Στο αρθρίδιο της προηγούμενης εβδομάδας, έγραψα την «πρόβλεψη»: «Ήλθε πάλι η 28^η Οκτωβρίου· και μαζί της επανέκαμψε ο φθαρμένος δημόσιος λόγος της παρακμής με τα τυποποιημένα κλισέ του: ο «σημαιοφόρος» και οι μαθητικές παρελάσεις, τα κάγκελα και η φύλαξη, το κόστος των παρελάσεων, οι δηλώσεις και οι προτροπές, η Υπολοχαγός Νατάσα, οι ημιαργίες, οι αργίες και οι χιλιοδιαβασμένοι πανηγυρικοί… Και μαζί η εδραιωμένη άγνοια που μετά βεβαιότητας θα γίνει viral προς χλεύη στα μέσα, «ο Κολοκοτρώνης που είπε ΟΧΙ στην Αγία Λαύρα» μαζί με θυμόσοφες κοινοτοπίες του τύπου «λαός χωρίς μνήμη δεν έχει μέλλον». Ήταν εύκολο, ήταν σα να κλέβεις από μωρό το γλυκό του. Όλα έγιναν όντως κατά πως «πρέπει»: ο Μπουτάρης έκανε τις κόνξες του, το Αφγανόπουλο δημοκρατικά «κληρώθηκε σημαιοφόρος» αλλά του δώσαν εξ ίσου δημοκρατικά μια ταμπέλλα να κρατάει, μέχρι και το Αβέρωφ έπλευσε στη συμπρωτεύουσα της Καταχρεωμένης…, τα Μέσα και τα κοινωνικά δίκτυα πνίγηκαν στα στιγμιότυπα με τους νέους να αδυνατούν να απαντήσουν -ακόμα και ημερολογιακά- για το «SOS» της επετείου. Κορυφαία όντως στιγμή, ο νέος στο ρεπορτάζ: «Κάτσε, το’χω, στις 26 Οκτω(μ)βρίου 1821 γιορτάζουμε την απελευθερία μας…»!

Δε ξέρω πώς αλλά μου βγήκε αυθόρμητα, αυτό το απόσπασμα από κορυφαίο κείμενο της ελληνικής λογοτεχνίας. Έγραψε ο Βιτσέντζος Κορνάρος, στον Ερωτόκριτο: «… Με τον καιρό τους πορπατού τα πράματα/και πάσι του έρωτα η δύναμη μόνο τα μεταλλάσσει.
Μα όλα για μένα σφάλασιν και πάσιν άνω κάτω/για `με ξαναγεννήθηκε η φύση των πραμάτω…». Η οικουμενική διδαχή de rerum natura του Λουκρητίου, του 57 π.Χ., μοιάζει να είναι 21 αιώνες μετά, συστημικό ζήτημα της Ελλάδας. Η γελοία δημόσια εικόνα νέων που δομικά αγνοούν τα ορόσημα της σύγχρονης ιστορίας μας/τους, πράγματι θέτει ερώτημα γι αυτούς. Κυρίως όμως, θέτει ερώτημα για εμάς. Εμάς, όσοι δεν υπερασπιστήκαμε επαρκώς ή δεν ήμασταν πειστικοί και αποτελεσματικοί την Παιδεία, συλλογικές αξίες, γλώσσα και ορθό λόγο, λογική πρώτη τάξεως δηλαδή.

Κάθε χρόνο στις παρελάσεις γίνεται θέμα σκανδαλισμού η συρρικνωμένη ένδυση των μαθητριών. Χαμός, η χαρά των «πολιτικώς ματάκηδων»! Προσωπικά, βέβαια, με απασχολεί περισσότερο η βάδιση των αρρένων συμμαθητών τους ως ασυντόνιστων συγκαμένων, αλλά αυτό είναι μάλλον ζήτημα ιδιοσυγκρασιακής στρέβλωσης. Εφέτος, τα Μέσα ασχολήθηκαν ενδελεχώς και φεμινιστικά ιδεολογικώς με τη δασκάλα στο Ναύπλιο, την κυρία που συμμετείχε στην παρέλαση συνοδεύοντας τους μαθητές της, προδήλως απευθείας εξελθούσα από επαρχιακό μπουζουκομάγαζο. Η αισθητική του καθενός είναι προφανώς προσωπικό γνώρισμα. Η αισθητική ενός/μιας λειτουργού της Παιδείας είναι γενικό γνώρισμα. Και η αξιολόγηση της άποψης της ιδίας ότι «αγαπώ και τιμώ τους ήρωες» (!) είναι ζήτημα αξιολόγησης της ηγεσίας της Παιδείας. Πώς να το κάνουμε, τέτοια βλακώδης τοποθέτηση χρήζει προβληματισμού για τη στελέχωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Γράφει ο Καθηγητής Κ. Ανδρουλιδάκης της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Περιοδικό Φρέαρ, τχ. 19): «…Το κυριότερο πρόβλημα, από την άποψη που μας απασχολεί, συνιστά το γλωσσικό επίπεδο των φοιτητών. Δεν πρέπει να εξακολουθήσει να παραμένει εφτασφράγιστο μυστικό ότι μεγάλο μέρος των φοιτητών των Φιλοσοφικών Σχολών έχει σοβαρότατα προβλήματα όσον αφορά στα ελληνικά τους (αρχαία και νέα): ορθογραφία, γραμματική, σύνταξη, στίξη, συλλαβισμό, τονισμό - αφήνω στην έκφραση, λεξιλόγιο, γλωσσικό πλούτο (ή μάλλον γλωσσική πενία) ή σε ακόμη ειδικότερα πεδία, όπως η ετυμολογία… Η βαθμολόγηση των γραπτών των φοιτητών κατά τις εξετάσεις αλλά και άλλων εργασιών τους αποτελεί μια δεινή εμπειρία, χωρίς υπερβολή, ένα ψυχικό τραύμα. Πολλά γραπτά (πιθανώς τα περισσότερα) βρίθουν από τερατώδη γλωσσικά σφάλματα (γραμματικά, συντακτικά, λεξιλογίου, εκφραστικά). Αμέτρητες φορές, όταν βλέπεις λάθη βαριά σε στοιχειώδη πράγματα (π.χ. στην ορθογραφία, στις κλίσεις των ουσιαστικών, των επιθέτων ή των ρημάτων, αλλά και στον συλλαβισμό ή στην στίξη, αφήνω στον τονισμό), αναρωτιέσαι: Μα είναι ποτέ δυνατόν, είναι επιτρεπτό, οι άνθρωποι αυτοί να διδάξουν φιλολογικά μαθήματα;»

Εγώ, είμαι παιδί μιας άλλης συνθήκης, αυτής των παρωχημένων γονέων μου. Αυτών, δηλαδή, που στις 28 Οκτωβρίου 1941 (και 42 και 43), υπό τα πολυβόλα των κατακτητών, συνέρευσαν κατά χιλιάδες ώστε να στολίσουν, να «πνίξουν» τον Άγνωστο Στρατιώτη, με λουλούδια και σημαίες. Αίμα χύθηκε πολύ, ώστε η 28^η Οκτωβρίου 1940 να καταστεί εθνική και λαϊκή εορτή, μακράν των τυπικών διοικητικών/κρατικών αποφάσεων. Άδικο να πνίγεται, σήμερα, υπό το κράτος των Αγραμμάτων.

Σ’ αυτήν την έξαρση ελευθερίας, πνιγήκαμε στη χοληστερίνη της «απελευθερίας» του σύγχρονου νέου, κι είναι τραγικό ότι δεν έχουμε απάντηση για τη «φύση των πραμάτω»…