Η αγγείωση των οργάνων του ανθρωπίνου σώματος είναι ο βασικότερος παράγοντας καλής λειτουργίας αυτών. Οποιαδήποτε μεταβολή προκαλεί μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα στον οργανισμό, αλλά και αντίστροφα οι περισσότερες παθολογικές καταστάσεις προκαλούν μεταβολές στα αγγεία του πάσχοντος οργάνου.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιστήμονες στόχευαν στις έρευνές τους την απεικόνιση των αγγείων (αρτηριών και φλεβών). Από τα πρώτα χρόνια μετά την ανακάλυψη των ακτίνων «Χ» ξεκίνησαν προσπάθειες να «φωτογραφηθούν» τα αγγεία του ανθρωπίνου σώματος. Οι πρώτες αγγειογραφίες με σκιαγραφικό έγιναν από τον Πορτογάλο γιατρό Egas Moniz, ο οποίος με μια αρκετά μεγάλη βελόνα παρακεντούσε ένα αγγείο του υπό εξέταση οργάνου και από εκεί έβαζε το σκιαγραφικό βγάζοντας ακτινογραφίες. Η μέθοδος είχε πάρα πολλές και σοβαρές επιπλοκές. Το 1953 ο Ελβετός Ακτινολόγος Dr. Sven-Ivar Seldinger καθιέρωσε την ομώνυμη μέθοδο αγγειογραφίας.

Ο Seldinger τοποθέτησε έναν ειδικό καθετήρα σε μια σχετικά επιφανειακή αρτηρία του σώματος και με ειδικές κινήσεις προωθούσε το άκρο του καθετήρα στο αγγείο του υπό εξέταση οργάνου. Μετά έβγαζε ακτινογραφίες την ώρα που προωθούσε σκιαγραφικό υγρό από τον καθετήρα. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται και σήμερα για τις κλασσικές αγγειογραφίες για τις στενογραφίες. Η τεχνική αυτή απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο και δεν είναι άμοιρη επιπλοκών.

Η σύγχρονη τεχνολογία και η εξέλιξη των υπερήχων, της αξονικής τομογραφίας και της μαγνητικής τομογραφίας έδωσε την δυνατότητα καθιέρωσης νέων μεθόδων απεικόνισης των αγγείων, απλούστερων, ανώδυνων, ακίνδυνων και απλών στην εκτέλεσή τους.

Το 1975 ο Marco Brandestini καθιέρωσε μια νέα μέθοδο υπερηχογραφήματος, που μέσα στην ασπρόμαυρη εικόνα των υπερήχων απεικονίζει την ροή του αίματος σε χρωματικές αποχρώσεις του μπλέ και του κόκκινου. Έτσι καθιερώθηκε το Triplex υπερηχογράφημα των αγγείων. Η εξέταση γίνεται απλά, όπως τα συνήθη υπερηχογραφήματα στην περιοχή του αγγείου που θέλουμε να εξετάσουμε χωρίς ενέσεις, παρακεντήσεις ή φάρμακα. Ελέγχουμε το εσωτερικό του αγγείου, το τοίχωμα του, τις διαστάσεις του. Μετράμε την ταχύτητα ροής και τυχόν αυξομειώσεις. Αξιολογώντας όλα αυτά μπορούμε να διαγνώσουμε αποφράξεις ή στενώσεις αγγείων, ανευρύσματα, θρομβώσεις, εμβολές κ.ά..

Ο κυριότερος περιορισμός αυτής της μεθόδου είναι ότι τα αγγεία πρέπει να είναι σχετικά επιφανειακά για να είναι προσβάσιμα στον υπέρηχο και μπορούμε να απεικονίσουμε σχετικά μεγάλα αγγεία. Οι κύριες εξετάσεις που γίνονται με Triplex υπερηχογράφημα είναι:

α) Ο έλε γχος των καρωτίδων, οι οποίες βρίσκονται στον τράχηλο και αιματώνουν τον εγκέφαλο και το πρόσωπο. Η εξέταση ενδείκνυται τόσο για διαγνωστικούς όσο και για προληπτικούς λόγους γιατί οι παθήσεις των καρωτίδων αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα για πρόκληση εγκεφαλικών επεισοδίων. Γίνεται όταν έχουμε συμπτώματα πιθανού εγκεφαλικού αλλά και προληπτικά σε ανθρώπους που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, έχουν αυξημένη χοληστερίνη, είναι καπνιστές, έχουν ιστορικό αγγειοπάθειας σε άλλα αγγεία του σώματος κ.ά..

β) Ο έλεγχος των αρτηριών των κάτω άκρων που περιλαμβάνει τις αρτηρίες από την αρχή του μηρού έως τον αστράγαλο. Από το γόνατο και κάτω ωστόσο, ο έλεγχος δεν είναι τόσο αξιόπιστος γιατί τα αγγεία μικραίνουν και αν υπάρχει υποψία παθολογικού ευρήματος προχωράμε σε λεπτομερέστερο έλεγχο. Η εξέταση αυτή γίνεται όταν υπάρχουν οι επιβαρυντικοί παράγοντες που αναφέραμε και στις καρωτίδες ή όταν υπάρχουν συμπτώματα που θέτουν την υποψία κακής κυκλοφορίας. Το κυριότερο είναι ή λεγόμενη διαλείπουσα χωλότητα που είναι ο πόνος στην κνήμη (γάμπα) κατά το περπάτημα.

γ) Ο έλεγχος της κοιλιακής αορτής. Η κοιλιακή αορτή είναι τμήμα του μεγαλύτερου αγγείου του οργανισμού μας, που ξεκινάει από την καρδιά και φτάνει στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Ο κυριότερος λόγος εξέτασης είναι το ανεύρυσμα. Ανεύρυσμα είναι η μεγάλη αυξηση της διαμέτρου της αορτής, που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθεί σε ρήξη οπότε η αιμορραγία είναι ακαριαία και δύσκολα αντιμετωπίζεται με μοιραία συχνά κατάληξη. Έτσι με το Triplex μπορούμε να δούμε εύκολα, ανώδυνα και γρήγορα αν υπάρχει ανεύρυσμα πριν αυτό φτάσει σε βαθμό επικίνδυνο.

δ) Ο έλεγχος των φλεβών συνήθως στα πόδια για διερεύνηση πιθανής θρόμβωσης ή φλεβίτιδας. Πραγματικά το Triplex φλεβών έλυσε τα χέρια των γιατρών γιατί μπορούν εύκολα έστω και με μικρή υποψία θρόμβωσης, να ελέγξουν το φλεβικό δίκτυο, ενώ παλαιότερα η απαιτούμενη φλεβογραφία ήταν μια εξέταση που γινόταν δύσκολα και ήθελε ειδικό εξοπλισμό και εκπαίδευση.

Παρά την πραγματική επανάσταση που έφερε το έγχρωμο υπερηχογράφημα, υπήρχαν συχνά περιπτώσεις που έπρεπε να γίνει η κλασική αγγειογραφία για να επιβεβαιωθεί η υπερηχογραφικός διάγνωση ή για αρτηρίες που δεν ήταν προσιτές στους υπερήχους.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα της αξονικής έφερε μια ακόμα επανάσταση. Για να γίνει αντιληπτή αυτή η εξέλιξη αρκεί να δούμε ότι στους πρώτους αξονικούς τομογράφους του 1980, χρειαζόταν μερικές ώρες για να ολοκληρωθεί η εικόνα μιας τομής και σήμερα απαιτούνται λίγα δευτερόλεπτα για να ολοκληρωθούν εκατοντάδες τομές που απεικονίζουν ολόκληρο το σώμα.

Αυτή η τεχνολογία έδωσε την δυνατότητα της λεγόμενης αξονικής αγγειογραφίας, η οποία πλησιάζει στην απεικόνιση την κλασική αγγειογραφία, αλλά είναι πολύ πιο εύκολη, ακίνδυνη και ανώδυνη. Το σκιαγραφικό εγχύεται σε μια φλέβα, όπως όταν γίνεται μια εξέταση αίματος, με ειδικό μηχάνημα και ταυτόχρονα ο αξονικός τομογράφος σαρώνει την περιοχή που βρίσκεται το αγγείο που πρέπει να ελεγχθεί. Ένας εξειδικευμένος υπολογιστής αναλύει τα δεδομένα του μηχανήματος και εμφανίζει την εικόνα του αγγείου.

Σήμερα μπορούμε να απεικονίζουμε τα αγγεία του εγκεφάλου χωρίς να προωθούμε καθετήρες από τα πόδια στο κρανίο του εξεταζόμενου, μπορούμε επίσης σε λίγα λεπτά να ελέγξουμε τις αρτηρίες των νεφρών. Μεγάλη είναι η συμβολή της αξονικής αγγειογραφίας στην διάγνωση της πνευμονικής εμβολής για την διάγνωση της οποίας έπρεπε να γίνει σπινθηρογράφημα το οποίο δεν είναι πάντοτε εύκολο να πραγματοποιηθεί και μπορεί να απαιτεί να μετακινηθεί ο ασθενής σε μεγάλες διαδρομές με μεγάλο κίνδυνο.

Παρά το ότι η κλασική αγγειογραφία παραμένει η ακριβέστερη εξέταση, η αξονική αγγειογραφία υπερτερεί σε κάποια σημεία. Το κυριότερο πέραν της ευκολίας είναι ότι με μία σάρωση με τον αξονικό τομογράφο, μπορείς να μελετήσεις το αγγείο με πολλούς τρόπους και από διαφορετικές πλευρές και γωνίες.

Η ποσότητα του σκιαγραφικού που εγχύεται στον οργανισμό, είναι πολύ λιγότερη στην αξονική αγγειογραφία και αυτό έχει μεγάλη σημασία σε νεφροπαθείς.

Κάθε μια από τις παραπάνω μεθόδους έχει τα δυνατά και αδύναμα σημεία της, είναι καλύτερη ή χειρότερη ανάλογα με την πάθηση που προσπαθούμε να επιβεβαιώσουμε και γι’ αυτό πρέπει να γίνονται με βάση συγκεκριμένες ενδείξεις και οδηγίες του γιατρού. Δεν υπάρχει εξέταση που να «δείχνει» τα πάντα και καμιά δεν είναι άχρηστη.

Πηγή: View υγεία