Ο Κουκμήδος όμως δεν ήταν μοναχός εκεί, στο παραπόταμο της Λαγκάδας. Επάνω από αυτόν, στην πλαγιά του βουνού ήταν κτισμένο ακόμα ένα χωριό.

Το Τζουκαλωτόν στην πλαγιά

Το 1621, ο Γαβριήλ Μηθύμνης αναφέρει το Τζουκαλωτόν, σαν «κώμη ηνωμένη με το Κουκουμίδου».

...θεμέλια σπιτιών

Αναφέρει 40 σπίτια και μία εκκλησία, αλλά χαρακτηρίζει τους «αγαρηνούς πλείστους και κακίστους, προφανώς φονείς και ληστάς!!».

...τοίχοι χοντροί

Εκεί ακριβώς, όπου αναφέρεται το χωριό, υπάρχει ανάμεσα στα σέτια του ελιώνα ο ερειπιώνας.

Τα θεμέλια των σπιτιών, δύσκολα να καταστραφούν ξεπετιούνται εδώ και εκεί. Και από τους όχθους και τις νεροσυρμές, τα σπασμένα τσουκάλια, τα πιάτα, τα κουρούπια έχουν στρώσει τον τόπο με κεραμική εφυαλωμένη, ενός χωριού που δεν κράτησε όσο το άλλο πιο κάτω.

...που δεν διαλύονται

Σίγουρα και η εκκλησιά σε κάποιο από αυτά τα ερείπια θα βρίσκεται, χωρίς όμως να αφήσει σημάδι, έστω κάποιου αστέγαστου ιερού.

...τσουκάλια σπασμένα

Το μέρος έχει το τοπωνύμιο Σκαλωτά. Όμως φαίνεται ότι με την ίδια ονομασία το χωριό υπήρχε το 1672-73, όπου στο κατάστιχο των φόρων, δίνουν μαζί με την Λάγκάδα, οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι του 4.786 οκάδες λάδι για τα 2680 λιόδεντρα που κατέχουν, ενώ οι χριστιανοί 1810 οκάδες για 724 λιόδεντρα.

...από εφυαλωμένη κεραμική παντού.

Πάλι «πλείστοι» είναι οι Μουσουλμάνοι και κατέχουν πολύ περισσότερα δένδρα. Έχουμε πια φόρο για το λάδι και όχι για τα σιτηρά!

...και ο νερόμυλος

Και τα δύο χωριά άλεθαν τα «σιτηρά» στον νερόμυλο που βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι, πιο κάτω από τον Κουκμήδο.

...με τη δεξαμενή

Είναι ένας καλοφτιαγμένος μύλος, με βαθμιδωτή πρόσοψη, με εσωτερικό βαγένι και μια κυκλική δεξαμενή, που μάζευε το νερό με αυλάκι, από το ποτάμι.

...και το εσωτερικό βαγένι

Θυμούνται «Τούρκο ιδιοκτήτη».

...δίπλα στη σαυρούλα (Ophisops elegans)

Τώρα πια σκεπάζει το βουνό η ιστορία με θεμέλια τοίχων και με χαμένη την εκκλησία, αφού η μνήμη δεν την αγίασε με κάποιο καντηλάκι.

...και το μικρό σκίουρο.