Μονή Λειμώνος και ο γύρω χώρος δ

Το Καθολικό της Μονής. Μπαίνοντας στην πρώτη αυλή, το πρώτο που αντικρίζει κανείς, είναι το καθολικό του μοναστηριού που είναι αφιερωμένο στον αρχιστράτηγο Μιχαήλ. Καταλαμβάνει το κέντρο, αφήνοντας γύρω του ευρείς διαδρόμους, που περιβάλλονται από τα κτίρια που προαναφέραμε. Ο ναός που υπάρχει τώρα, είναι του 1795, «στον τύπο της Αγιορείτικης Βασιλικής», μια ανακαίνιση που διατήρησε σε αρκετό ύψος τον τοίχο του ανατολικού και βορινού τοίχου1 Πήραν την άδεια της Πύλης γι’αυτήν και έγινε έλεγχος από τον Καδή της Καλλονής. Είναι μια μεγάλη, τρίκλιτη Βασιλική, με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος, που φέρει τετράριχτη στέγη και φέρει μικρά παράθυρα! Αυτόν τον τύπο, τον χαρακτήρισαν σαν «Μικρασιατικό», επειδή υπάρχουν τέτοια δείγματα στο Αιβαλί. Όμως βλέπουμε ότι ο Ταξιάρχης είναι προγενέστερος. Επίσης ανάλογου τύπου, είναι και ο ενοριακός Ναός της Φτερούντας! Εντύπωση προκαλεί το κατανυκτικό ημίφως που επιτρέπουν να μπει στο ναό τα στενά του παράθυρα, κάτι που ταιριάζει στην εποχή του κτίσθηκε. Αυτό το λιγοστό φως, ενισχυμένο από αυτό των καντηλιών και των κεριών, τονίζει την μοναδικότητα του επίχρυσου, ξύλινου τέμπλου, που θα δούμε παρακάτω. Τα πλάγια κλίτη, φέρουν στο μεσαίο τους τμήμα, στεγασμένο με ξύλινες κολόνες και τόξα, εξωτερικό διάδρομο, όπου υπάρχουν δύο πύλες του ναού! Tα ταβάνια τους, φέρουν διακοσμητικά γεωμετρικά σχήματα, ρόμβους, ροζέτες, δικτυωτά από ξύλινε πήχες, γνωστά από τις εκκλησίες του 18^ου αι. Από τον νότιο διάδρομο, με τα κυκλικά σκαλοπάτια, γίνεται η είσοδος στο εσωτερικό. Η κυρία πύλη, στον δυτικό τοίχο, είναι κλειστή!

Εδώ έχουμε τον ναό του 1795, οπότε έγινε η τελευταία ανακαίνιση του παλαιότερου. Αυτή η ανακαίνιση έγινε με άδεια της Πύλης και επίβλεψη του ιεροδικαστή Καλλονής1.Αυτή η τελευταία ανακαίνιση, του 1795, αναγράφεται εσωτερικά, σε μαρμάρινη επιγραφή! Επίσης, στα εντοιχισμένα κομμάτια, στο δυτικό κτίριο της αυλής, υπάρχει ένα σπασμένο στα μισά, από λευκό μάρμαρο, με βυζαντινή γραφή και το 1795! Είναι πολύ μακρά η ιστορία αυτού του κτίσματος. Φαίνεται ότι υπήρχε εδώ σαν καθολικό βυζαντινού μοναστηριού, πριν την άλωση1^, το οποίο και ακολούθησε την ερήμωση και την καταστροφή των βυζαντινών μνημείων από τους Τούρκους, το 1462. Έτσι το 1526, όπως αναφέρει ο Σταύρος Καρυδώνης, που μελέτησε το αρχείο χειρογράφων της Μονής,2 η παλιά αυτή, ίσως βυζαντινή εκκλησιά, ανακαινίζεται από τον Ιγνάτιο τον Αγαλιανό, και παίρνει την θέση της στο μοναστήρι, που αρχίζει πάλι να λειτουργεί. Ένα μακρόστενο, λίθινο σημαντικό μέλος, που φυλάσσεται στο μουσείο της μονής, φέρει σταυρό στο κέντρο, το ΙCΧΡ-ΝΙΚΑ και στις δύο άκρες σχέδια με πλοχμούς και δύο επιγραφές σε Βυζαντινή γραφή. Η αριστερή αναφέρει: Ετ(ους) ζλστ (7036= 1528). Δεξιά ίσως μ(ηνί)Ι(ου)ν(ιω)3 Αυτό, πιθανόν να ήταν το υπέρθυρο του πρώτου νασύ, του 1526! Από τότε αναφέρονται άλλες επτά επισκευές,^2.στον ναό. Το 1536, το 1584,το 1590, το 1600, το 1711,το 1714 και το 1758 (πριν από την τελευταία του 1729).

1.Γιάννης Μουτζούρης:.Τόμος Α Μυτιλήνη 1981, σελ .16. 2. Σ.Καρυδώνης: Τα εν Καλλονή της Λέσβου Ιερά Σταυροπηγιακά Μοναστήρια. Εν Κωνσταντινοπόλει 1900, σελ. 76 3.Μετάφραση,μετά από προσωπική επικοινωνία Καθ.ΕΦΚΑ, Γ.Πάλλης.

η ανατολική όψη

Δυτική πύλη

ταβάνι βορινού διαδρόμου(μέρος)

η εσωτερική επιγραφή του 1795

εντοιχισμένο μέλος του 1795

το υπέρθυρο(;) του 1528

διατήρηση του παλιού ναού