Αν και η αρχαία εγκατάσταση που θα παρουσιάσουμε σε τρία δημοσιεύματα, ανήκει στην περιοχή του Βόρειου Άξονα, θα αποτελέσει ξεχωριστή ενότητα.

Πριν την «βρύση των Γεωργών», στο δρόμο Μόριας - Λάρσου, δεξιά, αρχίζει ένας χωματόδρομος, ο οποίος μετά από μια κυκλική πορεία προς τα βόρεια, «βγαίνει» στο νέο δρόμο προς την Παναγιούδα (φωτό 1).

Σε μια στροφή του, δεξιά, ένα επίπεδο ελαιόκτημα καταλήγει σε μια βραχώδη έξαρση, η οποία στο βοριά είναι απόκρημνη. Φαίνεται να δεσπόζει στην περιοχή, ελέγχοντας το πέρασμα από τον κόλπο της Γέρας προς τη Μυτιλήνη.

Η θέση της εγκατάστασης (ερυθρό)

Η νότια πλευρά προς το κτήμα είναι λαξευμένη κάθετα, με χαμηλότερο πεζούλι. Δε φαίνονται σημάδια λατομικής εργασίας εκεί και μάλλον εξυπηρετούσε την εγκατάσταση επάνω στο βράχο.

Το «ύψωμα» από τα βόρεια

Η επιφάνεια του κτήματος στο επίπεδο τμήμα και η δυτική πλευρά που «πέφτει» σε σέτια, φιλοξενεί άφθονη κεραμική, στην οποία θα αναφερθούμε μετά. Η βραχώδης χαμηλή έξαρση, ωοειδής στην κάτοψη, με μεγαλύτερη διάσταση την Α-Δ, φέρει μικρό λατομείο στη δυτική της άκρη. Το λατομείο έχει γύρω του επεξεργασμένα κομμάτια γκρίζου ασβεστόλιθου και φαίνεται ότι τροφοδότησε τα κτίσματα της εγκατάστασης με το απαραίτητο δομικό υλικό.

... και από κοντά

Όπως θα δούμε, εντύπωση προκαλεί ο μεγάλος αριθμός κεραμιδιών στέγης (καλυπτήρων και στρωτήρων), σ’ όλη την έκταση του κτήματος και του βράχου, γεγονός που προδικάζει την ύπαρξη περισσοτέρων του ενός κτισμάτων.

Το μικρό λατομείο

Επίσης, εκτός από τη λεπτή κεραμική, υπάρχουν κομμάτια πιθαριών. Στα σέτια του κτήματος, ένα από τα οποία με κατεύθυνση ΝΔ, φαίνεται από το δορυφόρο, φιλοξενούνται κυρίως ορθογώνιες λιθόπλινθοι από τα κτίσματα.

Η λάξευση της νότιας πλευράς του βράχου

Θα μας απασχολήσουν η χρονολόγηση και η λειτουργική σημασία της εγκατάστασης.