Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή, που έχει χαρακτηριστεί ως διαταραχή «φάσματος». Αυτό σημαίνει ότι η κλινική εικόνα του αυτισμού κυμαίνεται από ηπιότερες μέχρι βαρύτερες μορφές. Οι Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (ΔΑΔ) συνοδεύονται από σοβαρή έκπτωση σε πολλαπλούς τομείς της ανάπτυξης:

- Επικοινωνία
- Αμοιβαίες κοινωνικές συναλλαγές
- Γενική συμπεριφορά
- Δραστηριότητες
- Ενδιαφέροντα

Πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά τα επιδημιολογικά δεδομένα του αυτισμού και των συναφών του καταστάσεων. Με την αναγνώριση μιας ποικιλίας μορφών, αρκετές περιπτώσεις εντάσσονται τώρα στις διαταραχές «αυτιστικού φάσματος». Εκτιμάται, βάσει παγκόσμιων στατιστικών, ότι επηρεάζει ένα παιδί στις 166 γεννήσεις που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Εμφανίζεται πολύ πιο συχνά στα αγόρια, σε μια αναλογία τρία - τέσσερα αγόρια προς ένα κορίτσι. Δεν κάνει διάκριση από πλευράς φυλής, κουλτούρας ή κοινωνικής τάξης.

Τα τελευταία δεδομένα από τα Αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου Επιδημιών και Πρόληψης αναφέρουν στατιστικά ότι ένα στα 88 παιδιά βρίσκεται στο φάσμα των αυτιστικών διαταραχών. Τα παραπάνω νούμερα είναι ανησυχητικά και οι οικογένειες αυτών των παιδιών προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την καθημερινή πραγματικότητα. Οι οικογένειες αυτές βιώνουν χρόνια συναισθήματα θλίψης, οργής, απογοήτευσης, που εν μέρει οφείλεται και στην έλλειψη βοήθειας των περιορισμένων υπηρεσιών που υπάρχουν στην Ελλάδα.

Παρακάτω ακολουθεί μια αναφορά στα πρόωρα σημάδια του αυτισμού. Η πρόωρη παρέμβαση είναι σημαντική για τα παιδιά με αυτισμό.

Αν το μωρό σας έχει συμπεριφορές που συνδέονται με τον αυτισμό, μη θεωρήσετε ότι έχει απαραίτητα αυτήν τη διαταραχή.

Βήμα 1
Παρακολουθήστε τη βλεμματική επαφή του μωρού. Τα μωρά με αυτισμό τείνουν να αποφεύγουν να κοιτάξουν τους γονείς τους.

Βήμα 2
Γύρω στην ηλικία των πέντε μηνών, δώστε προσοχή στο φωνητικό παιχνίδι του παιδιού, όταν εκείνο ξεκινά να παίζει με τους ήχους που παράγει.

Βήμα 3
Επιχειρήστε να παίξετε με τους ήχους που κάνει. Όταν παράγει έναν ήχο, μιμηθείτε τον ίδιο και δείτε αν θα ανταποκριθεί. Τα μωρά με αυτισμό συνήθως δεν ανταποκρίνονται σε τέτοιου είδους λεκτική συναλλαγή.

Βήμα 4
Στην ηλικία των 10 μηνών, προσπαθήστε να τραβήξετε την προσοχή του, δείτε αν ανταποκρίνεται στο όνομά του. Συνήθως δεν ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του ονόματός τους. Αν δεν ανταποκρίνεται, ελέγξτε πρώτα την ακοή του.

Βήμα 5
Παρατηρείστε τη συμπεριφορά του. Στην ηλικία των 12 μηνών τα βρέφη συνήθως δείχνουν τα αντικείμενα, πιάνουν, χαιρετούν και προσπαθούν να μιλήσουν.

Βήμα 6
Ελέγξετε την ευαισθησία του μωρού σας σε ήχους και την αφή. Τα μωρά με αυτισμό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε ήχους, δεν τους αρέσουν οι αγκαλιές και έχουν αντοχή στον πόνο.

Βήμα 7
Μήπως έχει την τάση να εστιάζει την προσοχή του σε συγκεκριμένο αντικείμενο ή μέρος του αντικειμένου, π.χ. μια σβούρα, μια ρόδα αυτοκινήτου. Μήπως τοποθετεί παιχνίδια στη σειρά και δεν παίζει με συμβολικό ή λειτουργικό παιχνίδι.

Βήμα 8
Παρατηρείστε πιθανές επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως στροβιλίσματα, την κίνηση του κορμού μπροστά και πίσω, γρήγορη κίνηση των χεριών πάνω - κάτω, εμμονές με αντικείμενα και δραστηριότητες.

Βήμα 9
Τα παιδιά με αυτισμό έχουν έντονες αντιδράσεις στις αλλαγές των συνηθειών τους. Όταν διακοπεί το αγαπημένο τους παιχνίδι, παρουσιάζουν έντονη έκρηξη θυμού.

Βήμα 10
Στους 18 μήνες τα μωρά έχουν συνήθως μια δεκάδα λέξεις στο λεξιλόγιό τους και στην ηλικία των δύο ετών αρχίζουν να φτιάχνουν προτάσεις των δυο λέξεων.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι μερικά παιδιά με αυτισμό αναπτύσσονται φυσιολογικά μέχρι την ηλικία των 18 με 24 μηνών και μετά σταματούν ή παλινδρομούν στο λόγο και στην υπόλοιπη ανάπτυξή τους. Η μέγιστη πρόοδος συμβαίνει όταν το παιδί λαμβάνει παρέμβαση πριν τα τέσσερα χρόνια ζωής.

Η σωστή διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να αναδείξουν τις ικανότητές τους, την ομαλότερη ένταξή τους στην κοινωνία και παράλληλα ενισχύονται οι ελπίδες της οικογένειας για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Βιβλιογραφία: www.noesi.gr