ξηρέλλης στην Αμερική (1935 -1938) μέσα από δημοσιεύματα του αμερικανικού και ομογενειακού Τύπου της εποχής», όπου παρακολουθούμε την πορεία του στις ΗΠΑ κατά τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν το οικονομικό κραχ του 1929. ( Αντώνης Βερβέρης) Αμέσως μετά, στο κεφάλαιο «Ο Τίτος Ξηρέλλης στο Μόναχο (1965 1973)» παρουσιάζονται τα κύρια στοιχεία για τη ζωή του Ξηρέλλη τη συγκεκριμένη περίοδο, όπως αναδείχτηκαν στη συνέντευξη με τον μαθητή του, Στέργιο Παρίση. ( Αντώνης Βερβέρης) 

Στο κεφάλαιο «Τίτος Ξηρέλλης και Εκκλησιαστική μουσική. Το προερχόμενο από το αρχείο αυτόγραφο κι ο δάσκαλός του Νικόλαος Παπαγεωργίου», επιχειρείται μια πρώτη σκιαγράφηση της σχέσης του Ξηρέλλη με την Εκκλησιαστική μουσική κατά τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας του. Έτσι, με αφορμή το αυτόγραφο αρχείο του, προκύπτουν μια σειρά από ενδιαφέρουσες πληροφορίες αναφορικά με την μαθητεία του δίπλα στον εμβληματικό δάσκαλο Νικόλαο Παπαγεωργίου στη Μυτιλήνη. (Νίκος Ανδρίκος). Στο κεφάλαιο «Οι μελοποιημένοι από τον Τίτο Ξηρέλλη στίχοι. Θεματική θεώρηση» αναδεικνύονται οι δύο κύριες κατευθύνσεις του Ξηρέλλη στην επιλογή των στιχουργημάτων και των ποιημάτων που μελοποίησε. ( Δημήτρης Πατίλας). Στο κεφάλαιο «Συνθετικές πρακτικές και οι αισθητικές τους διαστάσεις στα τραγούδια του Τίτου Ξηρέλλη μέσα από το Αρχείο του Δήμου Μυτιλήνης» αναλύονται τα σχετικά τραγούδια του Ξηρέλλη που αντιστοιχούν σε δημοφιλή είδη τραγουδιών της εποχής και επισημαίνονται ορισμένες αισθητικές διαστάσεις. ( Στέφανος Φευγαλάς). Στο κεφάλαιο «Το μουσικό ονειρόδραμα Ανοιξιάτικο Παραμύθι του Τίτου Ξηρέλλη» επιχειρείται μία συνολική προσέγγιση της όπερας που περιλαμβάνει σχόλια για τη δομή, την υπόθεση και τις εκτελέσεις του έργου. Ταυτόχρονα, μέσω της ανάλυσης διερευνώνται οι πρακτικές διαχείρισης του μουσικού υλικού από τον Ξηρέλλη και ο ιδιαίτερος προσανατολισμός του στη συστηματική αξιοποίηση των τροπικών στοιχείων, (Λαμπρογιάννης Πεφάνης , Στέφανος Φευγαλάς), 

Στο Β' μέρος περιλαμβάνονται ψηφιοποιημένες και διορθωμένες όλες οι παρτιτούρες τραγουδιών που βρέθηκαν στο Αρχείο του Δήμου Μυτιλήνης, με βάση τη σύγχρονη μεθοδολογία της κριτικής έκδοσης. Στις παρτιτούρες περιλαμβάνονται επίσης οι συνθέσεις πολυφωνικής εκκλησιαστικής μουσικής του Ξηρέλλη που βρέθηκαν στο Αρχείο, καθώς και ορισμένα επεξεργασμένα αποσπάσματα από το μουσικό ονειρόδραμα «Ανοιξιάτικο Παραμύθι». 

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 

- Στρατής Χαραλάμπους: «Μικρασιατική Εκστρατεία. Τα βήματα προς την καταστροφή», Έκδοση Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών, Μυτιλήνη 2023  

- Η κρυφτή γυναίκα. Μικρές ιστορίες για το Νησί της Ερεσού. Συλλογικό έργο (Iris Anna Lloyd, Σωτήρης Ασηµακόπουλος, ∆ηµήτρης Βανέλλης, Παναγιώτα Βουβουλούδα, Ελένη Γαληνού, Φανή Γαληνού, Μαρία Ελευθεριάδη, Μελίνα Ηλιοπούλου, Γιώργος Καρτέρης, Γιάννης Μεταξάς, Σοφία Ξενέλλη, Ανθοφίλη Τελωνιάτη, Σαράντος Φράγγος, Αντιόπη Φραντζή, ∆έσποινα Χαραλαµπίδη, Ναυσικά Χαραλαµπίδου), Εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2023, σελ. 104 

- Ιωάννης Χ. Δρίτσας - Παναγιώτης Τσουκαρέλλης - Σταύρος Πάρλαλης: Καινοτόμα παραδείγματα στην ψυχική υγεία και κλινική πράξη, Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα 2023, σελ. 288 (Το βιβλίο αυτό εξετάζει το σημερινό τοπίο της καινοτομίας στον τομέα της ψυχικής υγείας στη χώρα μας, όπως οι τεχνολογικές προκλήσεις με παραδείγματα εφαρμογών, η χρήση δεδομένων στη διάγνωση αλλά και νέες υπηρεσίες και μεθοδολογίες προσέγγισης ασθενών και φροντιστών σε διαγνωστικό και θεραπευτικό επίπεδο. Είναι γεγονός για όσους αναζητούν βοήθεια είτε ως ασθενείς είτε ως ειδικοί σε ανάγκη νέων εξειδικεύσεων και επικαιροποίησης των γνώσεων τους, ότι προκύπτουν περαιτέρω προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων παρόχων και του συσχετιζόμενου υψηλού κόστους των προσφερόμενων παραδοσιακών υπηρεσιών στα μεγάλα αστικά κέντρα. Μεταξύ των συγγραφέων και ο συμπατριώτης μας . Παναγιώτης Τσουκαρέλλης) 

- Αριάδνη Νικολάρα: «Ιστορίες Τριών Λεπτών. Στιγμιότυπα ζωής ως ταξίδια για τις νέες γενιές», Εκδόσεις Πηγή, Αθήνα 2023, σελ. 180 

ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΗ 

Ετοιμάζεται και θα κυκλοφορήσει τον επόμενο μήνα το «Λεσβιακό Ημερολόγιο. Γράμματα - Τέχνες - Πολιτισμός» του Παναγιώτη Σκορδά. 

Ανάμεσα στα άλλα στις σελίδες θα βρούμε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον εκπαιδευτικό, ερευνητή και συγγραφέα Αριστείδη Κυριαζή και ένα πολύ ενδιαφέρον πολυσέλιδο άρθρο για τον διαπρεπή φωτογράφο και ζωγράφο Γεώργιο Μπούκα από την Αγία Παρασκευή. Ο Μάκης Αξιώτης γράφει για τους μιναρέδες της Λέσβου, ο Αλέκος Κιουρέλλης για τους Πύργους της Λέσβου, η Αναστασία Αβούρη για τη ζωγράφο Ευαγγελία Πρωτούλη, η Ειρήνη Κιονιαρέλλη για την Αγιασώτικη ντοπιολαλιά, ο Νίκος Βαρβατάκος για τον Λέσβιο πεζογράφο Νίκο Αθανασιάδη και η Ειρήνη Πατίλα για την Πέπη Δαράκη. Επίσης δημοσιεύονται κείμενα των: Γιάννη Κουρτζέλλη, Στέφανου Φευγαλά, Νίκου Παπαδέλλη, Γιάννη Αγριτέλλη, Παναγιώτη Κουτσκουδή, Γιάννη Δ, Παπάνη, Προκόπη Παπάλα, Στρατή Πάντα, Χρήστου Σταυράκογλου, Ιγνάτη Μαρμαρέλλη και πολλών άλλων. Με πλούσιο υλικό και οι στήλες «Πρώτη Γραφή - Πρώτη Ανάγνωση» και «Η Λέσβος, ο χρόνος, οι άνθρωποι, οι ιστορίες τους…». Το εξώφυλλο κοσμεί έργο του Άγγελου Ραζή για το εικαστικό έργο του οποίου υπάρχει μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο «Η Λέσβος του Άγγελου Ραζή».