Το συλλαλητήριο της Αθήνας για τη Μακεδονία υπήρξε τομή στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας, έστω και αν πολλοί δεν θέλουν να το ομολογήσουν. Οι διοργανωτές του προσπαθώντας να μη δώσουν λαβή στους αντιφρονούντες να αμφισβητήσουν τη δημοκρατικότητά του και τον λαϊκό του χαρακτήρα, για να μην τους δώσουν αφορμή για αρνητικά και επικριτικά σχόλια, με μια κίνηση «ματ» που λέμε και στο σκάκι, όρισαν ως κεντρικό ομιλητή της εκδήλωσης τον κ. Μίκη Θεοδωράκη. Τι να πουν αυτοί; Έτσι περιορίστηκαν στο να μετρούν σπιθαμή προς σπιθαμή τον καταληφθέντα από τους συμμετέχοντες στο συλλαλητήριο χώρο και να το βλέπουν μόνο αριθμητικά. Όχι πως δεν κατηγόρησαν τον κ. Θεοδωράκη. Μερικοί μάλιστα ανεγκέφαλοι προσπάθησαν να τον εκφοβήσουν και να τον κάνουν να μη πάει στο συλλαλητήριο! Όμως, όπως έλεγαν οι αρχαίοι, «ήθους δικαίου φαύλος ου ψαύει λόγος». Όταν κανείς είναι δίκαιος και σωστός, καμιά λάσπη και καμιά ρετσινιά δεν κολλάει επάνω του. Άλλωστε, όλοι γνωρίζουν πως, αν βάλουν από τη μια τον Θεοδωράκη, την προσφορά του στην πατρίδα και το έργο του, και από την άλλη όλους τους άλλους, η ζυγαριά σίγουρα θα κλίνει προς την πλευρά του Θεοδωράκη.

Όμως ο Θεοδωράκης προχώρησε ακόμη πιο πολύ. Είπε πως και οι Χρυσαυγίτες που ήταν παρόντες στο συλλαλητήριο «είναι πατριώτες», αλλά αγαπούν την πατρίδα τους με «εριστικό τρόπο». Η δήλωση αυτή ανακάτωσε τα νερά και το μυαλό πολλών «γνήσιων πατριωτών» ή «των απάτριδων». Προσπάθησα να δω τι ακριβώς εννοούσε και αν είχε δίκιο. Το μυαλό μου πήγε σε αυτά που δίδασκα μια ζωή ή μάλλον αυτά που με έβαζαν να διδάσκω τους μαθητές μου στο Λύκειο. Στο βιβλίο, λοιπόν, «Έκφραση -Έκθεση» (2001, σελ. 243, ΟΕΔΒ) αναφέρεται πως ο όρος «εθνισμός» πλάστηκε από το ουσιαστικό έθνος στις αρχές του 19^ου αι. και δηλώνει τον αγνό πατριωτισμό, τη φιλοπατρία, τη συνείδηση ότι ανήκουμε σε κάποιο έθνος και μαζί το πατριωτικό αίσθημα που εκπηγάζει από αυτή τη συνείδηση. Γνώρισμά του βασικό είναι η προσήλωση στα ιδεώδη ενός έθνους, χωρίς ωστόσο να περιφρονούνται ως υποδεέστερα τα άλλα έθνη. Δεν παρουσιάζει επεκτατικές τάσεις. Πρόκειται για αντίληψη που διακρίνεται από ευγένεια και υγεία κοινωνική. Δεν διαιρεί τους λαούς αλλά τους ενώνει.

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το βιβλίο, ο όρος «εθνικισμός» προέρχεται από τον όρο «εθνικός» και υποδηλώνει την παθολογική προσήλωση στο έθνος και στα εθνικά ιδεώδη και όταν αυτά πραγματώνονται σε βάρος των άλλων εθνών. Χωρίζει έτσι τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα και υποδηλώνει τις επεκτατικές προθέσεις. Σημειώνεται πως ο όρος «εθνικός» είχε από τη φύτρα του αρνητικό φορτίο και δήλωνε στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, τον ειδωλολάτρη και μάλιστα τους Έλληνες. Ωστόσο, ο εθνικισμός με την υποχώρηση του εθνισμού φορτίστηκε και θετικά, αλλά μετά τη δεκαετία του ΄80, μετά από την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων και την αναβίωση των ποικίλων εθνικισμών που συγκλόνισαν τον κόσμο και εξακολουθούν να τον συγκλονίζουν, επανήλθε ο όρος εθνισμός, για να δηλώσει τον αγνό πατριωτισμό. Ανέκτησε το χαμένο έδαφος, ενώ ο εθνικισμός περιορίστηκε στην αρνητική του σημασία και ταυτίστηκε με τον σοβινισμό που δηλώνει και αυτός τον υπερβολικό, φανατικό πατριωτισμό που χαρακτηρίζεται από βλέψεις και τάσεις επεκτατικές.

Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτά και τη δήλωση του κ. Θεοδωράκη, οι Χρυσαυγίτες είναι εθνικιστές και σοβινιστές και διαπνέονται από ένα φανατικό πατριωτισμό. Τι το πιο φυσικό; Ας προσθέσουμε πως αυτός ο «εριστικός πατριωτισμός» μπορεί να τους οδηγεί σε πράξεις κατακριτέες, εγκληματικές και τιμωρητέες. Κανείς, βέβαια, λογικός άνθρωπος δεν αποδέχεται και δεν εγκρίνει μια τέτοια συμπεριφορά. Αλλά από αυτό το σημείο μέχρι το να θέλουν μερικοί να κατατάξουν στη σφαίρα του εθνικισμού, τον σεβασμό στη σημαία και τον εθνικό ύμνο ή ακόμη τη συμμετοχή στα συλλαλητήρια για ένα εθνικό θέμα, όπως είναι το θέμα της Μακεδονίας, υπάρχει μεγάλη απόσταση. Γιατί, δυστυχώς, εν ονόματι μιας αμφίβολης και ύποπτης σκοπιμότητας παγκοσμιοποίησης, ενός καθολικού ανθρωπισμού, προσπαθούν να εξαφανίσουν την πατρίδα και το έθνος και με το πρόσχημα του εθνικισμού να εξαφανίσουν τον εθνισμό και να καταργήσουν την εθνική παιδεία και αγωγή! Λες και δεν μπορούν να συνυπάρξουν ο πατριωτισμός και ο καθολικός ανθρωπισμός, να αγαπά δηλαδή κανείς την πατρίδα του, αλλά να μη μισεί και να μη εχθρεύεται τους άλλους..

Αλήθεια, μήπως πολλοί από αυτούς τους «γνήσιους πατριώτες» που κατηγορούν τους άλλους για φανατισμό στο θέμα του πατριωτισμού, είναι και οι ίδιοι φανατικοί σε άλλα ζητήματα, για παράδειγμα, στην τιμή και την αξιοπρέπεια της οικογένειάς τους, του κόμματός τους, της ομάδας τους και δε θα δέχονταν καμιά προσβολή σε βάρος τους; Η πατρίδα, ομολογουμένως, είναι ανώτερο από όλα αυτά και ο πατριωτισμός κάτι εντονότερο. Τον απέδωσε πολύ εύγλωττα ο Βαλαωρίτης σε ένα ποίημά του λέγοντας: «Δεν είναι διαβατάρικο πουλί, που για μια μέρα//σχίζει τα νέφη και περνά γοργό σαν τον αγέρα // ούτε κισσός π’ αναίσθητος την πέτρα περιπλέκει,// ούτ’ αστραπή που σβήνεται χωρίς αστροπελέκι, // δεν είναι νεκροθάλασσα, βοή χωρίς σεισμό.// Νιώθω για σε, πατρίδα μου, στα στήθια χαλασμό.