Στην Ιστορία των λαών και, ειδικότερα, στην ελληνική Ιστορία, οι μεγάλες κρίσεις που έχουν καταγραφεί-είτε αυτές είναι οικονομικές και πολιτικές, πολεμικές συρράξεις και εμφύλιοι πόλεμοι είτε υγειονομικές (πανδημίες) και φυσικές καταστροφές-προκάλεσαν, ευλόγως,την οδύνη και την απόγνωση, την απογοήτευση και την σύγχυση, την οργή και την αντίδραση των πολιτών, η οποία συναισθηματική φόρτιση του λαού,τροφοδοτούμενη από τους συνήθεις δημαγωγούς και «δημοκόλακες», όπως τους αποκαλεί ο Αριστοφάνης, είχε ως επακόλουθο την αμφισβήτηση του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος και την,«επί τα χείρω», κατά κανόνα, κυβερνητική αλλαγή, με αποτέλεσμα, πολλές φορές, η χώρα και ο λαός να εισέρχονται σε εθνικές περιπέτειες, με οδυνηρή κατάληξη.

Στην Ιστορία, τόσον της Αρχαίας Ελλάδας, όσον και του Νεοελληνικού Κράτους, έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις, όπου ο ελληνικός λαός- και ευρύτερα το ελληνικό έθνος- υπέστη την οδυνηρή δοκιμασία των συνεπειών που προκάλεσαν οι - κατά καιρούς- σοβαρές κρίσεις:

Α. Στον πρώτο αιώνα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, η οικονομική κρίση του 1893 με το «δυστυχώς, επτωχεύσαμεν» του, τότε, πρωθυπουργού Χαρ. Τρικούπη, επέφερε την ανατροπή της κυβέρνησής του, για να ακολουθήσει, επί των διαδόχων του, η ήττα του 1897(η «Εθνική Καταισχύνη», όπως καταγράφηκε στην νεοελληνική Ιστορία η συντριπτική ήττα του ελληνικού στρατού και η ανακατάληψη, από τον τουρκικό στρατό, των ελληνικών εδαφών, μέχρι την πόλη της Λαμίας) και, στην συνέχεια, η επιβολή, στην Ελλάδα, το 1898, του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου ( ΔΟΕ), για την αποπληρωμή των παλαιότερων δανείων, καθώς και του νέου δανείου, που δόθηκε, στην Ελλάδα, για την πολεμική αποζημίωση, που συμφωνήθηκε να δοθεί στην Τουρκία, προκειμένου να αποχωρήσει από τα εδάφη που είχε καταλάβει.

Β. Η πολιτική κρίση του 1915-1922, που είχε, αρχικά, ως αιτία, την διένεξη του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και του πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου, αναφορικά με την ένταξη της Ελλάδας στην συμμαχία της «Αντάντ» ( υπέρ της οποίας είχε τοποθετηθεί ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος και στην οποίαν ήταν αντίθετος ο Βασιλιάς Κωνσταντίνοςεξαιτίας της φιλογερμανικής- δήθεν ουδετερόφιλης- στάσης του)∙ και στην συνέχεια, η πραξικοπηματική διάλυση της Βουλής, το 1915, από τον Κωνσταντίνο, όπου είχαν πλειοψηφήσει οι Βενιζελικοί, και η ανάληψη της εξουσίας από τους φιλοβασιλικούς, εξελίχθηκε, σύντομα, σε Εθνική κρίση, με τον διχασμό του ελληνικού λαού σε δύο αντίπαλες παρατάξεις, τους Κωνσταντινικούς και τους Βενιζελικούς, την κατάληψη ελληνικών εδαφών, τις διώξεις και τον θάνατο Ελλήνων πολιτών, την έξαρση του φανατισμού και της βίας, μεταξύ των αντιτιθέμενων παρατάξεων, την εκδήλωση και την επιβολή αντιδημοκρατικών λύσεων και τον χωρισμό- για ένα διάστημα- της Ελλάδας σε δυο κράτη, την Παλιά Ελλάδα, στον νότο και την Ελλάδα των νέων περιοχών του βορρά.

Ο «Εθνικός Διχασμός», του 1915-16, όπως καταγράφηκε στην Νεοελληνική Ιστορία μας, ενώ ξεκίνησε- όπως προαναφέραμε- ως πολιτική κρίση, λόγω διαφωνίας, ανάμεσα στην πολιτειακή και πολιτική ηγεσία, απέκτησε εκρηκτικές διαστάσεις με το άνοιγμα από την «Αντάντ» του «Μακεδονικού Μετώπου» και την αντίδραση του Κωνσταντίνου και της βασιλικής κυβέρνησης, οι οποίοι παρέδωσαν στα γερμανικά στρατεύματα το οχυρό του Ρούπελ και επέτρεψαν στον βουλγαρικό στρατό να καταλάβει την Αν. Μακεδονίας, το 1916.

Τα παραπάνω γεγονότα προκάλεσαν, στις 17 Αυγούστου του 1916, το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας, των φιλο-βενιζελικών αξιωματικών του στρατού, που είχε ως αποτέλεσμα την συγκρότηση της «Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης» και την δημιουργία του χωριστού κράτους Β. Ελλάδος, Νήσων Αιγαίου και Κρήτης, την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Ελ. Βενιζέλο, την εκθρόνιση του βασιλιά Κωνσταντίνου και την είσοδο της Ελλάδας, στην συμμαχία των Αγγλογάλλων∙ και μετά την νίκη της «Αντάντ», την δικαίωση της πολιτικής Βενιζέλου, με την Συνθήκη των Σεβρών, το 1920, και την δημιουργία της Ελλάδας «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών»!

Σε εφαρμογή της Συνθήκης των Σεβρών, ακολούθησε η απόβαση του ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία και η κατοχή της περιοχής της Σμύρνης, η οποία προκάλεσε την δημιουργία του εθνικού κινήματος του Κεμάλ και την συνέχιση του πολέμου στα ενδότερα της Μικράς Ασίας, με αποτέλεσμα ο μακροχρόνιος πόλεμος και οι οικονομικές στερήσεις, που βίωνε ο λαός, να διογκώσουν την δυσαρέσκειά του και την αντίθεσή του στη πολιτική Βενιζέλου, η οποία και με την αντιπολεμική και αντιβενιζελική προπαγάνδα των βασιλικών, είχε ως επακόλουθο την καταψήφιση του κόμματος του Βενιζέλου, στις ιστορικές εκλογές της 20^ης Νοεμβρίου του 1920, την εκδίωξη του Βενιζέλου και την επάνοδο στον θρόνο του Βασιλιά Κωσταντίνου, με το νόθο Δημοψήφισμα του ίδιου έτους.

Παρά την αντιπολεμική προεκλογική προπαγάνδα των νικητών, στις εκλογές της 20ης Νοεμβρίου, παρά τις αντιδράσεις των, μέχρι τότε, συμμάχων της Ελλάδας για την επάνοδο του Γερμανόφιλου βασιλιά Κωνσταντίνου και παρά την δυσμενή εξέλιξη της διπλωματικής θέσης και την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, οι φιλοβασιλικοί συνέχισαν τον Μικρασιατικό πόλεμο, ο οποίος, το 1922, κατέληξε, στην κατάρρευση του μετώπου, στην άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού και στο ανείπωτο δράμα του Μικρασιατικού Ελληνισμού, ο οποίος, μετά από 2000 χρόνια ξεριζώθηκε από την Μικρά Ασία!

Γ΄.Μετά την εθνική συμφορά του 1922 και μέχρι το 1940, η περίοδος που ακολούθησε σημαδεύτηκε από φαινόμενα και καταστάσεις πολιτικής αναταραχής και ανωμαλίας (Επαναστατικό Κίνημα Ν. Πλαστήρα-Στυλ. Γονατά, νέα κυβέρνηση από την «Επαναστατική Επιτροπή», έξωση του βασιλιά Κωνσταντίνου, εκτέλεση στο Γουδί των 6 «υπεύθυνων» για την «Μικρασιατική Καταστροφή», κατάργηση της βασιλείας και εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας)∙ και, στην συνέχεια, σημαδεύτηκε από τηνπροβληματική λειτουργία του κοινοβουλευτικού συστήματος και την ανάπτυξη αντιδημοκρατικών τάσεων(Δικτατορία Παγκάλου) και των «ρεβανσιστικών» ιδεών από τους πολιτικούς επιγόνους των έξι εκτελεσθέντων, στο Γουδί, καθώς καιαπό την περαιτέρω όξυνση του δυσεπίλυτου προσφυγικούζητήματος, των κοινωνικών αντιδράσεων και των εργατικών διεκδικήσεων, που συνέβαλαν και στην ισχυροποίησητων νέων ιδεολογικών ρευμάτων και πολιτικών τάσεων, που οργανώνονται και αποκτούν πολιτική υπόσταση (Εργατικά συνδικάτα, σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα και οργανώσεις).

Εξάλλου, στα χρόνια που ακολούθησαν η πολιτική ζωή της χώρας δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από τα διχαστικά σύνδρομα της περιόδου 1915-1922.

Δ. Η τελευταία κυβέρνησητου Ελ. Βενιζέλου το 1928, παρά το σημαντικό έργο που είχε επιτελέσει, δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την δυσμενή εξέλιξη που είχε για την εύθραυστη ελληνική οικονομία η διεθνής οικονομική κρίση του 1929, με αποτέλεσμα να προβεί σε αναστολή πληρωμών του Δημοσίου το 1932. Η νέα «Πτώχευση» της χώρας, όπως ήταν επόμενο, προκάλεσε την αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας και την έκρηξη αντικυβερνητικών διαδηλώσεων∙ οι προσπάθειες του Βενιζέλου να σχηματιστεί Οικουμενική Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης απέτυχαν, εξαιτίας της αρνητικής στάσης του «Λαϊκού Κόμματος» του Παναγή Τσαλδάρη και των βασιλοφρόνων οπαδών του, οι οποίοι έπνεαν μένεα κατά των δημοκρατών, του Βενιζέλου και του Πλαστήρα, οι οποίοι εκθρόνισαν τον βασιλιά και εκτέλεσαν τους «έξι στο Γουδί».

Στις εκλογές που διεξήχθησαν το 1933, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και πόλωσης, επικράτησε η παράταξη των αντιβενιζελικών και φιλοβασιλικών κομμάτων και την διακυβέρνησητης χώρας ανέλαβε το Λαϊκό κόμμα με πρωθυπουργό τον Παναγή Τσαλδάρη.

Η εκλογική επικράτηση των κομμάτων που κατέχονταν από αισθήματα εκδίκησης για την «Δίκη και την εκτέλεση των 6, στο Γουδί» και τα οποία επιδίωκαν την αποκατάσταση του βασιλικού καθεστώτος, προκάλεσε την αντίδραση πολλών στρατιωτικών και πολιτικών, καθώς και του Ελ. Βενιζέλου και Ν. Πλαστήρα, οι οποίοι φοβήθηκαν πως οι Τσαλδαρικοί θα επιχειρούσαν την δίωξη των πολιτικών αντιπάλων τους, και την «κάθαρση» του στρατού από τα φιλο- βενιζελικά στελέχη.

Τα στρατιωτικά κινήματα του 1933, καθώς και του 1935, τα οποία οργανώθηκαν, το πρώτο από τους προσκείμενους στον Πλαστήρα, και το δεύτερο από τον Βενιζέλο, κατεστάλησαν και οι πρωταγωνιστές τους, στρατιωτικοί και πολιτικοί, γνώρισαν το εκδικητικό μένος των πολιτικών αντιπάλων τους.

( Η συνέχεια, στο επόμενο άρθρο).