Ξεκίνησε την Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2023 στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης η υπόθεση με 24 κατηγορούμενους, Έλληνες και ξένους για «κατασκοπεία από κοινού κατ’ εξακολούθηση, πλαστογραφία, παράνομη χρήση ραδιοσυχνοτήτων από κοινού και κατ’ εξακολούθηση, παροχή ουσιωδών πληροφοριών με σκοπό τη διευκόλυνση εγκληματικής οργάνωση που έχει ως αντικείμενο την τέλεση περισσότερων κακουργηματικών πράξεων».

Σε απάντηση στις κατηγορίες που τους βαραίνουν οι κατηγορούμενοι υποστηρίζουν ότι κατηγορούνται επειδή βοήθησαν συνανθρώπους τους να σωθούν θέτοντας το ζήτημα ποινικοποίησης της προσφοράς βοήθειας και της αλληλεγγύης.

Ο Γερμανός δύτης Sean Binder, το όνομα του οποίου περιλαμβάνεται στην λίστα των κατηγορουμένων σε δηλώσεις του λίγο πριν την έναρξη της υπόθεσης αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Αυτοί που έχουν κάνει την δίωξη έχουν κάνει πολλά λάθη (..)Φυσικά θέλουμε να προχωρήσει  η εκδίκαση της υπόθεσης. Μέχρι να τελειώσει όλο αυτό υπάρχει μία σκιά από πάνω μας (…) Αν πάω φυλακή φυσικά θα στενοχωρηθώ για τον εαυτό μου, αλλά το ζήτημα που προκύπτει είναι ότι ποινικοποιείται η προσφορά βοήθειας και προσβάλλονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δίκη σήμερα είναι γι’ αυτό (…)Αν είμαστε οι χειρότεροι εγκληματίες όπως ισχυρίζονται θα ήμασταν ήδη στη φυλακή. Αν είχαν οποιαδήποτε απόδειξη ότι κάναμε κάτι λάθος θα ήμασταν ήδη στη φυλακή. Το γεγονός ότι αναμένουμε χρόνο με το χρόνο να εκδικαστεί η υπόθεση είναι να μια απόδειξη ότι δεν υπάρχει βάση ως προς τις κατηγορίες (…) Εγώ είμαι ευρωπαίος πολίτης και έχει γίνει γνωστή η υπόθεση αυτή.  Υπάρχουν όμως πολλές υποθέσεις που αφορούν πρόσφυγες δεν έχουν γίνει γνωστές και δεν έχουν κάποια υποστήριξη και αυτό είναι τρομακτικό (…) Αυτό ζητάμε είναι να μην εκδιώκεται και συλλαμβάνεται εκείνος που θα βοηθήσει τον συνάνθρωπό του».

Αρκετοί ήταν εκείνοι που το πρωί της Τρίτης 10 Ιανουαρίου 2023 βρίσκονταν έξω από το Δικαστικό Μέγαρο Μυτιλήνης προκειμένου να σταθούν με την παρουσία τους στο πλευρό των κατηγορουμένων.

«Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ και το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα στεκόμαστε σταθερά δίπλα σε όλους όσους σώζουν ή βοηθούν να σωθούν ζωές στο Αιγαίο και σε όλη τη Μεσόγειο. Γιατί το να σώζεις ζωές δεν είναι έγκλημα, να ΜΗΝ σώζεις ζωές, ενώ μπορείς, είναι. Η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης και της ανθρωπιστικής δράσης δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή» αναφέρει σε δελτίο Τύπου συντονιστής του τομέα Μετανάστευσης και Ασύλου των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ, Μιχάλης Μπάκας, τονίζοντας στο εισαγωγικό σημείωμα του κειμένου ότι το  2022 έφυγε για την χώρα μας με διώξεις ενάντια σε υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το 2023 ξεκινά με τη δίκη κατά εθελοντών και εργαζομένων σε οργάνωση διάσωσης προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο.

 «Την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση εκτίθεται διεθνώς για τις εκατοντάδες καταγγελίες για επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την χώρα μας, το 2022 έκλεισε με την απαγγελία κατηγοριών για τη «συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης με σκοπό τη διευκόλυνση της παράνομης εισόδου και παραμονής στην Ελλάδα πολιτών τρίτων χωρών» σε εκπροσώπους οργανώσεων που πολλάκις έχουν ενημερώσει δημόσια τις αρχές για την ανάγκη προστασίας προσφύγων και μεταναστών που έφτασαν στη χώρα μας. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι οι διώξεις αυτές έχουν τιμωρητικό χαρακτήρα για ανθρώπους που «ενοχλούν» την κυβερνητική γραμμή και είμαστε σίγουροι ότι η αλήθεια θα λάμψει στη δικαιοσύνη», αναφέρει ακολούθως.

Η ιστορία των κατηγορουμένων  έγινε βιβλίο και σειρά στο Netflix

Μεταξύ της λίστας των κατηγορουμένων είναι και το όνομα της Σύριας Σάρα Μαρντίνι με απαγόρευση εισόδου στη χώρα και απόρριψη για 8η φορά του αιτήματός της να παραστεί στη δίκη.

Η ιστορία της Σάρα Μαρντίνι και της αδερφής της Γιούσρα θα γίνει βιβλίο κι επίσης ταινία, με τον τίτλο The Swimmers, η οποία έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Σεπτέμβριο στο διεθνές φεστιβάλ του Τορόντο και σήμερα είναι διαθέσιμη στην πλατφόρμα του Netflix.

Η ιστορία ξεκινά το καλοκαίρι 2015. Δύο νεαρές αδερφές, προσφύγισσες από τη Συρία, επιβιβάζονται με άλλα 18 άτομα σε μια φουσκωτή βάρκα, στα τουρκικά παράλια απέναντι από τη Λέσβο. Στο μέσον της διαδρομής η μηχανή της βάρκας σταματά. Τα δύο κορίτσια, αθλήτριες κολύμβησης μεγάλων αποστάσεων, βουτούν στο νερό και κολυμπούν για ώρες, τραβώντας το φουσκωτό ως την ελληνική ακτή. Καταφέρνουν να φτάσουν στη Γερμανία και η ιστορία τους γίνεται γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο. Η μικρότερη σε ηλικία αδερφή συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίου. Αντίθετα, η μεγάλη επιστρέφει στη Λέσβο για να βοηθήσει τους ανθρώπους που συνεχίζουν να φτάνουν με βάρκες στο νησί, ωστόσο σύμφωνα με τις αρχές είναι κατηγορούμενη για την δράση της σε οργανωμένο εγκληματικό δίκτυο. Τεσσεράμισι χρόνια μετά τη σύλληψη της μεγάλης αδερφής, η υπόθεση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Η ίδια και τα υπόλοιπα μέλη της οργάνωσης παραμένουν δικαστικά όμηροι σε μία υπόθεση που άνοιξε και αναμένεται να κλείσει στη Λέσβο.

Οι κατηγορίες

Η Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Βορείου Αιγαίου με ανακοίνωσή της τον Σεπτέμβριο του 2018 αναφέρονταν «σε οργανωμένο εγκληματικό δίκτυο που δρούσε τουλάχιστον από τα τέλη του 2015 στη Μυτιλήνη, καθώς και ότι η οργάνωση αποκόμισε σημαντικά χρηματικά πόσα, το ύψος των οποίων αποτελεί αντικείμενο προσδιορισμού από αρμόδιες αρχές, όπως και η έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί όλο το εύρος της παράνομης δραστηριότητάς της και οι διασυνδέσεις της». Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, απώτερος σκοπός ήταν η αποκόμιση κέρδους από την λειτουργία της ως ΜΚΟ, παρά τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα της, είτε με την αποδοχή δωρεών υλικών αντικειμένων, είτε με επιχορηγήσεις, είτε με την κατάθεση χρηματικών ποσών από ιδιώτες ή συλλογικούς φορείς σε συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό και σε ιστότοπο δωρεών. Ως προς τη μεθοδολογία δράσης τους, σημειώνεται ότι οι εμπλεκόμενοι συμμετέχοντας σε κλειστές - κρυπτογραφημένες ομάδες εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας, λάμβαναν - σε χρόνους καθοριστικούς - πληροφορίες και στοιχεία, εμπιστευτικού χαρακτήρα, για τις προερχόμενες από την Τουρκία προσφυγικές ροές. Ανάλογες πληροφορίες συνέλλεγαν μέσω παράνομης παρακολούθησης των ασυρματικών  επικοινωνιών ελληνικών και ξένων Αρχών (Λιμενικό Σώμα – FRONTEX κ.λπ.) καθώς και μέσω κατόπτευσης του θαλάσσιου χώρου με τη χρήση σύγχρονων μέσων (μονοκυάλια-διόπτρες κ.λπ.).

Οι πληροφορίες αφορούσαν, όπως αναφέρονταν, κυρίως, τους χώρους συγκέντρωσης στα τουρκικά παράλια και τον χρόνο εκκίνησης συγκεκριμένων προσφυγικών ροών προς τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου (Λέσβος και Σάμος), τις συντεταγμένες (γεωγραφικό μήκος και γεωγραφικό πλάτος) συγκεκριμένων προσφυγικών ροών και της κατεύθυνσης αυτών σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, τον αριθμό των επιβαινόντων αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών σε λέμβους, καθώς και την επικρατούσα κατάσταση κατά την διάρκεια της πλεύσης των λέμβων, τον τελικό προορισμό τους (χώρος προσαιγιάλωσης), για τις πληροφορίες αυτές δεν ενημέρωναν τις αρμόδιες για την έρευνα και διάσωση Αρχές, ως όφειλαν, λόγω της ένταξης και συμμετοχής τους στον αντίστοιχο εθνικό και τοπικό σχεδιασμό έρευνας και διάσωσης.

«Επιπλέον, σε συνεργασία με άλλες ομοειδείς οργανώσεις, συμμετείχαν σε άτυπο σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων σχετικά με τις πολυάριθμες αφίξεις παράτυπων μεταναστών από τα τουρκικά παράλια, χωρίς το σχέδιο αυτό να έχει γνωστοποιηθεί και εγκριθεί αυτό από τις αρμόδιες Αρχές».

Ακολούθως σημειώνεται ότι στο πλαίσιο αυτό, κατά το χρονικό διάστημα από 09-12-2017 έως 09-02-2018, τα μέλη της οργάνωσης, σε δεκάδες περιπτώσεις, ανέμεναν συστηματικά και οργανωμένα την άφιξη λέμβων με παράτυπους αλλοδαπούς, χρησιμοποιώντας το προαναφερόμενο όχημα, με τις πλαστογραφημένες πινακίδες κυκλοφορίας.

«Από τον συνολικό τρόπο λειτουργίας τους προσδιορίζεται ότι παρείχαν άμεση συνδρομή σε οργανωμένα κυκλώματα παράνομης διακίνησης μεταναστών καθώς ενεργώντας με πρόθεση διευκόλυναν την κατ’ επάγγελμα και συνήθεια διακίνηση μεγάλου αριθμού υπηκόων τρίτων χωρών, προς τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου (Λέσβος και Σάμος) σε (11) τουλάχιστον περιπτώσεις, από τον Αύγουστο του 2016 μέχρι τον Ιανουάριο του 2018»  καταλήγει η τότε ανακοίνωση. Σημειώνεται ότι στην έρευνα, που πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών, της Υποδιεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος και Εμπορίας Ανθρώπων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, του Τμήματος Συλλογής και Διαχείρισης Πληροφοριών της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Βορείου Αιγαίου και τη συνεργασία του Κεντρικού Λιμεναρχείου Μυτιλήνης.